Analiza znaczenia wydatków oświatowych w zależności od kategorii jednostki samorządu terytorialnego

• Authors: Katarzyna Maj-Waśniowska

Title variants

EN

An Analysis of the Significance of Educational Expenditures by Type of Local Government Unit

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zadania z zakresu oświaty należą do jednych z najważniejszych realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego (JST). Znaczenie tych zadań wynika zarówno z funkcji, jaką edukacja pełni w rozwoju jednostek i całych społeczeństw, jak i z poziomu wydatków ponoszonych przez JST na realizację tych zadań. W artykule przedstawiono argumenty uzasadniające potrzebę aktywności państwa w finansowaniu edukacji oraz scharakteryzowano zadania oświatowe JST, a także przeprowadzono analizę wydatków oświatowych poszczególnych JST. Ponadto zbadano rozkłady empiryczne udziału wydatków oświatowych w wydatkach ogółem, warunkowe względem kategorii jednostek samorządu terytorialnego oraz kategorii lat. W tym celu wyznaczono podstawowe statystyki opisowe dla rozkładów warunkowych względem kategorii (typów JST oraz podtypów gmin) w kolejnych latach. Ponadto aby ocenić przestrzenne zróżnicowanie wartości analizowanej zmiennej dla gmin, skonstruowano kartogram. Przeprowadzona analiza udziału wydatków oświatowych w wydatkach ogółem w latach 2012–2016 wskazuje, że rozkład analizowanej zmiennej jest zależny od typu jednostki samorządowej, ale nie wykazuje istotnych różnic w poszczególnych latach w ramach analizowanego przedziału czasowego. Ponadto z badań wynika, że rozkład przestrzenny udziałów wydatków oświatowych w wydatkach ogółem dla gmin wykazuje wzorce przestrzenne.

EN

Tasks in education are among the most important local government units (SGU) perform. Their importance arises both from the role that education plays in the development of individuals and entire societies, and from the level of expenditures incurred by local governments to perform them. The article presents arguments justifying the need for state activity in the financing of education, as well as a characterisation of educational tasks of local government units, and the analysis of educational expenditures of individual SGUs. In addition, the empirical distributions of the share of educational expenditures in total expenditures, conditional on the category of local government units, and on that of years, are analysed. For this purpose, basic descriptive statistics for conditional distributions in relation to categories (types of SGUs and commune types) were determined in subsequent years. In addition, a cartogram was constructed for the assessment of the spatial variation of the analysed value for communes. The analysis of the share of educational expenditures in total expenditures in 2012–2016 indicates that the distribution of the variable analysed depends on the type of local government unit that is involved, but it does not show significant differences in particular years within the period analysed. In addition, research also indicates that the spatial distribution of the share of educational expenditure in total expenditure for communes shows spatial patterns.

Keywords

PL

jednostki samorządu terytorialnego; zadania oświatowe JST; wydatki oświatowe JST; analiza empiryczna; dane panelowe; przestrzenne zróżnicowanie wydatków oświatowych

EN

local government units; SGU educational tasks; SGU educational expenditures; empirical analysis; panel data; spatial differentiation of educational expenditures

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Journal: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Year: 2018
• Issue: 1(973)
• Pages: 129-156

Contributors

author

Katarzyna Maj-Waśniowska

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Wydział Finansów i Prawa, Katedra Finansów Samorządowych, ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków, Poland

