On the Symbiotic and Orwellian Changes of Meaning Remarks on the Theory of Research on Historical Semantic Changes

• Authors: Sławkowa Ewa

Title variants

PL

O tzw. symbiotycznych i orwellowskich zmianach znaczeniowych (Z teorii badań nad historyczną zmiennością wyrazów)

• Languages of publication: EN

Abstracts

PL

Autorka rozważa zagadnienie zmian znaczeniowych wyrazów – klasyczny problem historycznej semantyki leksykalnej – z punku widzenia językoznawstwa postrukturalistycznego. W tym celu przedstawia zarys koncepcji Geoffreya Hughesa, w świetle której powstawanie i modyfikacja znaczeń wyrazów następuje w wyniku działania czynników zewnętrznych, w tym zwłaszcza czynnika społecznego: wielkich procesów cywilizacyjnych (wynalazek druku, rozwój kapitalizmu) i kulturowych (reformacja i kontrreformacja, rewolucja francuska i rosyjska, rozwój ideologii komunistycznej, narodziny faszyzmu). Artykuł omawia także typologię zmian semantycznych Hughesa: 1) zmiany „symbiotyczne”; 2) zmiany „zapośredniczone”, 3) zmiany orwellowskie – ilustrując poszczególne typy zmian przykładami z języka polskiego.

Keywords

EN

meaning in the natural language; lexicology; semantics; historical semantic changes

PL

znaczenie w języku naturalnym; leksykologia; semantyka; historyczne zmiany znaczeniowe

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Forum Lingwistyczne
• Year: 2014
• Issue: 1
• Pages: 91-98

Contributors

author

Sławkowa Ewa

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Bajerowa I., 1980: Wpływ techniki na ewolucję języka polskiego. Kraków.
• Bajerowa I., 1985: Problematyka tzw. ubóstwa współczesnej polszczyzny. In: Nowomowa. Materiały z sesji naukowej poświęconej problemom współczesnego języka polskiego odbytej na Uniwersytecie Jagiellońskim w dniach 16 i 17 stycznia 1981. London, p. 79–89.
• Baron D., 1986: Grammar and Gender. New Haven and London.
• Bencze L., 1992: „Springes to Cacth Woodcocks” (Hamlet i. Iii): Euphemism as the Principle Governing Semantic Changes in Current Hungarian Political Language. In: Diachrony within Synchrony: Language History and Cognition. Kellermann G., Morrisey M.D. (eds.). Part 5: Cognitive Aspects of Diachronic Lexical Semantics. Frankfurt am Main.
• Buttler D., 1978: Rozwój semantyczny wyrazów polskich. Warszawa.
• Desmet P., Rooryck J., Swiggers P., 1990: What Are Words Worth? Language and Ideology in French Dictionaries of the Revolutionary Period. In: Joseph J.E., Taylor T.J. (eds.): Ideologies of Language. London–New York, p. 162–188.
• Doroszewski W. (ed.), 1963: Słownik języka polskiego. Vol. 4. Warszawa.
• Głowiński M., 1990: Nowomowa po polsku. Warszawa.
• Grybosiowa A., 1995: Leksem święty we współczesnej polszczyźnie. In: Mrózek R. (ed.): Kultura –Język – Edukacja. Katowice, p. 149–153.
• Grzegorczykowa R., 1992: Kognitywne ujęcie znaczenia a problem realizmu filozoficznego. In: „Język a Kultura”, vol. 8: Podstawy metodologiczne semantyki współczesnej. Nowakowska-Kempna I. (ed.). Wrocław, p. 37–56.
• Hodge B., Fowler R., Kress R.G., Trew T. (eds.), 1979: Language and Control. London.
• Hughes G., 1988: Words in Time. Oxford.
• Hughes G., 1992: Social Factors in the Formulation of a Typology of Semantic Change. In: Diachrony within Synchrony: Language History and Cognition. Kellermann G., Morrisey M.D. (eds.). Part 2: Language Change from Cognitive Points of View. Frankfurt am Main, p. 107–124.
• Jurasz A., 1994: Lingwistyka feministyczna w RFN. In: „Język a Kultura”, vol. 9: Anusiewicz J., Handke K. (eds.). Wrocław, p. 201–209.
• Kardela H., 1998: Gramatyka kognitywna jako globalna teoria języka. In: „Język a Kultura”, vol. 8: Podstawy metodologiczne semantyki współczesnej. Nowakowska-Kempna I. (ed.). Wrocław, p. 9–22.
• Klemperer V., 1983: LTI. Notatnik filologa. Kraków.
• Linde S.B., 1951: Słownik języka polskiego. Vol. 5, Warszawa.
• Mayenowa M.R. (ed.), 1995: Słownik polszczyzny XVI wieku. Vol. 23, Warszawa.
• Miłosz C., 1995: Życie na wyspach. In: Gumkowski M. (ed.): Literatura i demokracja. Bezpieczne i niebezpieczne związki. Warszawa.
• Nowomowa. Materiały z sesji naukowej poświęconej problemom współczesnego języka polskiego odbytej na Uniwersytecie Jagiellońskim w dniach 16 i 17 stycznia 1981. London 1985.
• Przybylska R., 1992: O współczesnych nazwach firm. In: „Język Polski” LXXII, p. 138–150.
• Puzynina J., 1985: O pojęciu „manipulacji” oraz sensie wyrażenia „manipulacja językowa”. In: Materiały z sesji naukowej poświęconej problemom współczesnego języka polskiego odbytej na Uniwersytecie Jagiellońskim w dniach 16 i 17 stycznia 1981. London, p. 48–63.
• Puzynina J., 1992: Język wartości. Warszawa.
• Urbańczyk S. (ed.), 1981: Słownik staropolski. Vol. 7, Warszawa.
• Wierzbicka A., 1988: The Semantics of Grammar. Amsterdam.