"Ten ton mnie w uchu źle brzmi..." - tematyka żydowska na forum Komitetu Centralnego PZPR w "polskim roku 1956"

• Authors: Szynok Bożena

Title variants

EN

"This tone sound bad in my ear" - Jewish issues at the Polish United Worker's Party's Central Committee in the "Polish year 1956"

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł „Ten ton mnie w uchu źle brzmi…..” – tematyka żydowska na forum Komitetu Centralnego PZPR w „polskim roku 1956” omawia najważniejsze spotkania partyjne, na których omawiana była tytułowa problematyka. Kwestia żydowska wielokrotnie pojawiała się w czasie partyjnych, „odwilżowych” debat, od marcowego, VI plenum KC PZPR, stopniowo w coraz większym stopniu pojawiała się w czasie kolejnych partyjnych dyskusji (VII i VIII plenum). Była obecna w wewnątrzpartyjnych sporach, zajmowano się nią z powodu antysemityzmu, emigracji do Izraela, repatriacji Żydów, obywateli polskich z ZSRR, rozliczeń ze stalinizmem, kolejnego konfliktu na Bliskim Wschodzie, relacji z Izraelem. Osobne miejsce w tej problematyce zajmowała „ulica żydowska” i działania towarzyszy pracujących tylko „na tym odcinku”, mających inne, aniżeli polscy towarzysze, problemy. Tematyka żydowska była marginesem w dyskusji zdominowanej przez ważne wydarzenia polityczne 1956 r. Mimo jednak ograniczonej obecności, była ona traktowana jako odrębny problem, w wypowiedziach zajmowała miejsce niezależne od innych znaczących spraw. Obok nowych, „odwilżowych” opinii dotyczących tematyki żydowskiej autorka przypomina stanowisko partii (PPR/PZPR) wobec kwestii żydowskiej do połowy lat 50., pokazuje jaki był „spadek”’ po latach apogeum stalinizmu. W artykule przypomniana została również postawa radzieckich towarzyszy, w tym przywódcy KPZR, Nikity Chruszczowa, wobec tematyki żydowskiej.

Keywords

PL

Żydzi 1956 plena VI, VII i VIII odwilż polski październik '56

EN

Jews 1956 the 6th, 7th, 8th plenum "thaw" Polish October 1956

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2016
• Issue: 27
• Pages: 140-167

Contributors

author

Szynok Bożena

• Uniwersytet Wrocławski

References

• VIII Plenum Komitetu Centralnego PZPR 19-21 X 1956 r., „Nowe Drogi”, nr 10(88), październik 1956.
• G. Berendt, Życie żydowskie w Polsce w latach 1950-1956, Gdańsk 2006, s.291-335. Idem, Wpływ liberalizacji politycznej roku 1956 na sytuację Żydów [w:] Następstwa zagłady Żydów. Polska 1944-2000, pod red. F. Tycha i M. Adamczyk –Garbowskiej, Lublin 2011, s. 359-385.
• Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR. Wybór z lat 1949-1970, Dokumenty do dziejów PRL, opracowali A. Dudek, A. Kochański, K. Persak, Warszawa 2000.
• P. Ceranka, Historia pewnego artykułu, „Pamięć i Sprawiedliwość”, 2(10), 2006.
• Dokumenty centralnych władz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, marzec- listopad ‘56 . opracowanie, wybór i przygotowanie do druku M. Jabłonowski, W. Janowski, A. Skrzypek, W. Władyka, Warszawa 2009.
• W. Jedlicki, Chamy i Żydy, „Kultura” 1962, nr 12(182), s. 3-41.
• P. Machcewicz, Polski rok 1956, Warszawa 1993.
• K. Persak, Struktura i skład centralnych instancji decyzyjnych KC PZPR, [w:] Centrum władzy w Polsce, 1948-1970, pod red A. Paczkowskiego, Warszawa 2003.
• Proces Romana Romkowskiego, Józefa Różańskiego i Anatola Fejgina w 1957 r., Warszawa 2011, t. 1 i 2.
• Protokoły VI i VII Plenum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z 1956 r., opracowanie W. Władyka, W. Janowski, Warszawa 2007.
• Przeciw antysemityzmowi 1936-2009, wybór, wstęp i opracowanie Adam Michnik, Kraków 2010, t. 2.
• Z. Rykowski, W. Władyka, Polska próba Październik 1956, Kraków 1989.
• A. Sobór- Świderska, Jakub Berman. Biografia komunisty, Warszawa 2009.
• B. Szaynok, Z historią i Moskwą w tle. Polska a Izrael 1944-1968, Warszawa 2007.
• M. Szumiło, Roman Zambrowski 1909-1977, Warszawa 2014.
• K. Szwagrzyk, Kierownictwo Departamentu X MBP przed sądami PRL [w:] Departament X MBP. Wzorce – struktury – działanie, pod red. K. Rokickiego, Warszawa 2007.
• T. Torańska, Oni, Warszawa 2004. Eadem, Aneks, Warszawa 2015.
• A. Werblan, Po śmierci Bieruta. Zapiski autobiograficzne, „Polityka”, 1991, nr 24.
• M. Zaremba, Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, Warszawa 2001.
• Dokumenty centralnych władz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, marzec –listopad ’56, oprac., wybór i przygotowanie do druku: M. Jabłonowski, W. Janowski, A. Skrzypek, W. Władyka, Warszawa 2009.
• M. Żukowski, Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Gdańsku w okresie Października 1956 r. i wyborów do Sejmu w 1957 r. [w:] Wybory i referenda w PRL, pod red. S. Ligarskiego i M. Siedziako, Szczecin 2014, s. 180.