Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


Journal

2020 | 10 | 282-306

Article title

Jasio-Jeżyk braci Grimm i Jeż Katarzyny Kotowskiej jako szkolne lektury. Inny i oswajanie przez miłość

Content

Title variants

EN
Grimm’s Hans My Hedgehog and Katarzyna Kotowska’s Jeż [Hedgehog] as School Reading Stories. On the “Other” and Taming through Love

Languages of publication

PL

Abstracts

EN
The article presents comparative analysis of two literary works: Grimm’s Hans My Hedgehog [Hans mein Igel] and Katarzyna Kotowska’s Jeż [Hedgehog] as “otherness” in fairy-tale seems natural and acceptable, the Hans my Hedgehog story constantly instigates new interpretations. Particularly, when it is juxtaposed to other stories that are structured in a similar manner: Grimm’s 19th century fairy tale and Kotowska’s contemporary fairy tale – parable about adopted boy belong to the group of stories with a child protagonist who is half-human and half-animal. The protagonists of both stories are odd and lonely, but only Grimm’s one becomes rejected. From the perspective of psychoanalysis, especially in the view of emotional ambivalence and related “reasons” and “motives” for actions, these two tales may be good examples of child’s confrontation with the basic inner life problems (like adopted child in Kotowska’s story) and illnesses (Hans My Hedgehog). As part of the reader’s identification with the protagonist, they may be helpful in recognizing problems and finding appropriate solutions, may support during the difficult period of adolescence and formation of one’s personality, and may also facilitate positive thinking and self-confidence. Easily discernable in both examples is the process of inner development – the protagonist’s individualisation, – that is equalled to the formation of their personality. Kotowska’s poetic fable about overcoming barriers between a child and its parents corresponds to the image of a happy family, assumes the perspectives of understanding and naming the “Other’s” feelings, and of resolving differences between children and adults. In Grimm’s fairy tale, the plot is based rather on the protagonist’s actions with emphasis on the theme of rejection and re-acceptance. Both tales feature a happy end: the boys – as animal-children – face their “otherness”, are active in their fight for love, which, by losing their spines, they eventually win.

