Legendy i żywoty świętych. Publikacje dla dzieci i młodzieży w Polsce w latach 1945-1949

• Authors: Lewandowicz-Nosal Grażyna

Title variants

EN

Legends and lives of saints : Publications for children and youth in Poland in 1945-1949

DE

Legenden und Heiligenleben. Publikationen für Kinder und Jugendliche in Polen in den Jahren 1945–1949

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Teza/Cel: Celem artykułu jest analiza legend i życiorysów świętych przeznaczonych dla dzieci wydanych w Polsce w latach 1945–1949. W załączonej bibliografii zamieszczono 19 pozycji. Metoda badawcza: Materiał analizowano z autopsji na podstawie egzemplarzy zachowanych w Bibliotece Narodowej (zarejestrowanych w bibliografii polskiej Urzędowym Wykazie Druków „Przewodniku Bibliograficznym”). Wyniki/Wnioski: Najwięcej pozycji opublikowano w Krakowie i w Warszawie w latach 1947–1948. Ich autorami w większości byli znani i cenieni pisarze świeccy. Na uwagę zasługuje osoba Marii Kączkowskiej. Niektóre teksty miały swoje przedwojenne wydania. W legendach i biografiach zaprezentowano ponad 50 osób uznanych przez Kościół Katolicki za świętych lub zmarłych w opinii świętości. Życiorysy, szczególnie życiorysy „świętych dzieci” miały stanowić wzór do naśladowania dla młodego czytelnika.

EN

Thesis / Purpose: The aim of the article is to analyze the legends and biographies of saints for children published in Poland in the years 1945-1949. There are 19 items in the attached bibliography. Research method: The material was analyzed from autopsy on the basis of the copies preserved in the National Library (registered in the Polish bibliography of the Official Print List in Przewodnik Bibliograficzny). Results / Conclusions: Most of the items were published in Cracow and Warsaw in the years 1947-1948. Their authors were mostly well-known and respected secular writers, among whom Maria Kączkowska deserves special attention. Some texts had their pre-war editions. In legends and biographies, more than 50 people recognized by the Catholic Church as saints or dead were presented. Biographies, especially those of "holy children", were to constitute a role model for the young reader.

DE

These/Ziel: Das Ziel des Beitrags ist die Analyse von Legenden und Heiligenleben, die für Kinder bestimmt sind und in Polen in den Jahren 1945–1949 veröffentlicht wurden. In der beigefügten Bibliografie finden sich 19 Positionen. Forschungsmethode: Das Material analysierte man eigenständig aufgrund von Exemplaren, die in der Nationalbibliothek aufbewahrt werden (aufgelistet in der polnischen Bibliografie, dem Amtlichen Verzeichnis von Drucken, dem bibliografischen Führer „Przewodnik Bibliograficzny“). Ergebnisse/Schlussfolgerungen: Die meisten Publikationen erschienen in den Jahren 1947–1948 in Krakau und Warschau. Ihre Autoren waren meistens bekannte und angesehene weltliche Schriftsteller. Hinzudeuten ist dabei auf Maria Kączkowska. Einige Texte wurden bereits vor dem Krieg herausgegeben. In den Legenden und Biografien schilderte man über 50 Personen, die von der katholischen Kirche für Heilige erkannt wurden bzw. im Ruf der Heiligkeit gestorben sind. Die Lebensläufe, vor allem jene der „heiligen Kinder“, sollten für den jungen Leser als Vorbild zur Nachahmung dienen.

