Udział duchowieństwa rzymskokatolickiego diecezji kieleckiej w kampanii wyborczej Stronnictwa Narodowego w wyborach 1930 roku

• Authors: Ospara Łukasz

Title variants

EN

The role of the Roman Catholic Clergy of the Diocese of Kielce in the National Party election campaign of 1930

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Udział duchowieństwa katolickiego diecezji kieleckiej w kampanii wyborczej Stronnictwa Narodowego, podczas wyborów parlamentarnych w roku 1930 przybierał różne formy. Jedynym kandydatem do Sejmu z listy SN był ksiądz Adam Błaszczyk z Kielc. Jego działalność w partii, a także propagowanie SN wśród mieszkańców diecezji wspierał ksiądz Antoni Sobczyński. Duża część duchowieństwa organizowała spotkania agitacyjne dla potencjalnych wyborców oraz udostępniała plebanie dla polityka SN. Największe poparcie politycy SN otrzymali w dniu wyborów 16 listopada 1930, kiedy to większość księży diecezji namawiała wyborców do głosowania na SN, wykorzystując do tego celu ambonę. Duchowni tego dnia zamiast kazania propagowali SN jako jedyną partię broniącą katolicyzmu w Polsce.

EN

Roman Catholic Clergy from the Diocese of Kielce campaigned for the National Party during the 1930 parliamentary elections in a variety of ways. The Reverend Adam Blaszczyk from Kielce was one of the candidates to become a Member of Parliament. His political activities, namely, agitation for the National Party among inhabitants of the diocese, were endorsed by the Reverend Antoni Sobczynski. The vast majority of the Catholic Clergy organized political meetings aimed at recruiting potential voters. They also made use of buildings belonging to the Church such as presbyteries or they made churchyards available for the National Party’s politicians. The greatest endorsement from Roman Catholic Clergy came on the Election Day – November 16th 1930, when the majority of priests agitated from the pulpit for voting for the National Party. Instead of giving sermons, priests were campaigning for the National Party hailing it as the only defender of the Catholic Church in Poland.

Keywords

PL

Stronnictwo Narodowe; diecezja kielecka; Kościół katolicki; wybory 1930; duchowieństwo rzymskokatolickie

EN

National Party; Diocese of Kielce; Catholic Church; 1930 Polish parliamentary elections; Roman Catholic Clergy

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: UR Journal of Humanities and Social Sciences
• Year: 2020
• Issue: 1(14)
• Pages: 66-87

