O zasięgu słownictwa socjolektalnego w XXI wieku

• Authors: Beata Jarosz

Title variants

EN

On the range of sociolect lexis in the 21st century

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article is devoted to the issue of the range of use and reception of sociolect forms. Referring to contemporary tendencies and phenomena (e.g. specialization and increase of media professionalism, or contemporary literary strategies), the author proves that notions of environmental origin popularize becoming a tool of communication on the supranational level.

Keywords

EN

SOCIOLECTS; SOCIOLECT LEXIS; A RANGE OF USE; A RANGE OF RECEPTION

• Journal: Białostockie Archiwum Językowe
• Year: 2013
• Issue: 13
• Pages: 97-116

Contributors

author

Beata Jarosz

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, POLAND

References

• Anisimowicz A., 2001, Spójnościowe aspekty zapożyczeń angielskich we współczesnej prasie polskiej, [w:] Język w komunikacji, t. 3, red. G. Habrajska, Łódź, s. 13–23.
• Bajerowa J., 1980, Wpływ techniki na ewolucję języka polskiego, Wrocław.
• Bątkiewicz A., 1977, Semiotyczne uwarunkowania transmisji telewizyjnej, [w:] Z zagadnień semiotyki sztuk masowych, red. A. Helman, Wrocław, s. 197–215.
• Bugajski M., 1978, Kształtowanie się słownictwa technicznego we współczesnej polszczyźnie, [w:] Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego, red. M. Szymczak, Wrocław, s. 31–36.
• Bugajski M., 1992, Interferencja jako przyczyna przeobrażeń językowych, [w:] „Język a Kultura”, t. 7: Kontakty języka polskiego z innymi językami na tle kontaktów kulturowych, red. J. Maćkiewicz, J. Siatkowski, Wrocław, s. 87–93.
• Buttler D., 1959, Słownictwo środowiskowo-emocjonalne we współczesnej polszczyźnie, „Poradnik Językowy”, z. 1–2, s. 68–78.
• Buttler D., 1978, Wyrazy pochodzenia środowiskowego w nowym słownictwie polszczyzny ogólnej, „Poradnik Językowy”, z. 9, s. 397–404.
• Buttler D., 1979a, O wzajemnym oddziaływaniu terminologii i słownictwa ogólnego, I. Terminologizacja wyrazów potocznych, „Poradnik Językowy” z. 2, s. 58–66.
• Buttler D., 1979b, O wzajemnym oddziaływaniu terminologii i słownictwa ogólnego, II. Determinologizacja wyrazów z leksyki specjalnej, „Poradnik Językowy” z. 3, s. 127–135.
• Buttler D., 1981, Tendencje rozwojowe w zasobie słownym powojennej polszczyzny, [w:] Współczesna polszczyzna. Wybór zagadnień, red. H. Kurkowska, Warszawa, s. 187–219.
• Dabert D., 1998, Zbuntowane wiersze, Poznań.
• Dojka I., 2011, Zakłamany słownik, czyli żargon funkcjonariuszy bezpieczeństwa PRL, Kraków.
• Draguła A., 2009, Czy hip-hop radzi sobie z Biblią? Teolingwistyczne problemy przekładów subkulturowych, [w:] Polszczyzna biblijna – między tradycją a współczesnością, t. 1, red. S. Koziara, W. Przyczyna, Tarnów, s. 198–199.
• Dyszak A.S., 2012, O socjolekcie gejów (na podstawie powieści Michała Witkowskiego Lubiewo), [w:] Oblicza płci. Język – Kultura – Edukacja, red. M. Karwatowska, J. Szpyra-Kozłowska, Lublin, s. 29–42.
