Piotr Michał Czartoryski (1909-1993) – ziemianin, żołnierz, emigrant

• Authors: Paweł Sieradzki

Title variants

EN

Piotr Michał Czartoryski (1909-1993): A Landowner, Soldier, and Emigrant

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Katolicki Uniwersytet Lubelski od początków swojego istnienia związał swoje losy z Polonią, która dzięki swojemu materialnemu wsparciu dawała możliwość przetrwania tej lubelskiej uczelni w krytycznych momentach dziejowych. Jednym z takich wybitnych przedstawicieli Polonii kanadyjskiej, związanych przez lata z uniwersytetem, był Piotr Michał Czartoryski. Pochodził z książęcej rodziny, która uformowała go w duchu narodowym i katolickim, zdobył staranne wykształcenie w zakresie filozofii, ekonomii i nauk rolniczych w Belgii i Polsce. W czasie II wojny światowej walczył w oddziałach regularnych, jak i formacjach Armii Krajowej. Po opuszczeniu Polski, w ramach przynależności do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie wykonywał zadania zlecone mu przez najwyższe władze wojskowe na emigracji. Po demobilizacji wyjechał z rodziną do Kanady, gdzie działał jako przedsiębiorca, członek naczelnych organizacji polonijnych oraz propagator i animator polskiego życia kulturalnego i naukowego w Kanadzie. Organizował systematyczne wsparcie materialne dla Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz rozwijał kontakty naukowe tej uczelni w Kanadzie, w efekcie otrzymując za tę działalność tytuł doktora honoris causa KUL oraz odznaczenia państwowe.

EN

The Catholic University of Lublin from the very beginning of its existence was associated with Polish diaspora, which thanks to its material support gave the university the opportunity to survive in critical historical moments. One of such eminent representatives of Polish diaspora in Canada, associated with the university for years was Piotr Michał Czartoryski. He came from a princely family that formed him in the national and Catholic spirit. He obtained a thorough education in philosophy, economics and agricultural sciences in Belgium and Poland. During the Second World War, he fought in both regular and Home Army formations. After leaving Poland, as part of his membership in the Polish Armed Forces in the West, he carried out the task entrusted to him by the highest military authorities in exile. After demobilization, he left with his family to Canada, where he acted as an entrepreneur, a member of the main Polish diaspora organizations and a promoter and animator of Polish cultural and scientific life in Canada. He organized systematic material support for the Catholic University of Lublin and developed scientific contacts of the university in Canada. As a result, he was awarded the title of doctor honoris causa of the Catholic University of Lublin and state decorations.

Keywords

PL

Piotr Michał Czartoryski (1909-1993); Czartoryscy; ziemiaństwo; II wojna światowa; emigracja; Polonia kanadyjska

EN

Piotr Michał Czartoryski (1909-1993); Czartoryski family; landed gentry; World War II; emigration; Polish diaspora in Canada

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Studia Polonijne
• Year: 2018
• Volume: 39
• Pages: 167-177

Contributors

author

Paweł Sieradzki

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie

References

• Aftanazy R., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, t. VIII: Województwo ruskie, Ziemia przemyska i sanocka, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1996.
• Bloch C., Katolicki Uniwersytet Lubelski a Polonia w świecie, w: Katolicki Uniwersytet Lubelski. Wybrane zagadnienia z dziejów Uczelni, red. G. Karolewicz, M. Zahajkiewicz, Z. Zieliński, Lublin: RW KUL 1992, s. 285-318.
• Brożek A., Polonia amerykańska 1854-1939, Warszawa: Interpress 1977, s. 133-144.
• Brzeziński M., Pasja Michała. Życie i męczeńska śmierć bł. Michała Czartoryskiego OP, Poznań: W drodze 2015.
• Czartoryski W., Czartoryscy linii Konstantego Czartoryskiego (1773-1860) – ciągłość tradycji w europejskim wymiarze, w: Czartoryscy – Polska – Europa. Historia i współczesność, red. Z. Baran, Kraków: DjaF 2003, s. 114-126.
• Jabłoński A., Parafia p.w. Różańca Świętego (Holy Rosary) w Edmonton, w: Leksykon geograficzno-historyczny parafii i kościołów polskich w Kanadzie, t. II: Prowincje: Manitoba, Saskatchewan, Alberta, British Columbia, red. E. Walewander, Lublin: KUL 1993, s. 409-420.
• Karolczak K., Dzieduszyccy. Dzieje rodu. Linia poturzycko-zarzecka, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie 2001.
• Karolczak K., Stosunek ziemian związanych ze Lwowem do Ukraińców w pierwszej ćwierci XX wieku, w: Lwów. Miasto, społeczeństwo, kultura. Studia z dziejów Lwowa, red. K. Karolczak, t. IV, Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP 2002, s. 275-289.
• Moskal T., Złoty Jubileusz działalności Towarzystwa Przyjaciół Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Kanadzie, Lublin–Toronto 2006.
• Płygawko D., Polonia Devastata. Polonia i Amerykanie z pomocą dla Polski (1914-1918), Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2003.
• Polonesos a Barcelona un munt d’històries. L’acolliment de la ciutat als nens robats pels nazis (1946-1956), ed. J.L. Barbería et al., Barcelona: Ajuntament 2008.
• Ryba M., Katolicki Uniwersytet Lubelski. Korzenie, początki, źródła tożsamości, Warszawa–Radzymin: Von Borowiecky 2018.
• Sienkiewicz J.W., Piotr Michał książę Czartoryski doktorem honoris causa, „Przegląd Uniwersytecki” 1991, nr 4-6, s. 2.
• Sierchuła R., Historia człowieka myślącego. Lech Karol Neyman (1908-1948). Biografia polityczna, Łomianki: IPN 2013.
• Szczepański J., Polonia amerykańska w walce o niepodległość Polski, „Niepodległość i Pamięć” 2011, nr 3-4, s. 45-60.
• Ziółkowska-Boehm A., Senator Haidasz, Toronto: Century Publishing Comp.L. 1983.
• Zgórniak M., Polonia amerykańska wobec problemu niepodległości w czasie I wojny światowej, w: Polonia amerykańska. Przeszłość i współczesność, red. H. Kubiak, E. Kusielewicz, T. Gromada, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1988, s. 727-744.

Identifiers

DOI

10.18290/sp.2018.7