List Mikołaja Białkowskiego do króla Prus Fryderyka Wilhelma III w sprawie posady nauczyciela szkoły we wsi Węgra (1802 r.)

• Authors: Nowak Alicja

Title variants

EN

Letter of Mikołaj Białkowski to the King of Prussia Friedrich Wilhelm III about the position of a teacher in Węgra village school (1802)

• Conference: czasopismo naukowe; rocznik
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Prusy Nowowschodnie były prowincją ubogą i zaniedbaną, zarówno pod względem gospodarczym, jak i kulturalnym. Szkoły wiejskie stały na niskim poziomie, czego powodem był brak odpowiednio wykwalifikowanej kadry pedagogicznej. Obsada stanowisk nauczycielskich w szkołach wiejskich w Prusach Nowowschodnich była niełatwym zadaniem; przeważnie zatrudniani byli ludzie nie spełniający wymogów stawianych temu zawodowi. Bardzo często posada wiejskiego nauczyciela była swego rodzaju emeryturą dla starych i schorowanych żołnierzy. Publikowany dokument to skarga jednego z takich nauczycieli, Mikołaja Białkowskiego na miejscowego sołtysa, kierowana do króla Prus, połączona z prośbą o zagwarantowanie wyłączności na nauczanie dzieci we wsi Węgra w powiecie przasnyskim

EN

New East Prussia was a poor and neglected province, both in economic and cultural sense. Village schools offered poor quality of education, due to lack of appropriately qualified teachers. Filling teaching positions in New East Prussia rural schools was not an easy task; people employed there usually did not meet the requirements of the profession. Position of a village teacher was often a sort of retirement for old soldiers in poor health. The published document is a complaint of one of such teachers, Mikołaj Białkowski, against the local Schultheiß. The complaint is addressed to the King of Prussia and includes a request for guaranteed exclusive right to teach children in Węgra village in Przasnysz county

Keywords

PL

Prusy Nowowschodnie; oświata; szkolnictwo wiejskie

EN

New East Prussia; education; village schools

• Publisher: Archiwum Główne Akt Dawnych i Wydawnictwo DiG
• Journal: Miscellanea Historico-Archivistica
• Year: 2019
• Volume: 26
• Pages: 137-143

Dates

published

2019-10-15

Contributors

author

Nowak Alicja

• Archiwum Główne Akt Dawnych

References

• AGAD, Generalne Dyrektorium Finansów, Wojny i Domen. Departament Prus Nowowschodnich, sygn. IV/400
• Bobkowska W., Pruska polityka szkolna na ziemiach polskich w latach 1793–1806, Warszawa 1948
• Cieśla M., Język polski w szkołach berlińskich (1797–1807), „Rozprawy z dziejów oświaty”, t. 4, 1961, s. 87–124
• Historia państwa i prawa Polski, t. 3 Od rozbiorów do uwłaszczenia, red. J. Bardach, M. Senkowska-Gluck, Warszawa 1981
• Lepszy K., Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI do poł. XIX w., Warszawa 1953
• Łukasiewicz D., Szkolnictwo w Prusach Południowych (1793–1806) w okresie reform oświeceniowych, Poznań-Warszawa 2004
• Nowak A., Dwa listy kurpiowskich bartników do króla Prus, „Miscellanea Historico-Archivistica”, t. 22, 2015
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 13, Warszawa 1893
• Smoleński W., Rządy pruskie na ziemiach polskich (1793–1807) [w:] Pisma historyczne, t. 3, Kraków 1901
• Wąsicki J., Ziemie polskie pod zaborem pruskim. Prusy Nowowschodnie (Neuostpreussen) 1795–1806, Poznań 1963