• Fliciński P., Wójtowicz S., 2007, Hip-hop słownik, Warszawa.
• Furdal A., 1996, Zróżnicowanie społeczne polszczyzny na tle sytuacji językowej w Europie, [w:] Wokół społecznego zróżnicowania języka, red. S. Kania, Szczecin, s. 29–35.
• Geremek B., 1980, O językach tajemnych, „Teksty”, nr 2, s. 13–36.
• Grabias S., Skubalanka T., 1979, Społeczne uwarunkowania stylów, „Socjolingwistyka”, nr 2, s. 29–61.
• Grabias S., 2003, Język w zachowaniach społecznych, wyd. 2, popr., Lublin. Grochala B., 2011, Ten sam gatunek w dwóch odmianach – o telewizyjnej i internetowej relacji sportowej na żywo, [w:] Gatunki mowy i ich ewolucja, t. IV: Gatuneka komunikacja społeczna, red. D. Ostaszewska, współudział J. Przyklenk, Katowice, s. 169–180.
• Grybosiowa A., 1998, Rozwój języków środowiskowych a reguły interpretacji tekstu, [w:] Tekst – analizy i interpretacje, red. J. Bartmiński, B. Boniecka, Lublin, s. 99–190.
• Handke K., 2011, Rozległość i granice uzusu językowego w polszczyźnie na przełomie XX i XXI wieku, [w:] Noma językowa w aspekcie teoretycznym i pragmatycznym, red. A. Piotrowicz, M. Witaszek-Samborska, K. Skibski, Poznań, s. 111–121.
• Jadacka H., 1981, Z zagadnień polskiej terminologii technicznej, [w:] Współczesna polszczyzna. Wybór zagadnień, red. H. Kurkowska, Warszawa, s. 224–231.
• Janasowa J., 1979, Słownictwo techniczne w akcie mowy, „Socjolingwistyka”, nr 2, Warszawa–Kraków–Katowice, s. 183–194.
• Jarosz B., 2011, Heterogeniczność gatunkowo-stylistyczna zaproszenia ślubnego, „Polonica”, t. XXXI, s. 13–25.
• Jarosz B., 2012, Sposoby wartościowania w wypowiedziach komentatorów siatkarskich, [w:] Wartości i wartościowanie w badaniach nad językiem, red. M. Karwatowska, A. Siwiec, Chełm, s. 133–145.
• Jarosz B., 2014, Błędy językowe w relacjach sportowych, czyli o (nie)wzorcowości języka w mediach, [w:] Współczesne media. Wartości w mediach – wartości mediów, t. 1: Wartości w mediach, red. I. Hofman, D. Kępa-Figura, Lublin, s. 89–107.
• Kabata M., 1997, Argotyzmy w prozie Ireneusza Iredyńskiego, [w:] Społeczne zróżnicowanie współczesnej polszczyzny, red. S. Kania, Szczecin, s. 53–62.
• Kania S., 1995, Słownik argotyzmów, Warszawa.
• Karwatowska M., Jarosz B., 2011, Leksyka subkultury hiphopowej na podstawie młodzieżowych forów internetowych, [w:] Twórczość w szkole. Rzeczywiste i możliwe aspekty zagadnienia, red. B. Myrdzik, M. Karwatowska, Lublin, s. 355–373.
• KarwatowskaM., Jarosz B., 2013, Forum internetowe, czyli (cyber)komunikacja o ograniczonym zasięgu społecznym?, „Polonica”, t. 33, s. 93–102.
• Karwatowska M., Jarosz B., 2014, Wzory komunikacyjno-językowe we współczesnej literaturze, „Poradnik Językowy”, z. 3, s. 33–46.
• Kasperczak M., Rzeszutek M., Smól J., Zgółkowa H., 2004, Nowy sownik gwary uczniowskiej, red. H. Zgółkowa, Wrocław.
• Kita M., 1979, Problem ustrukturyzowania tekstów radiowych i telewizyjnych sprawozdań sportowych, „Socjolingwistyka”, nr 2, s. 133–148.
• Kita M., 2006, „Sprzedawanie” prywatności w mediach, [w:] Przemiany języka na tle przemian współczesnej polszczyzny, red. K. Ożóg, E. Oronowicz-Kida, Rzeszów, s. 47–60.
