Zachodnie międzymurze zamku w Malborku w świetle badań archeologicznych z 2020 roku. Przekształcenia topografii i zabudowy

• Authors: Wasik Bogusz

Title variants

EN

The West Zwinger of the Malbork Castle in the Light of Archaeological Research of 2020. Transformations of the Topography and Structure

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł stanowi podsumowanie wyników badań przeprowadzonych w 2020 roku na międzymurzu po zachodniej stronie Zamku Średniego w Malborku. Wniosły one nową wiedzę odnośnie do przekształceń układu terenu i zabudowy na tym obszarze – od średniowiecza do współczesności. Zadokumentowano poziomy pochodzące z początków budowy zamku. Odkryto średniowieczny mur obronny zamku, który – jak się okazało – w badanym miejscu przebiegał inaczej niż jego rekonstrukcja z 2. połowy XX wieku. Analiza tego obiektu i związanego z nim układu nawarstwień nasypowych umożliwiła rekonstrukcję przebiegu budowy. Po osadzeniu odkrycia w kontekście reliktów średniowiecznych murów, odsłoniętych we wcześniejszych latach, ukazuje się złożony układ systemu obronnego tej części zamku. Podczas badań odsłonięto też relikty zabudowy nowożytnej i współczesnej, co wniosło nową wiedzę do rekonstrukcji układu i techniki budowy znajdujących się tu domów.

EN

The article outlines the results of research conducted in 2020 within the zwinger on the west side of the Middle Castle in Malbork. The research provides new facts about transformations of the site layout and structures in this area from the Middle Ages to contemporary times. The layers from the beginning of construction of the castle were studied and documented. Furthermore, the mediaeval defensive wall of the castle was discovered. It turned out that the wall ran differently in the examined place than after reconstruction in the second half of the 20th century. The analysis of this structure and the associated stratification fill enabled the reconstruction of the construction phases. After the discovery was set in the context of the relics of the mediaeval walls exposed in previous years, a complex layout of the defensive system of that part of the castle becomes known. During the research, some relics of the modern and early modern development were also unearthed, which cast new light on the reconstruction of the layout and technique of construction of the local houses.

Keywords

PL

zamek w Malborku,; zamek krzyżacki,; archeologia; architektury,; archeologia średniowiecza,; archeologia nowożytności

EN

Malbork Castle,; Teutonic castle,; archaeology of architecture,; mediaeval archaeology,; archaeology of the early modern period

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Ochrona Zabytków
• Year: 2021
• Issue: 1
• Pages: 71-104

Dates

published

2021

Contributors

author

Wasik Bogusz

• dr, archeolog, konserwator, Muzeum Zamkowe w Malborku, Nr ORCID: 0000-0002-2968-3015
• archaeologist, conservator, Malbork Castle Museum, No. ORCID: 0000-0002-2968-3015