Contributors

author

Ospara Łukasz

• Instytut Historii, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

References

• Źródła archiwalne
• 1. Archiwum Państwowe w Kielcach
• Urząd Wojewódzki Kielecki I 1919–1939, sygn. 2663, 2863, 20494, 20507, 20613, 20614, 20615, 20616
• Starostwo Powiatowe w Kielcach, sygn. 336a
• 2. Archiwum Diecezjalne w Kielcach
• Akta ks. Adama Błaszczyka, sygn. XB-23
• Akta ks. Antoniego Sobczyńskiego, sygn. XS-27
• Prasa
• „Ojczyzna” 1930
• Publikacje i artykuły naukowe
• Bardach J., Leśniodorski B., Pietrzak M., 1985, Historia państwa i prawa polskiego, Warszawa.
• Biliński K., Żmuda M., 1994, Wybór tekstów źródłowych z historii doktryn politycznoprawnych, Toruń.
• Borowiec T., 2006, Duchowieństwo rzymskokatolickie diecezji kieleckiej wobec Związku Ludowo-Narodowego w latach 1919–1928 [w:] Duchowieństwo polskie w latach niepodległości 1918–1939 i w okresie II wojny światowej, red. J. Gapys, M.B. Markowski, Kielce.
• Borowiec T., 2016, Zaangażowanie duchowieństwa rzymskokatolickiego diecezji kieleckiej w kampanię wyborczą Narodowej Demokracji do Sejmu Ustawodawczego z 1919 roku, „Kieleckie Studia Archiwalno-Historyczne”, t. 5, Kielce.
• Borowiec T., 2017, Udział duchowieństwa rzymskokatolickiego diecezji kieleckiej w kampaniach parlamentarnych Związku Ludowo-Narodowego z 1922 i 1928 roku, „Kieleckie Studia Archiwalno-Historyczne”, t. 6, Kielce.
• Dawidowicz A., 2017, Myśl polityczna Stronnictwa Narodowego 1928–1939. Wspólnota ideału czy alternacja koncepcji, Lublin.
• Dobrowolski R., 2014, Obóz narodowy w województwie lubelskim w latach 1928–1939, Krzeszowice.
• Dwojnych A., 2008, Endecja na Mazowszu Północnym a Kościół katolicki 1898–1939, Kraków.
• Garlicki A., 1989, Józef Piłsudski 1867–1935, Warszawa.
• Głowacki B., 1979, Polityka Polskiej Partii Socjalistycznej 1929–1935, Warszawa.
• Jeżyna K., ks., 1996, Akcja Katolicka w II Rzeczypospolitej, Lublin.
• Krasowski K., 1992, Episkopat katolicki w II Rzeczypospolitej. Myśl o ustroju państwa – postulaty – realizacja, Warszawa.
• Krześniak-Firlej D., 2001, Księża prefekci diecezji kieleckiej 1918–1939, Kielce.
• Liebrecht G., 2018, Biskup Augustyn Łosiński. Ordynariusz diecezji kieleckiej w latach 1910–1937, Kielce.
• Maj E., 2000, Związek Ludowo-Narodowy 1919–1928. Studium z dziejów myśli politycznej, Lublin.
• Majcher-Ociesa E., 2013, Aktywność gospodarcza ludności żydowskiej w województwie kieleckim w latach 1918–1939, Kielce.
• Marcinkowska M, 1998, Biskup kielecki Augustyn Łosiński wobec odradzania się państwa polskiego 1918–1922 (wybrane zagadnienia) [w:] Studia i materiały do dziejów Kielecczyzny, t. 1, red. W. Caban, Kielce.
• Markowski M.B., 2006, Polskie duchowieństwo rzymskokatolickie wobec wojny z Rosją bolszewicką w latach 1919–1920 [w:] Duchowieństwo polskie w latach niepodległości 1918–1939 i w okresie II wojny światowej, red. J. Gapys, M.B. Markowski, Kielce.
• Matelski D., 1999, Niemcy w Polsce w XX wieku, Warszawa.
• Mielicka H., 1995, Kultura obyczajowa mieszkańców wsi kieleckiej XIX i XX wieku, Kielce.
• Olszewski D., 1996, Polska kultura religijna na przełomie XIX i XX wieku, Warszawa.
• Pałka D., 2006, Kościół katolicki wobec Żydów w Polsce międzywojennej, Kraków.
• Radomski G., 2000, Narodowa Demokracja wobec problematyki mniejszości narodowych w Drugiej Rzeczypospolitej w latach 1918–1926, Toruń.
• Stanaszek B., ks., 2006, Aktywność patriotyczna i sympatie polityczne duchowieństwa diecezji sandomierskiej w okresie międzywojennym (1918–1939) [w:] Duchowieństwo polskie w latach niepodległości 1918–1939 i w okresie II wojny światowej, red. J. Gapys, M.B. Markowski, Kielce.
• Stanaszek B., Ks., 1999, Duchowieństwo diecezji sandomierskiej w latach 1918–1939, Lublin.
• Terej J.J., 1979, Rzeczywistość i polityka. Ze studiów nad dziejami najnowszymi Narodowej Demokracji, Warszawa.
• Tyszkiewicz A., 2004, Obóz Wielkiej Polski w Małopolsce 1926–1933, Kraków.
• Zwoliński A., ks., 1999, Katolik i polityka, Kraków.
• Strony internetowe
• http://www.diecezja.kielce.pl/o-diecezji