• Kita M., 2010, Składniki językowego tygla medialnego, [w:] Przeobrażenia w języku i komunikacji medialnej na przełomie XX i XXI wieku, red. M. Karwatowska, A. Siwiec, Chełm, s. 273–283. Klemensiewicz Z., 1953, O różnych odmianach współczesnej polszczyzny, Warszawa.
• Kłoskowska A., 1983, Socjologia kultury, Warszawa.
• Kochmańska W., 2013, Radiowa relacja z meczu siatkarskiego – przekaz treści czy emocji? Na podstawie transmisji w wybranych rzeszowskich rozgłośniach radiowych, [w:] Współczesne media. Język mediów, red. I. Hofman, D. Kępa-Figura, Lublin, s. 25–32.
• Kołodziejek E., 2005, Człowiek i świat w języku subkultur, Szczecin.
• Kołodziejek E., 2012, Zawodowe warianty języka w perspektywie socjolingwistycznej, [w:] Języki słowiańskie w ujęciu socjolingwistycznym, red. H. Kurek, Kraków, s. 59–66.
• Kortas J., 2003, Terminy argot i argotyzm w polskiej nomenklaturze językoznawczej, „Poradnik Językowy”, z. 7, s. 26–35.
• Kość J., 1992, Księgi miejskie jako źródło do historii odmian polszczyzny, [w:] Odmiany polszczyzny XVII wieku, red. H. Wiśniewska, Cz. Kosyl, Lublin, s. 39–48.
• Krajewski M., 2003, Kultury kultury popularnej, Poznań.
• Kurkowska H., Skorupka S., 2001, Stylistyka polska. Zarys, Warszawa.
• Larecki J., 2006, Słownik szpiega. Angielsko-polski słownik terminologii służb specjalnych, Warszawa.
• Lisowski T., 2007, Przekład biblijny a kontekst kulturowy. Greckie ´ artos w Modlitwie Pańskiej po koreańsku, [w:] Język religijny dawniej i dziś III. Materiały z konferencji, Poznań 24–26 kwietnia 2006, red. P.Bortkiewicz, S.Mikołajczak, M. Rybka, Poznań, s. 401–407.
• Lisowski T., Wiatrowski P., 2010, Czy Dobra Czytanka wg św. ziom’a Janka przemawia? Komentarz lingwistyczny na podstawie wypowiedzi internautów, [w:] Przeobrażenia w języku i komunikacji medialnej na przełomie XX i XXI wieku, red. M. Karwatowska, A. Siwiec, Chełm, s. 79–87.
• Łuczyński E., Maćkiewicz J., 2002, Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, Gdańsk.
• McNair, B., 2004, Seks, demokratyzacja pożądania i media, czyli kultura obnażania, przeł. E. Klekot, Warszawa.
• Migdał J., Piotrowska-Wojaczyk A., 2011, Odmiany polszczyzny w świetle źródeł leksykograficznych, [w:] Odmiany stylowe współczesnej polszczyzny dawniej i dziś, red. U. Sokólska, Białystok, s. 171–186.
• Milewski S., 1971, Gwara przestępcza i jej przenikanie do języka ogólnego, „Poradnik Językowy”, z. 2, s. 92 101.
• Moch W., 2008, Hip hop – kultura miasta. Leksyka subkultury hiphopowej w Polsce, Bydgoszcz.
• Nawrocka M., 2011, Najnowszy komiks polski wobec współczesnej normy językowej, [w:] Noma językowa w aspekcie teoretycznym i pragmatycznym, red. A. Piotrowicz, M. Witaszek-Samborska, K. Skibski, Poznań, s. 211–221. Nowowiejski B., 2008, Refleksje nad współczesną polską leksyką sportową, [w:] Nowe zjawiska, w języku, tekście, komunikacji, t. 2, red. M. Rutkowski, K. Zawilska, Olsztyn, s. 23–35.