Keywords

PL

święci; biografie; legendy; dzieci i młodzież; Polska; 1945-1949; historia

EN

saints; biographies; legends; children and youth; Poland; 1945-1949; history

DE

Heilige; Biografien; Legende; Kinder und Jugendliche; Polen; 1945–1949; Geschichte

• Publisher: The Nicolaus Copernicus Public Provincial Library in Torun, Poland
• Journal: Folia Toruniensia
• Year: 2020
• Volume: 20
• Pages: 119-39

Dates

published

2015-12-15

Contributors

author

Lewandowicz-Nosal Grażyna

• Biblioteka Narodowa

References

• Adoracja młodzieży męskiej podczas „Niedzieli Młodzieży”. 1946. [Kraków: Drukarnia Związkowa.
• Andrzejczak, Henryka. 2013. „Przerwana tradycja – piśmiennictwo religijne dla dzieci i młodzieży w latach 1945–1979.” W Literatura dla dzieci i młodzieży (1945–1989) 3, 38–69. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Białowąs, Michał, i Józef Dajczak. 1948. Pan Jezus wśród dzieci: podręcznik do nauki religii katolickiej w 3 kl. szkół podstawowych. Nowa Ruda: Państw. Szkoła Graf.
• Chrobak, Małgorzata. 2014. „Proza o tematyce lotniczej dla młodzieży w dwudziestoleciu międzywojennym. Rekonesans”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis 171. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia XII: 56–68.
• Górska, Pia. 1919. Sługi Boże. Opowiadania i legendy z życia świętych. Warszawa: Gebethner i Wolff.
• Grefkowicz, Alina, i Kazimiera Janowska, oprac. 2005. Bibliografia literatury dla dzieci i młodzieży 1901–1917. Warszawa: BP Biblioteka Główna.
• Humeński, Julian. [1947]. Nad szary proch: Antoni Żynda 1912–1931. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy Księża Jezuici.
• Kączkowska, Maria. 1947. Święty Stanisław Kostka. Warszawa: Wydawnictwo SS. Dominikanek Misjonarek.
• Krassowska, Bogumiła, i Alina Grefkowicz, oprac. 1995. Bibliografia literatury dla dzieci i młodzieży 1918–1939. Warszawa: BP Biblioteka Główna.
• Lewandowicz-Nosal, Grażyna. 2016. „Zerwana nić. Religijne sztuki teatralne dla dzieci w latach 1945–1950. Na tropie cenzury.” Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia at Bibliothecarum Scientiam Pertinentia 12: 86–102.
• Lewandowicz-Nosal, Grażyna. 2019. „Rynek książki religijnej dla dzieci w Polsce w latach 1945–1949”. W „Stare” i „Nowe” w literaturze dla dzieci i młodzieży – teksty religijne, red. B. Olszewska, O. Pajączkowski, 53–64. Opole: Uniwersytet Opolski.
• Olejniczak, Magdalena. 2000. „Barbara Żulińska – zapomniana autorka.” W Dzieciństwo i sacrum 2. Studia i szkice literackie, red. J. Papuzińska, G. Leszczyński, 167–176. Warszawa: Stowarzyszenie Przyjaciół Książki dla Młodych; Polska Sekcja IBBY.
• Pruszyńska, Maria. 1949. Maleńki miłośnik Jezusa Wit de Fontgalland: promienne życie świętego chłopca. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy Księża Jezuici.
• Szpetnar, Stanisław ks. 1937. Anielska dusza. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
• Tylicka, Barbara, i Grzegorz Leszczyński, red. 2002. Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum.
• Wierzejska, Halina. 1946. Pogadanki religijne dla małych dzieci. Katowice: Księgarnia św. Jacka.
• Wikipedia. 2020. „Arka Noego (zespół muzyczny).” Dostep Czerwiec 22, 2020. https://pl.wikipedia.org/wiki/Arka_Noego_(zesp%C3%B3%C5%82_muzyczny).
• Wojtukiewicz, Józef. 1946. Pan Jezus z nami. Katechizm i biblijka. Częstochowa: Wydawnictwo Instytutu Katolickiego.
• Żulińska, Barbara. 1948. O świętym Franciszku z Asyżu. Opowiadania dla dzieci. Niepokalanów: Wydawnictwo Milicji Niepokalanej.

Identifiers

DOI

10.12775/FT.2020.006