The Relationship between Natural and Statutory Law in Ancient and Medieval Concepts

• Authors: Maciejewski Marek
• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article discusses the shaping of the relation between natural and statutory law in the philosophical, political and legal concepts from the Antiquity until the Middle Ages. Firstly, the author analyzes the views of a sophist – Aristotle, and Stoics – Saint Augustine of Hippo and Saint Thomas Aquinas in order to identify on their basis the main principles concerning the matter at hand. His research permitted him to conclude that during the mentioned period the prevailing conviction was that statutory law (positive law) should not violate natural law (and sometimes simultaneously God`s law) because the latter was perceived as a higher legal order. Statutory law that conflicted with the higher law was usually considered invalid and – as such – not creating the obligation of obedience. It was also considered unjust. For Christian thinkers God himself was the creator of principles of justice; therefore that law which came directly from him was put at the top of the legal structure. Natural law was seen as mirroring this law of God. In turn, statutory law was supposed to reflect the rules of natural law.

Keywords

EN

Nature; natural law; statutory law; positive law; validity of law

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: Politeja : Pismo Wydziału Studiów Miedzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Year: 2017
• Issue: 48
• Pages: 5-22

Contributors

author

Maciejewski Marek

References

• Algra K. et al. (eds.), The Cambridge History of Hellenistic Philosophy, Cambridge 1999.
• Arystoteles, Etyka nikomachejska, transl. by D. Gromska, Warszawa 1956 (Biblioteka Klasyków Filozofii).
• Arystoteles, Polityka z dodaniem Pseudo‑Arystotelesowskiej Ekonomiki, transl. by L. Piotrowicz, Warszawa 1964 (Biblioteka Klasyków Filozofii).
• Augustyn, Dialogi filozoficzne, transl. by A. Świderkówna et al., Kraków 1999 (Filozofia i Religia).
• Augustyn, ‘O kazaniu Pana na Górze’ in idem, O kazaniu Pana na Górze, Do Symplicjana o różnych problemach, Problemy ewangeliczne, transl. by S. Ryznar, J. Sulowski, Warszawa 1991 (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, 48).
• Augustyn, Objaśnienia psalmów, transl. J. Sulowski, Vol. 2, Warszawa 1986.
• Augustyn, O Trójcy Świętej, transl. by M. Stokowska, Poznań 1963 (Pisma Ojców Kościoła w Polskim Tłumaczeniu, 25).
• Augustyn, Państwo Boże, transl. by W. Kubicki, Vol. 1‑2, Warszawa 1977.
• Banaszczyk T., Studia z Arystotelesowskiej teorii społeczno‑politycznej, Katowice 1985 (Prace Naukowe UŚ w Katowicach, 705).
• Bardy G., Święty Augustyn. Człowiek i dzieło, transl. by Z. Kobylańska, Warszawa 1956.
• Baszkiewicz J., Myśl polityczna wieków średnich, Warszawa 1972.
• Berman H.J., Prawo i rewolucja. Kształtowanie się zachodniej tradycji prawnej, transl. by S. Amsterdamski, Warszawa 1995.
• Bodin J., Sześć ksiąg o rzeczypospolitej, transl. by Z. Izdebski et al., Warszawa 1958.
• Bonner G., St. Augustine of Hippo. Life and Controversies, Norwich 1986.
• Borucka‑Arctowa M., Prawo natury jako ideologia antyfeudalna, Warszawa 1957.
• Boucher D., Kelly P. (eds.), Myśliciele polityczni. Od Sokratesa do współczesności, transl. by A. Dąbrowska, T. Sieczkowski, Kraków 2008 (Politika).
• Brown B., Natural Law Reader, New York 1990.
• Cicero, ‘Zagadnienia najwyższego dobra i zła’ in idem, Pisma filozoficzne, Vol. 3, transl. by W. Kornatowski, Warszawa 1961.
• Deane H.A., The Political and Social Ideas of St. Augustine, New York 1963.
• Diels H., Die Fragmente der Vorsokratiker, griechisch und deutsch, Berlin 1935.
• Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, transl. by I. Krońska et al., Warszawa 1968.
• d’Entrèves A.P., Natural Law. An Introduction to Legal Philosophy, London 1957 (Hutchinson’s University Library. Philosophy).