• Ożdżyński G., 1996, Komentarz telewizyjny – jako forma narracji (na przykładzie transmisji z meczu tenisowego, [w:] Wokół społecznego zróżnicowania języka, red. S. Kania, Szczecin, s. 109–123.
• Ożdżyński J., 1979, Mówione warianty wypowiedzi w środowisku sportowym, Wrocław.
• Ożdżyński J., 1996, Profesjonalizmy, subjęzyki i rejestry – w ujęciu kognitywnym, [w:] Wokół społecznego zróżnicowania języka, red. S. Kania, Szczecin, s. 125–140.
• Ożdzyński J., 2012, Relacja radiowa a komentarz telewizyjny w ujęciu składniowo-informacyjnym (na materiale sportowym), [w:] Język w mediach. Antologia, red.M. Kita, I. Loewe, Katowice, s. 163–177.
• Piechota M., 2008, Slang młodzieżowy w reportażach „Polityki”, [w:] Nowe zjawiska,
• w języku, tekście, komunikacji, t. 2, red. M. Rutkowski, K. Zawilska, Olsztyn, s. 160–178.
• Pisarek W. (red)., 2006, Słownik terminologii medialnej, Kraków.
• Polański K. (red.), 2003, Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław.
• Rafał A., Sieradz B., Lasota B., 2006, Dobra Czytanka wg św. ziom’a Janka,Warszawa.
• Sawaniewska-Mochowa Z., Moch W., 2001, Językowy obraz miasta w tekstach hiphopowych, [w:] Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, t. VII, red. M. Białoskórska, Szczecin, s. 267–281.
• Sawicka G., 2006, Język a konwencja, Bydgoszcz.
• Shuty S., 2004, Zwał, Warszawa.
• Sigurd B., 1975, Struktura języka. Zagadnienia i metody językoznawstwa współczesnego, Warszawa.
• Skorupska-Raczyńska E., 2009, O języku i stylu notatki służbowej policjanta pierwszego kontaktu, [w:] Kształtowanie się wzorów i wzorców językowych, red. A. Piotrowicz, K. Skibski, M. Szczyszek, Poznań, s. 237–246.
• Sławkowa E., 2011, Bru-net. Co nowa proza polska „robi” z odmianami stylowymi polszczyzny?, [w:] Odmiany stylowe współczesnej polszczyzny dawniej i dziś, red. U. Sokólska, Białystok, s. 299–308.
• Stasiuk A., 2011, Mury Hebronu, Wołowiec.
• Stępniak K., 1993, Słownik tajemnych gwar przestępczych, Londyn.
• Szczepańska E., 2004, Internacjonalizacja a anglicyzmy w języku czeskim i polskim, „Bohemistyka”, nr 2, s. 96–104.
• Szymborska M., 2009, O „kolesiu, który uskuteczniał wyczesane akcje”? Analiza językowa współczesnego przekładu Ewangelii według św. Jana, [w:] Język religijny dawniej i dziś (w kontekście teologicznym i kulturowym) IV. Materiały z konferencji, Gniezno 22–24 września 2008, red. P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak,
• M. Rybka, Poznań, s. 417–423.
• Tambor J., 1991, Słownictwo i frazeologia odbiciem tendencji cywilizacji technicznej, [w:] „Język a Kultura”, t. 2: Zagadnienia leksykalne i aksjologiczne, red. J. Puzynina, J. Bartmiński, Wrocław, s. 65–70.
• Taras B., 2000, Socjolekt szlachty polskiej – próba opisu, [w:] Socjolingwistyczne aspekty
• funkcjonowania języka. Materiały konferencji naukowej. Siedlce, 8–9 października 1999, red. K. Wojtczuk, Siedlce, s. 77–79.
• Uniszewski Z., 1999, Żargon zawodowy pracowników śledczych i operacyjnych: problematyka kryminalistyczna, Wrocław.
