Ocena jakości polskiego systemu kształcenia zawodowego z perspektywy potrzeb rynku pracy

• Authors: Maciej Lis , Agata Miazga

Title variants

EN

Labour market perspective on the quality of vocational education in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł ma na celu podsumowanie kluczowych zmian sytuacji absolwentów szkół zawodowych wchodzących na rynek pracy w Polsce w ostatnich 20 latach na tle sytuacji absolwentów innych rodzajów szkół oraz na tle międzynarodowym. Z wykorzystaniem statystycznej analizy danych pochodzących z Badania aktywności ekonomicznej ludności (BAEL) oraz Międzynarodowego badania kompetencji osób dorosłych (PIAAC) przedstawiono ewolucję sytuacji absolwentów szkolnictwa zawodowego pod względem ich liczebności, zatrudnienia, płac oraz umiejętności. Zaobserwowano, że silny spadek liczby uczniów w ostatnich 20 latach dotyczył zasadniczych szkół zawodowych, a nie techników. Autorzy bronią tezy, że to nie spadek liczby uczniów szkół zawodowych, ale silne mechanizmy negatywnej selekcji, niska efektywność nabywania podstawowych umiejętności oraz zbyt wolne dopasowywanie się do zmian strukturalnych gospodarki są największymi wyzwaniami stojącymi przed szkolnictwem zawodowym. Wskazano, dlaczego kluczowym czynnikiem sukcesu szkół zawodowych powinno być kształtowanie umiejętności ogólnych, a także dlaczego rozszerzenie systemu dualnego nie rozwiąże najważniejszych bolączek kształcenia zawodowego.

EN

The aim of this article is to s summarise the evolution of labour market situation of vocational education graduates the last 20 years in Poland. With the use of statistical analysis of LFS and PIAAC data we present the main changes in the situation of vocational education graduates in respect of their quantity, employment status, wages and skills. The number of students has decreased sharply in the last 20 years at basic vocational schools rather than in technical secondary schools. Our results support the thesis that the main challenges facing vocational education in Poland is not the decline in number of students, but a strong negative selection mechanisms, low efficiency of acquiring the basic skills and too slow adaptation of vocational education to the structural changes of the economy. Therefore, we show why the key success factor of vocational education consist in developing basic skills. Introduction of German model of dual education system is unlikely to solve the most important problems of Polish vocational education.

Keywords

PL

ekonomia edukacji; edukacja zawodowa; jakość edukacji; rynek pracy; sytuacja absolwentów na rynku pracy

EN

economics of education; vocational education; quality of education; labour market situation of graduates

• Publisher: Instytut Badań Edukacyjnych
• Journal: Edukacja
• Year: 2016
• Issue: 1(136)
• Pages: 5–22