• Eterovich F.H., Approaches to Natural Law, from Plato to Kant, New York 1972 (An Exposition‑University Book).
• Gajda J., Sofiści, Warszawa 1989 (Myśli i Ludzie).
• Gilson É., Tomizm. Wprowadzenie do filozofii św. Tomasza z Akwinu, transl. by J. Rybałt, Warszawa 1998.
• Gilson É., Wprowadzenie do nauki świętego Augustyna, transl. by Z. Jakimiak, Warszawa 1953.
• Graves R., Mity greckie, transl. by H. Krzeczkowski, Warszawa 1974 (Rodowody Cywilizacji).
• Grzybowski J., Miecz i pastorał. Filozoficzny uniwersalizm sporu o charakter władzy. Tomasz z Akwinu i Dante Alighieri, Kęty 2006 (Fundamenta, 46).
• Haines C.G., The Revival of Natural Law Concepts, Cambridge 1930 (Harvard Studies in Jurisprudence, 4).
• Hamburger M., Morals and Law. The Growth of Aristotle’s Legal Theory, New Haven 1951.
• Hervada J., Natural Right and Natural Law. A Critical Introduction, Pamplona 1987 (Person and Law).
• Hezjod, Prace i dnie, ed. and transl. by W. Steffen, Wrocław 1952 (BN II 71).
• Inwood B. (ed.), The Cambridge Companion to the Stoics, Cambridge 2003 (Cambridge Companions to Philosophy, Religion and Culture).
• Joachimowicz L., Sceptycyzm grecki. Wybrane zagadnienia, Warszawa 1972 (Myśli i Ludzie, 1. Filozofia Starożytna i Średniowieczna).
• Keller E., ‘O katolickiej teorii prawa natury’, Euhemer, No. 3 (1964).
• Kelly J.M., Historia zachodniej teorii prawa, transl. by D. Pietrzyk‑Reeves et al., Kraków 2006.
• Kenny A., Tomasz z Akwinu, transl. by R. Piotrowski, Warszawa 1999 (Dawni Mistrzowie).
• Kerferd G.B., The Sophistic Movement, Cambridge 1981.
• Kornatowski W., ‘Doktryna polityczna Cycerona jako doktryna czasów przełomowych’, Życie i Myśl, Vol. 3/4, 5/6 (1965).
• Kornatowski W., ‘Myśl późnych stoików’, Życie i Myśl, No. 11/12 (1967).
• Kornatowski W., Społeczno‑polityczna myśl św. Augustyna, Warszawa 1965.
• Krąpiec M.A., Człowiek i prawo naturalne, Lublin 1960.
• Krąpiec M.A., Struktura bytu. Charakterystyczne elementy systemu Arystotelesa i Tomasza z Akwinu, Lublin 1963 (Rozprawy Wydziału Filozoficznego – Towarzystwo Naukowe KUL, 14).
• Krokiewicz A., Zarys filozofii greckiej. Od Talesa do Platona, Warszawa 1971.
• Kumaniecki K., Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1969.
• Legutko R., Sokrates. Filozofia męża sprawiedliwego, Poznań 2013.
• Łuszczyńska M., Ubi ratio, ibi ius. Doktryna prawna świętego Tomasza z Akwinu, Lublin 2013.
• Maihofer W. (ed.), Naturrecht oder Rechtspositivismus?, Bad Homburg 1962.
• Manohan A.P., From Personal Duties towards Personal Rights. Late Medieval and Early Modern Political Thought, 1300‑1600, Montreal 1994 (McGill‑Queen’s Studies in the History of Ideas, 17).
• Marsyliusz z Padwy, Obrońca pokoju, transl. by W. Seńko, Kęty 2006 (Biblioteka Europejska).
• Martyniak C., Obiektywna podstawa prawa według św. Tomasza z Akwinu, Lublin 1949 (Rozprawy Wydziału Nauk Społecznych – Towarzystwo Naukowe KUL, 6). Politeja 3(48)
• Menzel A., Kallikles. Eine Studie zur geschichte der Lehre vom Recht und Stärkeren, Wien–Leipzig 1922.
• Menzel A., ‘Protagoras, der älteste Theoretiker der Demokratie’, Zeitschrift für Politik, Vol. 3 (1910).
• Mielczarski C., Sofiści i polityka. Antyczne źródła liberalizmu europejskiego, Warszawa 2010 (Wykłady z Filozofii).
• Morawski L., Główne problemy współczesnej filozofii prawa. Prawo w toku przemian, Warszawa 2000.
• Mystkowski S., Idea prawa naturalnego w starożytności i u scholastyków (studium prawno‑etyczne), Warszawa 1928.
• Nederman C., Community and Consent. The Secular Political Theory of Marsiglio of Padua’s “Defensor Pacis”, London 1995.
• Oniszczuk J., Filozofia i teoria prawa, Warszawa 2008 (Studia Prawnicze).
• Parandowski J., Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Warszawa 1960.
• Peters E., ‘Theories of Deposition of Rulers’ in J.R. Strayer (ed.), Dictionary of the Middle Ages, Vol. 4, New York 1989.
• Pietrzykowski M., Mitologia starożytnej Grecji, Warszawa 1978 (Mitologie Świata).
