O co chodzi w wywiadzie?Próba interpretacji wspomnień o Żydach jako narracji tożsamościowych

• Authors: Sławomir Kapralski

Title variants

EN

What Is It All About in the Interview? An Attempt to Interpret the Memories About the Jews as Narratives of Identity

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł prezentuje pewną metodę interpretacji pogłębionych wywiadów dotyczących sposobów, w jakie nieżydowscy Polacy pamiętają Żydów. Intencją proponowanej metody jest znalezienie nowej perspektywy, która uzupełniałaby dwie najważniejsze tradycje badawcze obecne w polskich badaniach tego tematu: podejście etnograficzne i podejście oparte na inspiracji psychoanalitycznej. Autor wychodzi z założenia, że wywiad nie stanowi przywołania przeszłości, lecz jest narracją tożsamościową, w której przeszłość jest (re)konstruowana zgodnie z imperatywami teraźniejszości, w której wywiad jest przeprowadzany, a Żydzi pełnią w nim rolę układu odniesienia dla procesu budowania tożsamości respondenta. Autor przyjmuje też, że narracje tożsamościowe wytwarzane są w czterech głównych wymiarach: sacrum, śmierci, seksu i władzy/przemocy, z których każdy posiada swą kulturową semantykę i kod binarny, stosowany do oddzielenia praktyk i przekonań charakteryzujących „Nas” od tych, które przypisujemy „Innym”. Kody te, wraz z historiami o „Nas” i o „Innych”, tworzą osnowę i wątek tożsamości narracyjnej przedstawianej w wywiadzie i odpowiadają wizji kultury, którą możemy znaleźć u Clifforda Geertza: sieci znaczeń, którą utkaliśmy i w którą jesteśmy uwikłani. Następnie autor przedstawia interpretację jednego wywiadu, pokazując, w jaki sposób respondent organizuje swoje opowieści o Żydach za pomocą rozmaitych semantyk i kodów w celu nadania spójności własnej narracji tożsamościowej.

EN

The article presents a method of interpreting in-depth interviews regarding the ways in which non-Jewish Poles remember Jews. The intention of the suggested method is to find a new perspective that would be complementary to the two most important ones that can be found in the Polish research on this subject: the ethnographic approach and the perspective inspired by psychoanalysis. The main assumption of the presented method is that an interview is not a recollection of the past but a narrative of identity in which the past is (re)constructed according to the imperatives of the present in which the interview is conducted, and the Jews serve to an interviewee only as a frame of reference for his/her constructs of identity. It is further assumed that narratives of identity are constructed along four main dimensions: sacrum, death, sex, and power/violence, each with its own cultural semantics and binary code that is used to separate practices and beliefs that characterize “Us” from those we attribute to “Them.” These codes, together with stories about “Us” and “Them,” make the warp and weft of the narrative identity represented in the interview, which corresponds to Clifford Geertz’s idea of culture as the webs of significance we have spun and in which we are entangled. Then, a single interview has been selected and interpreted to show how the interviewee organizes his stories about Jews in different semantics and codes to keep his narrative of identity consistent.

Keywords

PL

interpretacja wywiadu; pamięć; narracja tożsamościowa; Żydzi; antysemityzm

EN

Interpretation of Interview; Memory; Narrative of Identity; Jews; Antisemitism

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2015
• Volume: 11
• Issue: 4
• Pages: 6-33

Contributors

author

Sławomir Kapralski

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

References

• Bauman Zygmunt (1992) Mortality, Immortality, and Other Life Strategies. Cambridge: Polity Press.
• Benz Wolfgang (2004) Anti-Semitism in Europe. Traditions, Structures, Manifestations. Uppsala: Uppsala University.
• Burke Peter J. (2013) Identity, Social[w]: Byron Kaldis,ed.,Encyclopedia of Philosophy and the Social Sciences,vol. 1. Los Angeles: Sage, s . 453-457.
• Cała Alina (1987) Wizerunek Żyda w polskiej kulturze ludowej. Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
• Cała Alina (1992) Wizerunek Żyda w polskiej kulturze ludowej. Warszawa: Wydawnictwa UW.
• Forecki Piotr (2010) Od „Shoah” do „Strachu”. Spory o polsko-żydowską przeszłość i pamięć w debatach publicznych. Poznań: WydawnictwoPoznańskie.
• Geertz Clifford (1973) The Interpretations of Culture. New York: Basic Books.
• Grabowski Jan (2011) Judenjagd. Polowanie na Żydów 1942‒1945. Studium dziejów pewnego powiatu. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów.
• Kapralski Sławomir (1999) People of Different Times [w:] tenże, ed., The Jews in Poland, vol. 2. Kraków: Judaica Foundation.
• King Anthony (2004) The Structure of Social Theory. London: Routledge.
• Kurowski Marek M. (2004) Paradoks i ironia, czyli krótki kurs socjologii Niklasa Luhmanna. „Rubikon. KwartalnikNaukowy” nr 1‒4, s . 79-98.
• LaCapra Dominick (2001)Writing History, Writing Trauma.Baltimore: The Johns Hopkins University Press.
• Lynch Michael (1993) Scientific Practice and Ordinary Action. Ethnomethodology and Social Studies of Science. Cambridge: Cambridge University Press.
• Ricoeur Paul (2003) O sobie samym jako innym.Przełożył Bogdan Chełstowski. Warszawa: Wydawnictwo NaukowePWN.
• RoskiesDiane K., RoskiesDavid G. (1979) The Shtetl Book. An Introduction to East European Jewish Life and Lore. Jersey City, NJ: KTAV Publishing House, Inc.
• Schütz Alfred (1962) Common-Sense and Scientific Interpretation of Human Action [w:] tenże, Collected Papers, vol. 1: The Problem of Social Reality. The Hague: Nijhoff, s . 3-47.
• Schütz Alfred (1976) The Social World and the Theory of Social Action [w:] tenże, Collected Papers, vol. 2: Studies in Social Theory. The Hague: Nijhoff, s . 3-19.
• Skarga Barbara (1997) Tożsamość i różnica. Eseje metafizyczne. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Stomma Ludwik (1986) Antropologia kultury wsi polskiej XIX w.Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Tokarska-Bakir Joanna(2004) Rzeczy mgliste. Eseje i studia. Sejny: Pogranicze.
• Tokarska-Bakir Joanna (2008) Legendy o krwi. Antropologia przesądu. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
• Vaitkus Steven (1991) How Is Society Possible? Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
• Waldenfels Bernhard (2002) Topografia obcego. Przełożył JanuszSidorek. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• White Harrison C. (2011)Tożsamośćikontrola. Przełożyła Agnieszka Hałas.Kraków:Nomos.
• YerushalmiYosef H. (1996) Zakhor: Jewish History and Jewish Memory. Seattle: University of Washington Press.