Modyfikacje śpiewów ku czci św. Józefa, Oblubieńca NMP, na podstawie pieśni religijnych publikowanych w zbiorze ks. J. Siedleckiego

• Authors: Szczeblewski Łukasz

Title variants

EN

Modifications of chants in honour of Saint Joseph, the bridegroom of the BVM, based on religious songs published in the rev. J. Siedlecki’s collection

• Languages of publication: PL

Abstracts

Kult św. Józefa, Oblubieńca NMP i Opiekuna Jezusa, zajmuje ważne miejsce w liturgii i pobożności ludowej w Polsce. Szczególnym jego nośnikiem są pieśni religijne, upowszechniane w różnego rodzaju zbiorach pieśni kościelnych. W tym względzie jedną z najważniejszych edycji jest śpiewnik ks. Jana Siedleckiego ze Zgromadzenia Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo. Przedmiotem niniejszego studium było ukazanie zmian zachodzących na gruncie śpiewów dedykowanych św. Józefowi, zawartych we wspomnianej edycji (od pierwszego wydania do dzisiaj). Podjęte studium pozwoliło zauważyć najpierw, iż śpiewy ku czci Oblubieńca NMP były obecne w zbiorze ks. J. Siedleckiego od pierwszego wydania. Ich liczba stopniowo wzrastała. Najwięcej zamieszczano ich w latach 1928–1987 (13). W ostatnich wydaniach liczba ta została wyraźnie zredukowana (7). Od pierwszego wydania zbioru do dzisiaj opublikowano łącznie 18 różnych kompozycji dedykowanych św. Józefowi. Omawiany repertuar pieśni ku czci Cieśli z Nazaretu charakteryzuje się dużą stabilnością pod względem melodii. Niewielkie zmiany w tym względzie odnotowano jedynie w śpiewie Szczęśliwy, kto sobie Patrona. Wspomniana pieśń jest także jedynym przykładem modyfikacji struktury metrycznej. Kompozycja ta była upowszechniana w różnych wersjach metrum (dwudzielnego, trójdzielnego oraz mieszanego). Niektóre śpiewy ku czci św. Józefa były transponowane. Odnotowano w nich także modyfikacje warstwy tekstowej (m.in. usuwanie niektórych zwrotek, transkrypcję wyrazów, usuwanie archaizmów). Podjęte studium może stanowić przyczynek do kolejnych badań nad polską twórczością pieśniową dedykowaną św. Józefowi, Oblubieńcowi NMP.

EN

The cult of Saint Joseph, Bridegroom of the Blessed Virgin Mary and Protector of Jesus, has an important place in the liturgy and popular piety in Poland. Its special forms are religious songs, disseminated in various collections of Church songs. One of the most important editions is the songbook of Rev. Jan Siedlecki, from the Con¬gregation of Mission founded by St. Vincent de Paul. The subject of this study was to demonstrate the changes which have taken place in the chants dedicated to Saint Joseph included in the above–mentioned collection (from its first edition to this day). The study undertaken has revealed, first of all, that chants in honor of the Bride¬groom of the Blessed Virgin Mary were present in the collection of Rev. J. Siedlecki from its first edition (1876). Their number gradually increased. Most of them were posted in the years 1928–1987 (until 13). In recent editions this number has been significantly reduced (only 7). Since the first edition of the collection until today, a total of 18 different compositions dedicated to Saint Joseph have been published. The discussed repertoire of songs in honor of the Carpenter of Nazareth is characte¬rized by great stability in melody. A few, not very significant changes in this respect were noted only in the song Happy, who takes a Patron (Szczęśliwy, kto sobie Patrona). The mentioned song is also the only example of modification of the metric structu¬re. This composition was disseminated in various versions of time signatures (do¬uble, triple and mixed). Some chants in honor of Saint Joseph were transposed. Some modifications in the text layer were also noted (including deletion of some verses, transcription of words, removal of archaisms). The study undertaken may constitute a contribution to further research on Polish chants dedicated to Saint Joseph, Bride¬groom of the Blessed Virgin Mary.