• Platona Gorgiasz, ed. and transl. by W. Witwicki, Lwów 1922.
• Platona Hippiasz Mniejszy, Hippiasz Większy, Ijon, ed. and transl. by W. Witwicki, Lwów 1921.
• Platona Protagoras, ed. and transl. by W. Witwicki, Lwów 1923.
• Pohlenz M., Die Stoa. Geschichte einer geistigen Bewegung, Zürich 1948.
• Quillet J., La Philosophie politique de Marsile de Padoue, Paris 1970.
• Riklin A., Die beste politische Ordnung nach Thomas von Aquin, St. Gallen 1991 (Beiträge und Berichte – Institut für Politikwissenschaft, Hochschule St. Gallen, 167).
• Rommen H.A., The Natural Law. A Study in Legal and Social History and Philosophy, New York 1979 (European Political Thought).
• Sadowski M., Godność człowieka i dobro wspólne w papieskim nauczaniu społecznym (1878‑2005), Wrocław 2010 (Prace Naukowe Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii UWr. Habilitacje, 2).
• Schilling O., Die Staats– und Soziallehre des hl. Augustinus, Freiburg 1910.
• Seneca, Listy moralne do Lucyliusza, transl. by W. Kornatowski, Warszawa 1961 (Biblioteka Klasyków Filozofii).
• Seneca, ‘O gniewie’ in idem, Pisma filozoficzne, transl. by L. Joachimowicz, Vol. 1, Warszawa 1965.
• Solon, Dichtungen. Sämtliche Fragmente, griechisch und deutsch, ed. and transl. by E. Preime, München 1940.
• Solon, ‘Sprawozdanie z działalności’ in W. Steffen (ed.), Antologia liryki greckiej, Wrocław 1955 (BN II 92).
• Stelmach J., Sarkowicz R., Filozofia prawa XIX i XX wieku, Kraków 1998.
• Strauss L., Prawo naturalne w świetle historii, transl. by T. Górski, Warszawa 1969.
• Szlachta B., Szkice z historii myśli politycznej, Kraków 2014.
• Szlachta B. (ed.), Słownik społeczny, Kraków 2004.
• Szyszkowska M., Europejska filozofia prawa, Warszawa 1995 (Podręczniki Prawnicze).
• Szyszkowska M., Teorie prawa natury XX wieku w Polsce, Warszawa 1982.
• Szyszkowska M. (ed.), Powrót do prawa ponadustawowego, Warszawa 1999.
• Tatarkiewicz W., Historia filozofii, Vol. 1: Filozofia starożytna i średniowieczna, Warszawa 1968.
• Tokarczyk R., Filozofia prawa, Lublin 2004.
• Tokarczyk R., Klasycy praw natury, Lublin 1988.
• Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, transl. by P. Bełch, Vol. 1‑35, Londyn 1962‑1998.
• Tuck R., Natural Law Theories. Their Origin and Development, Cambridge 1980.
• Verdross‑Drossberg A., Grundlinien der antiken Rechts– und Staatsphilosophie, Wien 1948 (Rechts– und Staatswissenschaften, 1).
• Vidley A.R., Whitehouse W.A., Natural Law. A Christian Re‑consideration, London 1946.
• Waśkiewicz H., ‘“De legibus” Cicerona – pierwszy w dziejach myśli europejskiej system filozoficzno‑prawny’, Roczniki Filozoficzne KUL, Vol. 3, No. 2 (1960).
• Weisheipl J.A., Tomasz z Akwinu, Życie, myśl i dzieło, transl. by Cz. Wesołowski, Poznań 1985.
• Welzel H., Naturrecht und materiele Gerechtigkeit, Göttingen 1962 (Jurisprudenz in Einzeldarstellungen, 4).
• Welzel H., Theory of the Greece, Oxford 1956.
• Wiplinger F., Ethik und Politik bei Aristoteles, Darmstadt 1972.
• Wolf E., Griechisches Rechtsdenken, Vol. 1: Vorsokratiker und frühe Dichter, Frankfurt a. M. 1950.
• Wójtowicz A., Model władzy państwowej Marsyliusza z Padwy, Katowice 1977 (Prace Naukowe UŚ w Katowicach, 187).
• Wróblewski W., Pojęcie arete w II połowie V wieku p.n.e. Protagoras – Gorgiasz – Demokryt, Toruń 1979 (Rozprawy – UMK w Toruniu).
• Wróblewski W., ‘Sofiści’ in H. Podbielski (ed.), Literatura Grecji starożytnej, Vol. 2: Proza historyczna, krasomówstwo, filozofia i nauka, literatura chrześcijańska, Lublin 2005 (Źródła i Monografie – Towarzystwo Naukowe KUL, 255).
• Zajadło J., Formuła Radbrucha. Filozofia prawa na granicy pozytywizmu prawniczego i prawa natury, Gdańsk 2001.
• Ziembiński Z., O pojmowaniu pozytywizmu oraz prawa natury, Poznań 1993.
• Zmierczak M. (ed.), Prawo natury w doktrynach polityczno‑prawnych Europy, Poznań 2006 (Prawo – UAM w Poznaniu, 160).

Identifiers

DOI

10.12797/Politeja.14.2017.48.01