Dates

published

2016-03-31

Contributors

author

Maciej Lis

• Instytut Badań Strukturalnych

author

Agata Miazga

• Instytut Badań Strukturalnych

References

• Altinok, N. (2007). Human capital quality and economic growth [Working paper DT, 1; 07001 – wydanie drugie, wrzesień 2007]. Pobrano z https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-00132531/document
• Baker, B. (2012). Does money matter in education? Washington: The Albert Shanker Institute.
• Bank Światowy (2006). Efektywność budżetowa a szkolnictwo zawodowe w krajach UE. Pobrano z http://siteresources.worldbank.org/INTPOLAND/Resources/VET_main_paper.doc
• Barro, R. J. i Lee, J. W. (1993). International comparisons of educational attainment. Journal of monetary economics, 32(3), 363–394.
• Barro, R. J. i Lee, J. W. (2001). International data on educational attainment: updates and implications. Oxford Economic Papers, 53(3), 541–563.
• Barro, R. J. i Lee, J. W. (2013). A new data set of educational attainment in the world, 1950–2010. Journal of Development Economics, 104, 184–198.
• Bauer, T. K. i Bender, S. (2004). Technological change, organizational change, and job turnover. Labour Economics, 11(3), 265–291.
• Beese, J. i Liang, X. (2010). Do resources matter? PISA science achievement comparisons between students in the United States, Canada and Finland. Improving Schools, 13(3), 266–279.
• Boroch, D., Fillpot, J., Hope, L., Johnstone, R., Mery, P., Smith, B. i Serban, A. (2007). Basic skills as a foundation for student success: a review of literature and effective practices. Journal of Applied Research in the Community College, 15(1), 81.
• Card, D. (1999). The causal effect of education on earnings. Handbook of labor economics, 3, 1801–1863.
• Chua, C. (2004). Perception of quality in higher education. W: Australian Universities Quality Agency, Proceedings of the Australian universities quality forum (s. 181–187). Melbourne: AUQA Occasional Publication.
• Coleman, J. S., Campbell, E. Q., Hobson, C. F. i in. (1966). Equality of educational opportunity. Washington: U. S. Department of Health, Education and Welfare, Office of Education.
• Eichhorst, W. (2015). Do we have to be afraid of the future world of work? [IZA Policy Paper No. 102]. Bonn: Institute for the Study of Labor (IZA).
• Gajderowicz, T., Grotkowska, G., i Wincenciak, L. (2013). Rola systemu edukacji w dostarczaniu kwalifikacji poszukiwanych przez pracodawców: analiza przypadku województwa pomorskiego. Edukacja, 122(2), 5–19.
• Galor, O. i Tsiddon, D. (1997). Technological progress, mobility, and economic growth. The American Economic Review, 87(3), 363–382.
• Główny Urząd Statystyczny (2006). Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2005/2006. Warszawa: GUS.
• Główny Urząd Statystyczny (2013). Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2012/2013. Warszawa: GUS.
• Główny Urząd Statystyczny (2014). Struktura wynagrodzeń według zawodów w październiku 2012. Warszawa: GUS.
• Goźlińska, E. i Kruszewski, A. (2013). Stan szkolnictwa zawodowego w Polsce – raport. Warszawa: Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej.
• Hanushek, E. A. (1986). The economics of schooling: production and efficiency in public schools. Journal of economic literature, 49(3), 1141–1177.
• Hanushek, E. A. i Woessmann, L. (2007). The role of school improvement in economic development (NBER Working Paper No. 12832). Cambridge: National Bureau of Economic Research.
• Hanushek, E. A. i Woessmann, L. (2010). The economics of international differences in educational achievement (NBER Working Paper No. 15949). Cambridge: National Bureau of Economic Research.
• Hanushek, E. A., Kain, J. F., Markman, J. M. i Rivkin, S. G. (2003). Does peer ability affect student achievement? Journal of applied econometrics, 18(5), 527–544.
• Hanushek, E. A., Rivkin, S. G. i Kain, J. F. (2005). Teachers, schools, and academic achievement. Econometrica, 73(2), 417–458.
• Hanushek, E. A., Woessmann, L. i Zhang, L. (2011). General education, vocational education, and labor-market outcomes over the life-cycle (NBER Working Paper No. 17504). Cambridge: National Bureau of Economic Research.
• ICTWSS Database ver. 40. [Baza danych]. Amsterdam: Amsterdam Institute for Advanced Labour Studies, University of Amsterdam. Pobrano z http://www.uva-aias.net/208
• Instytut Badań Strukturalnych, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich (2014). Zatrudnienie w Polsce 2013 – Praca w dobie przemian strukturalnych. Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
• Instytut Badań Strukturalnych, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (2007). Zatrudnienie w Polsce 2006 – Produktywność dla Pracy. Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
• Kukulak-Dolata, I. (2014). Kształcenie zawodowe w branży mechatronicznej a potrzeby rynku pracy w województwie łódzkim. Studia Ekonomiczne, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach (Nr 197: Edukacja w świetle przemian współczesnego rynku pracy: wybrane problemy), 34–44.
• Kwiatkiewicz, A. (2006). Edukacja zawodowa w niemieckim systemie dualnym. E-mentor, 13(1). Pobrano z http://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/13/id/245
• Kwiatkowski, S. M. (2013). Kształcenie zawodowe w szkołach ponadgimnazjalnych a oczekiwania pracodawców wobec absolwentów. Przyszłość. Świat – Europa – Polska, 1, 20–31.
• Lechowicz, K., i Łuszczyk, M. (2012). Zmiany standardów kształcenia w szkolnictwie zawodowym w zakresie usług w Polsce. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług, (Nr 95: Usługi w Polsce 2012: teoria usług – funkcjonowanie sektora usługowego – kształcenie w usługach), 349–360.
• Mankiw, N. G., Romer, D. i Weil, D. N. (1990). A contribution to the empirics of economic growth (NBER Working Paper No. 3541). Cambridge: National Bureau of Economic Research.
• Merritt, H. (2014). Technological change and its impact on skilled jobs: the case of
• Mexico 1. W: Management of engineering & technology (PICMET; s. 2420–2432). Potrland: Institute of Electrical and Electronics Engineers.
• Mincer, J. (1974). Schooling, experience, and earnings. (No 2: Human Behavior and Social Institutions). New York: National Bureau of Economic Research.
• Organisation for Economic Co-operation and Development (2013). PISA 2012 results: what makes schools successful? Resources, policies and practices (t. IV, wyd. uzup.). Paris: OECD Publishing.
• Osiecka-Chojnacka, J. (2007). Szkolnictwo zawodowe wobec problemów rynku pracy. INFOS, 16. Pobrano z http://wwww.maritime.com.pl/newsletter/dok/infos_016.pdf
• Rynko, M. (2013). Umiejętności Polaków – wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych (PIAAC). Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Szafraniec, K. (red.). (2011). Młodzi 2011. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.
• Sztanderska, U. i Wojciechowski, W. (2008). Czego (nie) uczą polskie szkoły. System edukacji a potrzeby. Pobrano z http://www.rynekpracy.pl/pliki/pdf/6.pdf
• Urbanek, M. (2013). Kształcenie zawodowe dla potrzeb praktyki – założenia a rzeczywistość. Zarządzanie i Finanse, 1(2), 437–451.
• Zimmerman, D. J. (2003). Peer effects in academic outcomes: evidence from a natural experiment. Review of Economics and Statistics, 85(1), 9–23.

Notes

http://www.edukacja.ibe.edu.pl/images/numery/2016/1-1-lis-miazga-ocena-jakosci-polskiego-systemu.pdf

Identifiers

ISSN

0239-6858