Journal

Year

Issue

10

Pages

282-306

Physical description

Contributors

  • Uniwersytet Wrocławski

References

  • Baluch, A. 2008. Od form prostych do arcydzieła. Kraków: Wydawnictwo Naukowe AP.
  • Bettelheim, B. 2010. Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni. Tłum. D. Danek. Warszawa: W.A.B.
  • Bolte, G., Polivka J. 1913–30. Amerkungen zu den Kinder- und Hausmärchen der Gebrüder Grimm. Leipzig: Dieterisch’sche Verlagsbuchhadlung.
  • Brauner, A. i F. 1988. Dziecko zagubione w rzeczywistości. Historia autyzmu od czasów baśni o wróżkach. Fikcja literacka i rzeczywistość kliniczna. Tłum. T. Gałkowski. Warszawa: WSiP.
  • Brzeźniak, O. 2014. Dzieci fada i ich przemieszczenia, czyli o literackich modelach pisania o dzieciach z pewnymi problemami natury fizycznej i/lub psychicznej. – Sztachelska J. (red.), Szymborska, K. (red.). Children studies jako perspektywa interpretacyjna. Studia i szkice. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
  • Budrewicz, Z. 2012. Odbiorca szkolnej lektury jako podmiot doświadczający. – Biedrzycki, K. (red.), Janus-Sitarz, A. (red.). Doświadczenie lektury. Między krytyką literacką a dydaktyką literatury. Kraków: Universitas.
  • Dąbrowski, M. 2009. Swój/obcy/inny. Kontynuacja. – Anthropos?, 12/13. – http://www.anthropos.us.edu.pl/anthropos7/texty/dabrowski.htm (22.10.2015).
  • Campbell, J. 1994. Potęga mitu. Tłum. A. Jankowski. Kraków: Zysk i S-ka.
  • Chrobak, M. 2016. O potrzebie brzydoty w baśniach. – Chęcińska, U. (red). Dziecko i baśnie świata w kontekście wczesnej edukacji. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
  • Chrobak, M. 2014. Obcość jako kategoria interpretacyjna w badaniach nad dzieciństwem i literaturą dla dzieci. – Sztachelska J. (red.), Szymborska, K. (red.). Children studies jako perspektywa interpretacyjna. Studia i szkice. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
  • Cieliczko, P. (red.), Kuciński, P. (red.). 2008. Widziane, czytane, oglądane – oblicza Obcego. Warszawa: IBL.
  • Crews, F. 2001. Czy literaturę można poddawać psychoanalizie?. – Dybel, P. (red.), Głowiński, M. (red.). Psychoanaliza i literatura. Gdańsk: Słowo/obraz/terytoria.
  • Damasio, A. 1999. Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg. Tłum. M. Karpiński. Poznań: Rebis.
  • Dybel, P. 2001. Psychoanaliza i literaturoznawstwo. – Dybel, P. (red.), Głowiński, M. (red.). Psychoanaliza i literatura. Gdańsk: Słowo/obraz/terytoria.
  • Eliade, M. 1993. Sacrum, mit, historia. Wybór esejów. Tłum. A. Tatarkiewicz. Warszawa: PIW.
  • Freud, S. 1967. Kultura jako źródło cierpień. – Człowiek, religia, kultura. Tłum. J. Prokopiuk. Wstęp: B. Suchodolski. Warszawa: PWN.
  • Freud, S. 1998. Dzieła. T. 4. Pisma społeczne. Tłum. A. Ochocki, M. Poręba, R. Reszke. Oprac. R. Reszke. Warszawa: KR.
  • Freud, S. 2007. Objaśnianie marzeń sennych (oryg. Die Traumdeutung). Tłum. R. Reszke. Warszawa: KR.
  • Freud, S. 1919. Das Unheimliche. – Imago. Zeitschrift für Anwendung der Psychoanalyse auf die Geisteswissenschaften, 5, 297–324.
  • Frye, N. 1957. Archetypal Criticism. – Anatomy of Criticism. Princeton: Princeton University Press.
  • Galda, L., Liang L., Sipe L., Cullinan, B. 2013. Literature and Child. Ed. 8. New York: Cengage Learning.
  • Gosk, H. 2002. Bohater literacki o cechach Innego/Obcego. – Gosk, H. Bohater swoich czasów. Postać literacka w powojennej prozie polskiej o tematyce współczesnej. Wybrane zagadnienia. Izabelin: Świat Literacki.
  • Graber, G. H. 1924. Ambivalenz des Kindes. Leipzig: Imago.
  • Grimm, J., Grimm, W. 1986. Baśnie domowe i dziecięce zebrane przez braci Grimm. T. 2. Tłum. E. Bielecka, M. Tarnowski. Posłowie: H. Kapełuś. Warszawa: PWN.
  • Hogan, P. C. 2010. Fictions and Feelings: On the Place of Literature in the Study of Emotion. – Emotion Review, 2(2). – DOI: https://doi.org/10.1177/1754073909352874.
  • Holland, N. 2001. Interpretacja literatury a trzy fazy psychoanalizy. – Dybel, P. (red.), Głowiński, M. (red.). Psychoanaliza i literatura. Gdańsk: Słowo/obraz/terytoria.
