Opóźniony rozwój mowy – problemy terminologiczne

• Authors: Dębińska-Gustaw Kamila

Title variants

EN

Retarded speech development – terminology issues

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Problematyka opóźnionego rozwoju mowy (ORM) została poruszana przez wielu specjalistów, przedstawicieli różnych dziedzin naukowych – medycyny, pedagogiki, psychologii, językoznawstwa i logopedii. Nie ma niestety między nimi zgodności co do podstaw teoretycznych i terminologii. Dotychczas nie udało się sprecyzować definicji, granic tego zaburzenia, jego przyczyn i kryteriów rozpoznawania. Zjawisko to wymaga więc dokładnego opracowania i ujednolicenia jego istoty. W niniejszym artykule przedstawiono różne definicje opóźnionego rozwoju mowy zawarte w literaturze przedmiotu, zwrócono uwagę na przyczyny oraz główne postaci kliniczne opóźnionego rozwoju mowy. Omówiono dokładniej termin specyficzne zaburzenia rozwoju językowego, który zyskał popularność u badaczy w ostatnich latach.

EN

Retarded speech development has been investigated by a number of specialists, representatives of various scientific disciplines – medicine, pedagogics, psychology, linguistics and logopedics. However, no consensus on theoretical foundations and terminology seems to have been obtained. So far, the definition, limits of the disorder, its causes and criteria for identifying have not been clarified. This is why this phenomenon calls for a careful examination and harmonised classification. This paper presents various definitions of retarded speech development reported in the literature, attention is drawn to the causes and major clinical forms of retarded speech development. The term specific language impairment which has gained in popularity among researchers in recent years is explained in more detail.

Keywords

PL

opóźniony rozwój mowy; specyficzne zaburzenia rozwoju językowego; zróżnicowanie terminologiczne w logopedii

EN

retarded speech development; specific language impairment; differences of terminology in speech therapy

• Publisher: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Journal: Logopedia
• Year: 2013
• Volume: 42
• Pages: 27-44

Dates

published

2013-01-01

Contributors

author

Dębińska-Gustaw Kamila

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin Zakład Logopedii i Językoznawstwa Stosowanego

References

• Czaplewska E., 2010, Trudności w czytaniu a zaburzenia rozwoju mowy, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Dysleksji”, t. 2 (7), Gdynia, s. 7–11.
• Czaplewska E., Kaczorowska-Bray K., 2002, Współpraca terapeutów i rodziców w procesie stymulowania rozwoju mowy u dzieci ze specyficznymi zaburzeniami rozwoju mowy i języka, [w:] Metody wspomagające rozwój mowy w różnych jego opóźnieniach, oprac. M. Przybysz-Piwkowa, Warszawa, s. 43–54.
• Dilling-Ostrowska E., 1982, Rozwój i zaburzenia mowy u dzieci w zależności od stopnia dojrzałości układu nerwowego, [w:] Zaburzenia mowy u dzieci, red. J. Szumska, Warszawa, s. 18–30.
• Drewniak-Wołosz E., Paluch A., 2009, Niedokształcenie mowy o typie afazji – rozważania nad kryteriami diagnozy, „Logopeda”, t. 1(7), Warszawa, s. 90–99.
• Grabias S., 2001, Perspektywy opisu zaburzeń mowy, [w:] Zaburzenia mowy. Mowa – Teoria – Praktyka, t. 1, red. S. Grabias, Lublin, s. 22–43.
• Jastrzębowska G., 1999, Zakłócenia i zaburzenia rozwoju mowy, [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Opole, s. 305–351.
• Jastrzębowska G., Pelc-Pękala O., 1999, Diagnoza i terapia opóźnionego rozwoju mowy, [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Opole, s. 670–686.
• Kordyl Z., 1968, Psychologiczne problemy afazji dziecięcej, Warszawa.
• Lasota A., 2007, Specyficzne zaburzenie rozwoju językowego, „Sztuka Leczenia”, t. 14, nr 1–2, s. 35–45.
• Lasota A., 2010, Świat gestów i symboli w komunikacji dziecięcej, Kraków.
• Leonard L. B., 2006, SLI – Specyficzne zaburzenie rozwoju językowego, Gdańsk.
• Mierzejewska H., Emiluta-Rozya D., 1997, Projekt zestawienia form zaburzeń mowy, „Audiofonologia”, t. X, s. 37–48.
• Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych (rewizja dziesiąta), 2008, t. 1, Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia.
• Mitrinowicz-Modrzejewska A., 1963, Fizjologia i patologia głosu, słuchu i mowy. Rozpoznawanie, leczenie i rehabilitacja, Warszawa.
• Obrębowski A., 2005, Uwagi do ośrodkowych zaburzeń mowy, „Otorynolaryngologia”, t. 4 (4), s. 169–176.
• Obrębowski A., 2007, Diagnostyka opóźnionego rozwoju mowy, [w:] Otorynolaryngologia dziecięca, red. D. Gryczyńska, Bielsko-Biała, s. 540–546.
• Paluch A., Drewniak-Wołosz E., Mikosza L., 2008, AFA-Skala. Jak badać mowę dziecka afatycznego? Kraków.
• Panasiuk J., 2008, Standard postępowania logopedycznego w przypadku alalii i niedokształcenia mowy o typie afazji, „Logopedia”, t. 37, s. 69–88.
• Parol U. Z., 1989, Dziecko z niedokształceniem mowy. Diagnoza, analiza, terapia, Warszawa.
• Pruszewicz A., 1992, Opóźniony rozwój mowy, [w:] Foniatria kliniczna, red. A Pruszewicz, Warszawa, s. 233–341.
• Przesmycka-Kamińska J., Zalewska M., 2002, Opóźnienie rozwoju mowy – ujęcie interdyscyplinarne, [w:] Metody wspomagające rozwój mowy w różnych jego opóźnieniach, oprac. M. Przybysz-Piwkowa, Warszawa, s. 19–35.
• Spionek H., 1981, Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne, Warszawa.
• Stasiak J., 2008, Standard postępowania logopedycznego w przypadku alalii prolongaty, „Logopedia”, t. 37, s. 39–57.
• Szumska J., 1982, Neurofizjologiczne podstawy zaburzeń mowy u dzieci, [w:] Zaburzenia mowy u dzieci red. J. Szumska, Warszawa, s. 7–17.
• Wiśniewska B., 2002, Sposoby wzrokowo-ruchowo-przestrzennego wspomagania rozwoju mowy [w:] Metody wspomagające rozwój mowy w różnych jego opóźnieniach, oprac. M. Przybysz--Piwkowa, Warszawa.
• Zaleski T., 1993, Opóźniony rozwój mowy, [w:] Diagnoza i terapia zaburzeń mowy, red. T. Gałkowski, Z. Tarkowski, T. Zaleski, Lublin, s. 185–192.
• Zaleski T., 2002, Opóźnienia w rozwoju mowy, Warszawa.
• Zalewska M., 1998, Dziecko w autoportrecie z zamalowaną twarzą. Psychiczne mechanizmy zaburzeń rozwoju tożsamości dziecka głuchego i dziecka z opóźnionym rozwojem mowy, Warszawa.
• Zalewska M., 1998, Dziecko z zespołem prostego opóźnienia rozwoju mowy, [w:] Wybrane problemy psychologicznej diagnozy zaburzeń rozwoju dzieci, red. J. Rola, Warszawa, s. 64–83.
• http://sli2012.ibe.edu.pl
• http://www.dsm5.org