• Urbańczyk S., Kucała M., 1999, Encyklopedia języka polskiego, wyd. 3, popr. i uzupeł., Warszawa.
• Walczak B., 2000, Język Bohatyrowiczów (socjolekt szlachty zaściankowej w „Nad Niemnem”), [w:] Literatura – Kultura – Język. Z warsztatów badawczych, red. J. Rećko, Zielona Góra, s. 269–289.
• Walczak B., 2007, Pismo Święte w przekładach na gwary i slangi?, [w:] Język religijny dawniej i dziś III. Materiały z konferencji, Poznań 24–26 kwietnia 2006, red. P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak, M. Rybka, Poznań, s. 408–414.
• Walczak B., 2012, Rola socjolektu szlacheckiego w dziejach polszczyzny, [w:] Języki słowiańskie w ujęciu socjolingwistycznym, red. H. Kurek, Kraków, s. 269–279.
• Waszakowa K., 2005, Przejawy internacjonalizacji w słowotwórstwie współczesnej polszczyzny, Warszawa.
• Wierzbicka A., 1967, Gwary, żargony, style, [w:] eadem, O języku dla wszystkich, wyd. 2, rozsz., Warszawa, s. 120–136.
• Wilkoń A., 2000, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice.
• Wiśnicki M., 2004, Słownictwo telewizyjnego komentarza sportowego (na przykładzie transmisji z meczów piłkarskich), „Poradnik Językowy”, z. 8, s. 49–63.
• Wiśniewska H., 1977, Stylistyczne i socjalne odmiany polszczyzny lublinian XVII wieku, Lublin.
• Wiśniewska H., 2009, Polszczyzna przez wieki, Łódź.
• Witkowski M., 2012, Lubiewo bez cenzury, Warszawa.
• Wojtach R., 1999, Wpływ ekonomii na współczesne przemiany polszczyzny, „Poradnik Językowy”, z. 10, s. 8–18.
• Wojtak M., 2000, „Wysoki współczynnik czadu”, czyli o słownictwie w prasie specjalistycznej – na wybranych przykładach, [w:] Słownictwo współczesnej polszczyzny w okresie przemian, red. J. Mazur, Lublin, s. 117–130.
• Wojtak M., 2001, Obraz historycznych socjolektów w facecjonistyce staropolskiej, [w:] Prace językoznawcze 26. Studia historycznojęzykowe, red. A. Kowalska, O. Wolińska, Katowice, s. 257–269.
• Wojtak M., 2005, Socjolekt w reportażu prasowym – wybrane zagadnienia, [w:] Język trzeciego tysiąclecia III, t. 1: Tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny, red. G. Szpila, s. „Język a komunikacja” 8, Kraków, s. 403–410.
• Wojtak M., 2010a, Analiza gatunków prasowych. Podręcznik dla studentów dziennikarstwa i kierunków pokrewnych, Lublin. Wojtak M., 2010b, Głosy teraźniejszości, o języku współczesnej polskiej prasy, Lublin.
• Wojtak M., 2011, O relacjach dyskursu, stylu, gatunku i tekstu, „Tekst i Dyskurs – Text und Diskurs”, t. 4, s. 69–78.
• Wolny-Zmorzyński K., Kaliszewski A., Furman W., 2006, Gatunki dziennikarskie. Teoria – praktyka – język, Warszawa.
• Zgółkowa H., 1999, Język subkultur młodzieżowych, [w:] Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, Kraków, s. 252–261.
• Żydek-Bednarczuk U., 1987, Sytuacja socjolingwistyczna w języku zawodowym na Śląsku, „Socjolingwistyka”, nr 7, red. W. Lubaś, Katowice.
• Żydek-Bednarczuk U., 2004, Zmiany w zachowaniach komunikacyjnych a nowe odmiany językowe (odmiana medialna), [w:] Współczesne odmiany języka narodowego, red. K. Michalewski, Łódź, s. 99–116.