Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych Urzędników Prywatnych we Lwowie jako podmiot ekonomii społecznej (zarys problematyki)

• Authors: Broński Krzysztof

Title variants

EN

The Mutual Insurance Association of Private Officials in Lviv as an entity of social economy (outline of issues)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W Galicji w drugiej połowie XIX w. powstawały i rozwijały swoją działalność różne podmioty ekonomii społecznej. Jednym z nich było założone w latach 60. XIX w. Towarzystwo Wzajemnych Ubezpieczeń Urzędników Prywatnych we Lwowie, które powstało jako inicjatywa pracowników umysłowych prywatnych i ziemian galicyjskich. Jego członkami byli początkowo urzędnicy zatrudnieni w rolnictwie i leśnictwie oraz właściciele ziemscy. Z czasem rozszerzono prawo przynależności do Towarzystwa na różne grupy urzędników prywatnych i pracowników wolnych zawodów. Podstawowym celem jego działalności była pomoc w wymiarze ekonomicznym i społecznym członkom Towarzystwa, a także realizowanie świadczeń emerytalnych i rentowych niezdolnym do pracy wskutek choroby lub starości. Organizacja działała do początku XX w. na zasadach wzajemnej pomocy, a następne na zasadach asekuracyjnych. Od 1909 r. Towarzystwo pełniło również funkcje zakładu zastępczego ubezpieczeń emerytalnych dla pracowników umysłowych. Osiągane dochody ze składek, lokat w bankach, papierów wartościowych i nieruchomości przeznaczane były na cele statutowe organizacji.

EN

In Galicia, various social economic entities were created and developed in the second half of the 19th century. One such entity was the Mutual Insurance Association of Private Officials in Lviv, founded in the 1860s, which was established as an initiative of private officials and Galician landowners. Initially, its members were officials employed in agriculture and forestry as well as landowners. With time, the organization extended membership opportunities to various groups of private officials and practitioners of liberal professions. The main purpose of its activity was to help the members of the Association in economic and social aspects, as well as to provide retirement and disabi lity benefits for people unable to work due to illness or old age. Until the beginning of the 20th century, the organization operated on the basis of mutual assistance, followed by insurance principles. From 1909, the Association also served as a replacement pension insurance institution for white-collar workers. Income from contributions, bank deposits, securities and real estate was allocated to the organization's statutory purposes.

Keywords

PL

Galicja; ubezpieczenia społeczne zabezpieczenie emerytalne administracja; ziemiaństwo

EN

Galicia; social security; retirement security; administration; landowners

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: UR Journal of Humanities and Social Sciences
• Year: 2020
• Issue: 1(14)
• Pages: 45-65

Contributors

author

Broński Krzysztof

• Katedra Historii Gospodarczej i Społecznej, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

References

• Bal S., 1893, Towarzystwo Wzajemnej Pomocy Oficjalistów Prywatnych w pierwszych 25 latach swego istnienia (1868-1892), Lwów.
• Broński K., 2010, Rozwój systemu ubezpieczeń społecznych w Galicji w XIX wieku (zarys problematyki), „Zeszyty Naukowe UEK”, nr 824, Kraków.
• Broński K., 2018, Instytucje finansowe i ubezpieczeniowe jako podmioty ekonomii społecznej w Galicji – zarys problematyki, „Ekonomia Społeczna”, nr 2.
• Buzek J., 1913, Administracja gospodarstwa społecznego, Lwów.
• Chylak K., 2017, Ubezpieczenia społeczne i zaopatrzenia emerytalne w II Rzeczypospolitej, Warszawa.
• Hausner J., 2007, Ekonomia społeczna jako sektor gospodarki, „Ekonomia Społeczna”, nr 1.
• Listowski K., 1913, O ubezpieczeniu pensyjnym funkcjonariuszy prywatnych według ustawy z 16 grudnia 1906 r. „Przegląd Prawa i Administracji”, R. XXXVIII, Lwów.
• Małecka-Łyszczek M., 2017, Zakres podmiotowy i klasyfikacja pojęcia „podmiot ekonomii społecznej” [w:] Trzeci sektor i ekonomia społeczna, red. J. Blicharz, A. Zacharko, Wrocław.
• Mituś A., 2008, Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych podmiotem ekonomii społecznej, „Ekonomia Społeczna”, nr 1.
• Moskwa M., 1931, Zarys powstania i rozwoju Zakładu U. P. U. we Lwowie, „Przegląd Ubezpieczeń Społecznych”, R. VI, z. 7.
• Pacut A., 2015, Rozwój przedsiębiorczości społecznej – istota i kierunki analizy, „Ekonomia Społeczna”, nr 1.
• Rocznik c.k. Towarzystwa Gospodarczo-Rolniczego Krakowskiego, R. 1853.
• Sprawozdanie Dyrekcji Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń Urzędników Prywatnych za rok 1913, Lwów 1914.
• Sprawozdanie z posiedzeń Rady Nadzorczej Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Oficjalistów Prywatnych odbytych we Lwowie w marcu 1888, Lwów 1888.
• Sprawozdanie z posiedzeń Rady Nadzorczej Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Urzędników Prywatnych, odbytych we Lwowie w kwietniu 1904, Lwów 1904.
• Sprawozdanie Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń Urzędników Prywatnych z czynności za rok 1904 (tj. rok trzydziesty siódmy istnienia), Lwów 1905.
• Sprawozdanie Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń Urzędników Prywatnych z czynności za rok 1905 (tj. rok trzydziesty ósmy istnienia), Lwów 1906.
• Sprawozdanie Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń Urzędników Prywatnych z czynności za rok 1906 (tj. rok trzydziesty dziewiąty istnienia), Lwów 1907.
• Sprawozdanie Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń Urzędników Prywatnych za rok 1907 i wstęp historyczny z czterdziestoletniej działalności Towarzystwa (1868–1908), Lwów 1908.
• Sprawozdanie Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń Urzędników Prywatnych z czynności za rok 1912, Lwów 1913.
• Statut Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Oficjalistów Prywatnych uchwalony przez Radę Nadzorczą 1873 r. z poprawkami uchwalonymi w r. 1876, 1878, 1879, 1880 i 1883.
• Statut Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń Urzędników Prywatnych, Zakładu Ustawowego Emerytalnego Zastępczego, Lwów 1908.
• Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1914, Lwów 1914.