  • Janus-Sitarz, A. 2016. W poszukiwaniu czytelnika. Diagnozy, inspiracje, rekomendacje. Kraków: Universitas.
  • Janion, M. (red.), Snochowska-Gonzalez, C. (red.), Szczuka, K. (red.). 2004. Inny, inna, inne. O inności w kulturze. Warszawa: IBL PAN.
  • Iser, W. 1978. The Act of Reading. The Theory of Aesthetic Response. London – Baltimore.
  • Janion, M. 2004. Słowiańszczyzna, szaleństwo i śmierć. – Janion, M. (red.), Snochowska-Gonzalez, C. (red.), Szczuka, K. (red.). 2004. Inny, inna, inne. O inności w kulturze. Warszawa: IBL PAN.
  • Jauss, H. R. 1999. Historia literatury jako prowokacja. Tłum. M. Łukasiewicz. Warszawa: IBL.
  • Jauss, H. R. 1984. Historia literatury jako wyzwanie rzucone nauce o literaturze. Tłum. R. Handke. – Pamiętnik Literacki, 4.
  • Jorgensen, J. 2014. Quantifying The Grimm Corpus: Transgressive And Transformative Bodies In The Grimms’ Fairy Tales. – Marvels & Tales, 1.
  • Jung, C. G. 1993. Archetypy i symbole. Tłum. J. Prokopiuk. Warszawa: Czytelnik.
  • Jung, C. G. 1988. Fenomenologia archetypu dziecka. – Janion, M. (red.), Chwin, S. (red.). Dzieci. T. 1–2. Vol. 3. Gdańsk: WM.
  • Kobielus, S. 2005. Bestiariusz. Kraków–Tyniec: Wydawnictwo Benedyktynów.
  • Korżyk, K. 2014. Niesamowite – wyzwalające. – Autoportret, 4/47. – https://autoportret.pl/ artykuly/niesamowite-wyzwalajace/ (20.01.2020).
  • Kostecka, W. 2017. Dziwne – odmienne – obce. Dziecko jako Inny we współczesnej polskiej prozie dziecięcej i młodzieżowej. – Litteraria Copernicana, 3/23. – http://apcz. umk.pl/czasopisma/index.php/LC/article/view/LC.2017.052 (12.12.2018).
  • Koziołek, K. 2016. Czas lektury. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
  • Kristeva, J. 2007. Potęga obrzydzenia: esej o wstręcie. Tłum. M. Falski. Kraków: Wydawnictwo UJ (oryg. Pouvoirs de l’horreur. Essai sur l’abjection. Paris 1980).
  • Krzyżanowski, J. 1947. Polska bajka ludowa w układzie systematycznym. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie.
  • Lakoff, G., Johnson, M. 2010. Metafory w naszym życiu. Wstęp i tłum. T. P. Krzeszowski. Warszawa: PWN.
  • Małecki, W., Pawłowski, B., Sorokowski, P. 2016. Literary Fiction Influences Attitudes Toward Animal Welfare. – PLoS ONE 12(2). – DOI: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0172328.
  • Maryl, M. 2007. Interpretator czy czytelnik? Projekt badań empirycznych nad stylami odbioru. – Szahaj, A. (red.), Kola, A. (red.). Filozofia i etyka interpretacji. Kraków: Universitas. – http://www.academia.edu/5544682/Interpretator_czy_czytelnik_Projekt_bada%C5%84_ empirycznych_nad_stylami_odbioru (10.10.2018).
  • Maryl, M. 2015. Sztuka czytania? Mieke Bal w teorii i praktyce. – Teksty Drugie, 4(142).
  • Meek, M. 1987. How Texts Teach What Readers Learn. New York: Richard C Owen Publishers.
  • Meek, M. 1991. On Being Literate. London: Bodley Head.
  • Miall, D. 2006. Literary Reading: Empirical and Theoretical Studies. New York: Peter Lang.
  • Miall, D. 2011. Emotions and the Structuring of Narrative Response. – Poetics Today, 32.
  • Nikolajeva, M. 2014. Reading for Learning. Cognitive Approaches to Childrens Literature. London: Cambridge.
  • Nowina-Sroczyńska, E. 1997. Przezroczyste ramiona ojca. Studium etnologiczne o magicznych dzieciach. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
  • Nussbaum, M. 2018 Nowa religijna nietolerancja. Przezwyciężyć politykę strachu w niespokojnych czasach. Tłum. S. Szymański. Warszawa: Fundacja Kultura Liberalna.
  • Olinkiewicz, E., Radzymińska, K., Styś, H. 1999. Słownik Encyklopedyczny. Język Polski, Wrocław: Wydawnictwo Europa.
  • Opdahl K. 2002. Emotion as Meaning. The Literary Case for How We Imagine. London Cranbury, NJ: Bucknell University Press Associated University Presses.
  • Paivio, A. 1991. Images In Mind. The Evolution of a Theory. New York London: Harvester Wheatsheaf.
  • Paivio, A. 1971. Imagery and Verbal Processes. New York Chicago: Holt, Rinehart and Winston.