Keywords

PL

pieśni religijne; św. Józef; śpiewnik kościelny; Jan Siedlecki

EN

religious songs; St. Joseph; church songbook; Jan Siedlecki

• Publisher: Stowarzyszenie Polskich Muzyków Kościelnych
• Journal: Musica Ecclesiastica
• Year: 2025
• Issue: 20
• Pages: 11-31

Dates

published

2025-07-10

Contributors

author

Szczeblewski Łukasz

References

• ---
• Bodzioch Beata, Przeobrażenia tekstowe w pieśniach adwentowych i bożonarodzeniowych zamieszczonych w Śpiewniku kościelnym M.M. Mioduszewskiego (1838) oraz w Śpiewniku kościelnym J. Siedleckiego (2015), „Roczniki humanistyczne” 68 (2020), z. 12, s. 103-112.
• Galanciak Dawid, Kult św. Józefa na podstawie współczesnych modlitewników, „Sympozjum” 40 (2021), s. 185-210.
• Kałamarz Wojciech, Doświadczenia w redakcji XLI wydania „Śpiewnika Kościelnego” ks. Jana Siedleckiego, „Musica Ecclesiastica” 10 (2015), s. 115-124.
• Kałamarz Wojciech, Problematyka źródłoznawcza w kontekście Śpiewnika kościelnego ks. Jana Siedleckiego, „Musica Ecclesiatica” 12 (2017), s. 23-33.
• Kałamarz Wojciech, Śpiewnik kościelny ks. J. Siedleckiego ogólnopolskim śpiewnikiem liturgicznym, „Musica Ecclesiastica” 12 (2007), s. 171-172.
• Kupisiński Zdzisław, Święty Józef w religijności i tradycji ludowej w Polsce, „Roczniki Teologiczne” 68 (2021) z. 9, s. 99-114.
• Mioduszewski Michał Marcin, Dodatek do Śpiewnika kościelnego, Kraków 1842.
• Mioduszewski Michał Marcin, Śpiewnik kościelny, Kraków 1838.
• Przywara Agnieszka, Pieśni i inne formy śpiewane ku czci św. Józefa jako wyraz kultu, „Resovia Sacra” 29 (2022), s. 409-427.
• Siedlecki Jan, Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne dla użytku młodzieży szkolnéj, Kraków 1876.
• Siedlecki Jan, Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnéj, Kraków 1878.
• Siedlecki Jan, Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnéj, Kraków 1879.
• Siedlecki Jan, Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnej, Kraków 1886.
• Siedlecki Jan, Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnej, Kraków 1895.
• Siedlecki Jan, Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnej, Kraków 1908.
• Siedlecki Jan, Śpiewnik kościelny z melodjami na 2 głosy: zawiera pieśni polskie i śpiewy łacińskie oraz różne nabożeństwa i modlitwy (Wydanie Jubileuszowe 1928), opr. W. Świerczek, Kraków 1928.
• Siedlecki Jan, Śpiewnik kościelny, red. K. Mrowiec i in., Kraków 1987.
• Siedlecki Jan, Śpiewnik kościelny, red. W. Świerczek, Opole 1959.
• Siedlecki Jan, Śpiewnik kościelny, wyd. XL, red. K. Mrowiec, Kraków 2001.
• Siedlecki Jan, Śpiewnik kościelny, wyd. XLI, red. W. Kałamarz, Kraków 2015.
• Sinka T., Dzieje i charakterystyka polskich pieśni nabożnych ku czci św. Józefa, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 34 (1981) z. 3, s. 182-185.
• Sinka Tarsycjusz, Kult świętego Józefa w Polsce (rys historyczny), „Studia Paradyskie” 2 (1987), s. 311-335.
• Sinka Tarsycjusz, Najstarsze pieśni nabożne ku czci świętego Józefa, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 19 (1976), s. 330-338.
• Sinka Tarsycjusz, Polskie pieśni ku czci św. Józefa, „Ład Boży” nr 443 (1985), s. 12.
• Sinka Tarsycjusz, Z dziejów kultu świętego Józefa w Polsce, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 52 (1999) z. 2, s. 143-158.
• Straszewicz Marzena, Józef Oblubieniec. Kult, w: Encyklopedia Katolicka, t. VIII, red. A. Szostek i in. Lublin 2000, kol. 125-127.
• Szczeblewski Łukasz, Ewolucja śpiewów ku czci Najświętszej Maryi Panny w perspektywie przemian repertuarowych XIX-XX w. Studium na podstawie wybranych utworów w śpiewnikach ks. M. M. Mioduszewskiego i ks. J. Siedleckiego, „Musica Ecclesiastica” 14 (2009), s. 29-53.
• Śpiewniczek Eucharystyczny: pieśni na cześć Przenajświętszego Sakramentu, Najświętszej Panny i świętych pańskich, [b. red.], Lwów 1884, Kraków 1886.
• Towarek Piotr, Wielkie formy muzyczne dedykowane św. Józefowi, „Studia Elbląskie” 22 (2021), s. 227-257.