References

• Atkinson M., Lamont E., Gulliver C., White R., Kinder K. (2005), School Funding: A Review of Existing Models in European and OECD Countries, LGA Research Report 3/05, NFER, Slough.
• Balcerowicz L. (1999), Państwo w przebudowie, Znak, Kraków.
• Bielecki P. (2005), Bony edukacyjne. Granice urynkowienia edukacji, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Bils M., Klenow P. (1999), Does Schooling Cause Growth?, „American Economic Review”, vol. 90(5).
• Böhm W., Hornik K. (2011), A Kolmogorov-Smirnov Test for r Samples, Research Report Series / Department of Statistics and Mathematics, nr 105, WU Vienna University of Economics and Business, Vienna.
• Budżety jednostek samorządu terytorialnego. Sprawozdania budżetowe (2017), Ministerstwo Finansów, http://www.mf.gov.pl/ministerstwo-finansow/dzialalnosc/finanse-publiczne/budzety-jednostek-samorzadu-terytorialnego/sprawozdania-budzetowe (data dostępu: 10.08.2017).
• Convention against Discrimination in Education (1960), UNESCO, Paris.
• Denek E., Sobiech J., Woźniak J. (2005), Finanse publiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Ekonometria przestrzenna (2010), red. B. Suchecki, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
• Foster A., Rosenzweig M. (1996), Technical Change and Human Capital Returns and Investments: Evidence from the Green Revolution, „American Economic Review”, vol. 86(4).
• Golinowska S. (1994), Polityka społeczna państwa w gospodarce rynkowej. Studium ekonomiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Herbst M. (2000), Mechanizmy finansowania oświaty w Polsce – algorytm oświatowy a dopłaty samorządów do otrzymanej subwencji, „Studia Regionalne i Lokalne”, nr 3.
• Herbst M., Herczyński J., Levitas A. (2009), Finansowanie oświaty w Polsce – diagnoza, dylematy, możliwości, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Jedynak T., Maj-Waśniowska K. (2016), Ryzyko w działalności oświatowej jednostek samorządu terytorialnego (w:) Public Risk Management. Tom II. Wybrane zagadnienia, red. P. Tworek, J. Myrczek, Wydawnictwo Uniwerstytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice.
• Klawanek A. (2012), Analiza lokalnych regulaminów płacowych nauczycieli, Projekt: Doskonalenie strategii zarządzania oświatą na poziomie regionalnym i lokalnym, Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
• Kochhar A. (2003), Higher Schooling Investments and Poverty in the Indian Economy, „Stanford Center for International Development Working Paper”, nr 191.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. nr 78, poz. 483, ze zm.
• Kurzyna-Chmiel D. (2013), Oświata jako zadanie publiczne, Wolters Kluwer, Warszawa.
• Kuzińska H. (2005), Finansowanie oświaty w Polsce. Realia i konieczne zmiany, Wydawnictwo WSPiZ, Warszawa.
• Levitas A., Herczyński J. (1999), Selected Policy Issues of the Financing of Education in Poland, Democratic Governance and Public Administration Project/DAI/USAID, Warszawa.
• Maj-Waśniowska K. (2017), System oświaty w Polsce i jego finansowe uwarunkowania, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
• Mukherjee A.N. (2007), Public Expenditure on Education: A Review of Selected Issues and Evidence, „Financing Human Development Working Paper”, nr 1, National Institute of Public Finance and Policy, New Delhi.
• Owsiak S. (2017), Finanse publiczne. Współczesne ujęcie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Profile of Key Topics in Education in Europe. Volume 2. Financing and Management of Resources in Compulsory Education. Trends in National Policies (2000), Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w 2012 r., Dz.U. nr 228, poz. 1693.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w 2013 r., Dz.U. poz. 1541.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w 2014 r., Dz.U. poz. 1687.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 grudnia 2014 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w 2015 r., Dz.U. poz. 1977.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w 2016 r., Dz.U. poz. 2294.
• Sen A. (1999), Development as Freedom, Oxford University Press, Oxford.
• Siwińska-Gorzelak J. (2008), Jakość dóbr publicznych dostarczanych przez samorząd na przykładzie edukacji (w:) Samorząd lokalny – dobro publiczne, red. J. Kleer, Wydawnictwo Cedewu, Warszawa.
• Sun Y., Genton M.G. (2011), Functional Boxplots, „Journal of Computational and Graphical Statistics”, vol. 20, nr 2, https://doi.org/10.1198/jcgs.2011.09224.
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela, Dz.U. 2017, poz. 1189, ze zm.
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, Dz.U. nr 95, poz. 425, ze zm.
• Ustawa z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy, Dz.U. nr 41, poz. 361, ze zm.
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, Dz.U. 2017, poz. 59.
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe, Dz.U. 2017, poz. 60.

Identifiers

DOI

10.15678/ZNUEK.2018.0973.0108