Specyfika języka religijnego Miszny

• Authors: Marcinkowski Roman

Title variants

EN

The Peculiarity of the Religious Language of Mishnah

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Miszna stanowiąca sedno judaizmu rabinicznego, istotę tradycji ustnej, zwanej Torą Ustną, została spisana pod koniec II wieku n.e. w języku hebrajskim. Zanim jednak ją spisano, istniała od wieków w przekazach ustnych, co pozwalało na lepsze zrozumienie, aktualizację praw Tory i dostosowywanie ich do zmieniających się warunków życia, ale też wiązało się ze skrótową formą ustnego przekazu, posługującą się określonymi szablonami, gdzie istotne treści religijne zostały wtłoczone w utarte formuły i schematy, które stały się cechą charakterystyczną tego języka, z czasem im dalej od spisania, tym trudniejszego do odbioru ze względu na nienaruszalne struktury językowe, co ze współczesnej perspektywy może sprawiać wrażenie, szczególnie dla początkujących w tej dziedzinie, odwrotnego efektu od zamierzonego, tzn. że zamiast ułatwić zrozumienie Tory, forma przekazu treści zdecydowanie je utrudnia. Język Miszny nie jest zwykłym językiem, jak mogłoby się na pozór wydawać, zawierającym proste sformułowania przedstawiające zwyczajne rzeczy. Należałoby postrzegać go jako specyficzną odmianę naturalnej w owych czasach hebrajszczyzny, służącą wyłącznie do przekazu najistotniejszych treści religijnych. Jakim językiem zatem spisano Misznę? Jaka jest specyfika języka religijnego Miszny? Autor wystąpienia jest głównym redaktorem pierwszego polskiego opracowania naukowego Miszny zawierającego zarazem pierwszy polski przekład tego wielkiego dzieła judaizmu talmudycznego.

EN

Mishnah, which is the crux of Rabbinic Judaism, the essence of oral tradition called the Oral Torah, was written down in the Hebrew language in the late 2nd century A.D. However, before it was written down, it existed in oral traditions, which allowed people to better understand them, to bring the Torah’s laws up to date and to adjust them to changes in living conditions; however, it was also linked with a short form of orally transmitted traditions using specific templates, where important religious contents were put into stereotyped formulas and schemes, which came to be a characteristic feature of this language. Gradually, the greater the distance in time from its writing down, the more difficult it became for people to understand it due to inviolable language structures, which, from a present-day perspective, may create an impression – especially for beginners – which is the opposite of the one intended. That is to say, instead of facilitating the understanding of the Torah, the form of the message content makes it definitely more difficult. The language of the Mishnah is not an ordinary language, as it might seem, containing simple formulations which present ordinary things. It should be perceived as a specific variety of the Hebrew language of that time, which was used exclusively to express the most important religious contents. What then was the language in which Mishnah was written down? What is the peculiarity of the religious language of Mishnah? The author of this article is the Editor-in-Chief of the first Polish scholarly edition of Mishnah, which also contains the first Polish translation of this great Book of Talmudic Judaism.

Keywords

PL

Hebrajski misznaicki; język religijny; Tora Ustna; Miszna; judaizm rabiniczny

EN

Mishnaic Hebrew; Religious Language; Oral Torah; Mishnah; Rabbinic Judaism

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2019
• Issue: 45
• Pages: 131-147

Contributors

author

Marcinkowski Roman

• Uniwersytet Warszawski

References

• Albeck, Ch., Szisza Sidre Miszna [hebr. Sześć Porządków Miszny], Bialik Institute, Jeruszalaim [Jerozolima] 2008.
• Bar-Asher, M., Leszon chahcamim (Język Mędrców), [w:] Sefer hajowel leraw Mordechaj Brojer (Księga Pamiątkowa dla Rabina Mordechaja Brojera), Jeruszalaim 755 (Jerozolima 1995), s. 3.
• Danby, H., The Mishnah. Translated from the Hebrew with Introduction and Brief Explanatory Notes, Oxford University Press, Oxford 1958.
• Eldar, I., Mesorot hakri’a hakedem-aszkenazit, mahut wehajesodot hameszutafim la ulemesorot sfarad (Przedaszkenazyjskie tradycje czytania, ich istota i wspólne podstawy z tradycjami sefardyjskimi), tom 2, Jeruszalaim 739 (Jerozolima 1979).
• Hasło: Język religijny, [w:] Leksykon Teologii Fundamentalnej, red. ks. M. Rusecki, ks. K. Kaucha i in., Wydawnictwo „M”, Lublin-Kraków 2002, s. 572-584.
• Kehati, P., Misznajot mewoarot, Eliner Library, Jeruszalaim 5764 [2003].
• Kehati, P., The Mishnah, Seder Nashim. A New Translation With a Commentary, tłum. R. Fisch, Eliner Library, Jerusalem 1994.
• Marcinkowski, R., Badania nad tekstami źródłowymi judaizmu na przykładzie pierwszej polskiej edycji Miszny, w: Między Wschodem a Zachodem – W poszukiwaniu źródeł i inspiracji, pod red. Adama Bednarczyka, Magdaleny Kubarek, Macieja Szatkowksiego, Wydawnictwo Naukowe UMK , Toruń 2016, s. 221-235.
• Miszna: Moed (Święto), red. nauk. R. Marcinkowski, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2014.
• Miszna: Naszim (Kobiety), wstęp, tłum. z hebr. i oprac. R. Marcinkowski, Wydawnictwo DiG, Edition La Rama,Warszawa–Bellerive-sur-Allier 2016.
• Miszna: Zeraim (Nasiona), red. nauk. R. Marcinkowski, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2013.
• Neusner, J., The Mishnah. A New Translation, Yale University Press, New Haven–London 1988.
• Pankiewicz, R., Sztuka rozmawiania z Bogiem. Modlitwa a teoria komunikacji, Wydawnictwo WAM, Kraków 2009, s. 105.
• Yahalom, J., Sfat haszir szel hapijut haerec-isreeli hakadom (Język dawnej poezji religijnej), Jeruszalaim 745 (Jerozolima 1985).
• Yalon, Ch., Mawo lenikud ha-Miszna (Wprowadzenie do wokalizacji Miszny), Jeruszalaim 724 (Jerozolima 1964).