  • Paivio, A. 2007. Mind and Its Evolution. A Dual Coding Theoretical Approach. London: L. Erlbaum Associates.
  • Papuzińska, J. 1995. Dziecko w świecie emocji literackich. Warszawa: SBP.
  • Piaget, J. 1966. Narodziny inteligencji dziecka. Tłum. M. Przetacznikowa. Warszawa: PWN.
  • Piaget, J. 1966. Studia z psychologii dziecka. Tłum. T. Kołakowska. Warszawa: PWN.
  • Piwińska, M. 2004. Potwory i potworność u Wiktora Hugo. – Janion, M. (red.), Snochowska-Gonzalez, C. (red.), Szczuka, K. (red.). 2004. Inny, inna, inne. O inności w kulturze. Warszawa: IBL PAN.
  • Płuciennik, J. 2002. Literackie identyfikacje i oddźwięki. Poetyka a empatia. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
  • Płuciennik J. 2014. Procesy kognitywne a czytanie i zmysły. – http://dspace.uni.lodz.pl:8080/ xmlui/bitstream/handle/11089/7235/Procesy%20kognitywne%20Czytanie_sensualno%C5%9B%C4%87.pdf?sequence=1&isAllowed=y (12.12.2018).
  • Pongs, H. 2001. Psychoanaliza i literatura. – Dybel, P. (red.), Głowiński, M. (red.). Psychoanaliza i literatura. Gdańsk: Słowo/obraz/terytoria.
  • Propp, V. 1976. Morfologia bajki. Tłum. W. Wojtyga-Zagórska. Warszawa: Książka i Wiedza.
  • Propp, V. 2000. Nie tylko bajka. Tłum. D. Ulicka. Warszawa: PWN.
  • Rajtar M., Straczuk J. 2012. Wstęp. – Rajtar, M. (red.), Straczuk, J. (red.). Emocje w kulturze. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
  • Rembowska-Płuciennik, M. 2012. Poetyka intersubiektywności: kognitywistyczna teoria narracji a proza XX wieku. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika.
  • Rembowska-Płuciennik, M. 2009. Wizualne efekty i afekty. Obrazowanie mentalne a emocjonalne zaangażowanie czytelnika. – http://rcin.org.pl/Content/50733/WA248_66425_P-I-2524_rembow-wizualne.pdf (20.10.2016).
  • Rosenblatt, L. 1995, Literature as exploration. New York: Modern Language Association of America.
  • Ruddel, R. 1992. A Whole Language and Literature Perspective. Creating a Meaning – Making Instructional Environment. – Language Arts, 69.
  • Silveira Silva, R. 2012. Fairy Tales And Moral Values: A Corpus-Based Approach. – English Language Teaching Journal, 3.1 [Education Source. Web. 30 November 2016].
  • Schmiesing, A. 2015. Disability, Deformity, And Disease In The Grimms’ Fairy Tales. – Marvels & Tales, 29.2.
  • Scott, C. 1996. Magical Dress: Clothing And Transformation In Folk Tales. – Children’s Literature Association Quarterly, 21.4.
  • Skarga, B.1998. Przedmowa. – Lévinas, E. Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności Tłum. M. Kowalska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Stockwell, P. 2006. Poetyka kognitywna. Tłum. A. Skucińska. Red. nauk. E. Tabakowska. Kraków: Universitas.
  • Tatar, M. 1987. Off with Their Heads! Fairy Tales and the Culture of Childhood, Princeton: University Press.
  • Thompson, S. 1961. The Types of the Folk-Tale. A Classification and Bibliography. Helsinki: The Finnish Academy of Science and Letters.
  • Weinrich, H. 1972. O historię literatury z perspektywy czytelnika. Tłum. R. Handke. – Teksty, 4.
  • Wlazło, M., 2003, Baśń jako podstawa dialogu literackiego i terapeutycznego w edukacji specjalnej i integracyjnej. – Chęcińska, U. (red.). Barwy świata baśni. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
  • Wlazło, M. 2013. Proste myśli. Trudne słowa. Z perspektywy socjopedagogicznej o wizerunku osób z niepełnosprawnością intelektualną w literaturze pięknej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
  • Zasacka, Z. 2014. Czytelnictwo dzieci i młodzieży. Warszawa: IBE.
  • Zipes, J. 2000. The Changing Nature of the Grimms’ Fairy Tales. – Journal of the Fantastic in the Arts, 11.
  • Zipes, J. 2001. Sticks and Stones. The Troublesome Success of Children’s Literature from Slovenly Peter to Harry Potter. London: Routledge.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-2ed4cf7e-b5d7-4d31-b75b-0ef232ea92b8
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.