Rzeczowniki materialne singularia tantum w języku polskim i ukraińskim

• Authors: Iryna Bundza

Title variants

EN

Nouns of material singularia tantum in the Polish and Ukrainian languages

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tematem artykułu jest analiza polskich i ukraińskich rzeczowników zaliczanych z punktu widzenia gramatycznej kategorii liczby do subkategorii singulare tantum. Wśród rzeczowników materialnych wyróżniono pewną liczbę grup semantycznych. Przeanalizowano sposoby i pokazano podobieństwa i różnice w rejestracji rzeczowników omawianej kategorii w słownikach języka polskiego i ukraińskiego. Zbadano znaczenia, które te rzeczowniki, użyte w liczbie mnogiej, przybierają w kontekstach. Rzeczowniki nazywające w liczbie pojedynczej określone substancje materialne mogą w liczbie mnogiej modyfikować zakres znaczenia, wskazując na: wyrób, porcję, rodzaj, dużą ilość danej substancji oraz przestrzeń, terytorium, na którym mieści się substancja. Znaczenie form liczby mnogiej części rzeczowników jest przedstawione w słownikach, jednak modyfikacji znaczeń ‘rodzaj danego przedmiotu lub substancji’ i ‘duża ilość danego przedmiotu lub substancji’ słowniki obu języków nie rejestrują. Formy liczby mnogiej Rzeczowniki materialne singularia tantum z reguły są używane w tekstach literatury naukowo-technicznej i pięknej, w języku mówionym, mogą mieć charakter ekspresywny

EN

In the article the analysis of the nouns of material singularia tantum is given in the light of the grammatical category of number in the Polish and Ukrainian languages. Semantic groups of nouns that belong to the nouns of material are distinguished. Methods are analysed and the difference in the recording of the nouns singularia tantum in the dictionaries of the Polish and Ukrainian languages is shown. Meanings that these nouns get when used in the plural are investigated. Plural forms of the nouns of material singularia tantum in the both languages may mean: ‘item’, ‘portion, ‘variety’, ‘great number’. In the Ukrainian language these nouns may have the meaning ‘area filled with certain material’. The meanings of plural forms of some nouns are recorded in dictionaries, however the dictionaries of the both languages do not record the meanings ‘variety’ and ‘great number’. Plural forms of the nouns of material singularia tantum are used, as a rule, in the texts of scientific and fiction literature, spoken language, can be of expressive character

Keywords

PL

rzeczowniki materialne; liczba pojedyncza; liczba mnoga; rzeczowniki singularia tantum; rzeczowniki pluralia tantum

EN

nouns of material; singular; plural; nouns singularia tantum; nouns pluralia tantum

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
• Year: 2013
• Volume: LIX
• Pages: 7-20

Dates

published

2013

Contributors

author

Iryna Bundza

• Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki, Katedra Filologii Polskiej

References

• Bańko Mirosław, red., 2000, Inny słownik języka polskiego, Warszawa
• Bańko Mirosław, 2005, Wykłady z polskiej fleksji, Warszawa
• Bartmiński Jerzy, 2001, Współczesny język polski: Encyklopedia, Lublin
• Dubisz Stanisław, red., 2003, Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa
• Feleszko Kazimierz, 1980, Funkcje form kategorii liczby w polskiej grupie imiennej, Warszawa
• Markowski Andrzej, red., 2002, Nowy słownik poprawnej polszczyzny, Warszawa
• Markowski Andrzej, red., 2007, Wielki słownik poprawnej polszczyzny, Warszawa
• Nagórko Alicja, 2006, Zarys gramatyki polskiej, Warszawa
• Polański Kazimierz, red., 1993, Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław
• Urbańczyk Stanisław, 1978, Encyklopedia wiedzy o języku polskim, Wrocław
• Безпояско Олена, 1991, Іменні граматичні категорії, Київ
• Бусел В’ячеслав, ред., 2007, Великий тлумачний словник сучасної української мови (електронна версія), Київ–Ірпінь
• Горпинич Володимир, 2004, Морфологія української мови, Київ
• Зализняк Андрей, 1964, К вопросу о грамматических категориях рода и одушевленности в современном русском языке, „Вопросы языкознания”, 4, s. 25–40
• Інтегрована лексикографічна система „Словники України” 3.1 (електронна версія), 2007
• Русанівський Віталій, Тараненко Олександр, Зяблюк Михайло, ред., 2004, Українська мова: Енциклопедія, Київ
• Русановский Виталий, Жовтобрюх Михаил, Городенская Екатерина, Грищенко Арнольд, ред., 1986, Украинская грамматика, Киев
• СЛОВНИК.net (http://www.slovnyk.net)

Identifiers

ISSN

0076-0390