References

• Atlas Historyczny Miast Polskich, t. 1, Prusy Królewskie i Warmia, z. 5, Malbork, oprac. W. Długołęcki et al., Toruń 2002.
• Chodyński A., Zamek w Malborku w obrazach i kartografii, Warszawa 1988.
• Bobowski B., Muntowski P., Micyk P., Wyniki badań archeologicznych na Wale Plauena w Malborku, [w:] XVIII Sesja Pomorzoznawcza, t 2, Od późnego średniowiecza do czasów nowożytnych. Materiały z konferencji 16-18 listopada 2011, red. E. Fudzińska, Malbork 2013, s. 11-35.
• Dąbrowska M., Badania archeologiczno-architektoniczne na terenie Zamku Niskiego w Malborku w latach 1998-2004, [w:] XV Sesja Pomorzoznawcza. Materiały z konferencji 30 listopada-02 grudnia 2005, red. G. Nawrolska, Elbląg 2007, s. 303-316.
• Dobry A., Dwa osiemnastowieczne plany zamku malborskiego, „Studia Zamkowe” 2019, t. 6, s. 62-75.
• Fudzińska E., Wstępne wyniki badań archeologiczno-architektonicznych prowadzonych na terenie przedzamcza zamku malborskiego (sezon 2008), [w:] XVII Sesja Pomorzoznawcza, t. 2, Od późnego średniowiecza do czasów nowożytnych, red. H. Paner, M. Fudziński, Gdańsk 2013, s. 525-530.
• Jesionowski B., Kościół Najświętszej Panny Marii na Zamku w Malborku – nowe odkrycia i interpretacje jego dziejów, „Studia Zamkowe” 2006, nr 2, s. 67-95.
• Jesionowski B., Dzieje budowlane skrzydła zachodniego w świetle obserwacji architektonicznych, [w:] Wielki Refektarz na Zamku Średnim w Malborku. Dzieje – wystrój – konserwacja, red. J. Trupinda, Malbork 2010, s. 13-30.
• Jesionowski B., Detal architektoniczny kościoła zamkowego w Malborku, [w:] Kościół Najświętszej Marii Panny na Zamku Wysokim w Malborku. Dzieje, wystrój, konserwacja, red. J. Hochleitner, M. Mierzwiński, Malbork 2016, s. 153-190.
• Jóźwiak S., Trupinda J., Organizacja życia na zamku krzyżackim w Malborku w czasach wielkich mistrzów (1309-1457), Malbork 2011.
• Jóźwiak S., Trupinda J., Krzyżackie zamki komturskie w Prusach. Topografia i układ przestrzenny na podstawie średniowiecznych źródeł pisanych, Toruń 2012.
• Jóźwiak S., Der Bau, Wideraufbau und Ausbau der Nogatbrücke gegenüber der Marienburg vom 14. bis zu den Anfängen des 15. Jahrhunderts, [w:] Studies on the military orders, Prussia, and urban history: Essays in honour of Roman Czaja on the occasion of his sixtieth birthday – Beiträgezur Ritterordens-, Preussen- und Städteforschung. Festschrift für Roman Czaja zum 60. Geburtstag, red. J. Sarnowsky et al., Debrecen 2020, s. 261- -272.
• Knapp H., Das Schloss Marienburg in Preussen. Quellen und Materialien zur Baugeschichte nach 1456, Lüneburg1990.
• Marienburg. Lustration vom Jahr 1565. Abschrift aus Westpr. Foliant No 23. nebst Uebersetzung, oprac. J. K. Sembrzycki, 1889, rkps w Bibliotece Muzeum Zamkowego w Malborku, sygn. III 2636.
• Pawłowski A., Dotychczasowe wyniki badań geologicznych i archeologiczno-architektonicznych, prowadzonych w rejonie ścia¬ny zachodniej Zamku Średniego zamku w Malborku, Malbork 1989, mps w archiwum Muzeum Zamkowego w Malborku, sygn. S/VI1014.
• Pawłowski A., Dokumentacja z badań nad podłożem gruntowym i sposobem fundamentowania ściany zachodniej skrzydła zachodniego, prowadzonych metodą szybików górniczych w 1990 r., Malbork 1990, mps w archiwum Muzeum Zamkowego w Malborku, sygn. S/VI/592.
• Pospieszny K., Domus Malbork. Zamek krzyżacki w typie regularnym, Toruń 2014.
• Pufendorf S., Siedem ksiąg o czynach Karola Gustawa króla Szwecji, oprac. W. Krawczuk, Warszawa 2013.
• Torbus T., Zamki konwentualne państwa krzyżackiego w Prusach, Gdańsk 2014.
• Wasik B., Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej (od XIV do XV wieku), Toruń 2016.
• Wasik B., Techniki budowy zamków w typie kasztelu w państwie krzyżackim w Prusach, „Ochrona Zabytków” 2018, nr 2, s. 33-60.
• Źródła do dziejów ekonomii malborskiej, t. 1, wyd. W. Hejnosz, Toruń 1959.
• Źródła do dziejów ekonomii malborskiej, t. 2, wyd. W. Hiejnosz, J. Gronowski, Toruń 1960.
• Źródła do dziejów ekonomii malborskiej, t. 3, wyd. W. Hiejnosz, J. Gronowski, Toruń 1963.
• Źródła do dziejów ekonomii malborskiej, t. 4, wyd. W. Hiejnosz, J. Waluszewska, Toruń 1967.
• Źródła do dziejów ekonomii malborskiej, t. 5, wyd. W. Hiejnosz, Toruń 1971.

Identifiers

ISSN

0029-8247