Film jako przestrzeń uczenia się (na przykładzie „filmowych biografii edukacyjnych”)

• Authors: Jakubowski Witold

Title variants

EN

Film as a learning space (on the example of “educational film biographies”)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest wskazanie możliwości wykorzystania filmu biograficznego jako przestrzeni dla pedagogicznego działania. W humanistyce i badaniach społecznych można dostrzec różne perspektywy zainteresowania biografią. W badaniach historycznych przedmiotem analizy są czyny dokonywane przez ludzi pozwalające na „odtworzenie przeszłości”. Interesujące są tu przyczyny zaistnienia określonych faktów, umożliwiające tłumaczenie minionej rzeczywistości, co pozwala na dotarcie do „prawdy historycznej”. W badaniach socjologicznych i psychologicznych biografia wykorzystywana jest jako środek poznania rozwoju osobowości i procesu socjalizacji. Inaczej rozumiana jest biografia w refleksji andragogicznej, gdzie traktowana jest jako subiektywna konstrukcja przeżytego życia. W pewnym uproszczeniu można stwierdzić, że badając biografie, historyków interesują fakty, natomiast pedagogów interesują ludzie. Owa dychotomia fakty vs. ludzie ilustruje odmienność spojrzenia na edukacyjny potencjał filmu biograficznego. Filmy biograficzne nie mogą być traktowane jako „źródła”, mogą natomiast stanowić punkt wyjścia do krytycznej refleksji nad własną biografią, budując tym samym „doświadczenie zapośredniczone” jednostki. Zdaniem autora koncepcja uczenia się z biografii Innego może być wykorzystana w strategii uczenia się „przez film”.

EN

The article addresses the possibility of using biographical film as a space for pedagogical action. In the humanities and social research, various perspectives of interest in biography can be seen. In historical research, the subject of analysis are the actions and activities performed by people that make it possible to “reconstruct the past”. What is interesting in historical research are the reasons why certain facts occurred, enabling an explanation of past realities, thus reaching the “historical truth”. In the sociological and psychological research, biography is used as a means of learning about personality development and the process of socialisation. However, biography is understood differently in andragogical reflection, where it is treated as a subjective construction of a lived life. In some simplification, it can be said that when studying biographies, historians are interested in facts, while educators are interested in people. This dichotomy of facts vs. people can illustrate the different perspective on the educational potential of biographical film. Biographical films cannot be treated as sources but can be a starting point for critical reflection on one’s own biography, thus building an individual’s “mediated experience”. According to the author, the concept of learning from the biography of the other can be used as a strategy of learning “through film”.

Keywords

PL

biografia; film; edukacja

EN

biography; film; education

• Publisher: Zielona Góra University Press
• Journal: Dyskursy Młodych Andragogów / Adult Education Discourses
• Year: 2023
• Volume: 24
• Pages: 207-220

Dates

printed

2023

online

2023

Contributors

author

Jakubowski Witold

• Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Pedagogiki, Zakład Edukacji Dorosłych i Studiów Kulturowych

References

• Brol, M. i Skorupa, A. (red.) (2014) Psychologiczna praca z filmem. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Bruner, J. (2006) Kultura edukacji. Kraków: Universitas.
• Dominice, P. (2006) Uczyć się z życia. Biografia edukacyjna w edukacji dorosłych. Łódź: Wydawnictwo WSHE.
• Dubas, E. (2009) Refleksja autobiograficzna jako aktywność edukacyjna w kontekście całożyciowego uczenia się. W: A. Fabiś i S. Kędziora (red.) Wyzwania współczesnej edukacji dorosłych: aktywność społeczna, kulturalna i oświatowa dorosłych. Mysłowice–Zakopane: Wydawnictwo Górnośląskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Kardynała A. Hlonda, 41-53.
• Dubas, E. (2011) Uczenie się z biografii Innych – wprowadzenie. W: E. Dubas i W. Świtalski (red.) Uczenie się z biografii Innych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 5-11.
• Giddens, A. (2001) Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Warszawa: WN PWN.
• Gilmour, D. (2011) Klub filmowy. Słupsk: Wydawnictwo Dobra Literatura.
• Giroux, H. (2008) Hollywood Film as Public Pedagogy. Education in the Crossfire. Afterimage [online], 5. Dostępny na: https://transformativeteaching.files.wordpress.com/2010/08/hollywood-film-as-public-pedagogy-giroux-h-a.pdf [3.08.2021].
• Golonka-Legut, J. (2019) Edukacyjny potencjał indywidualnego doświadczenia życiowego. Wrocław: „Atut”.
• Hendrykowski, M. (1990) Współczesne kierunki anglosaskiej refleksji nad autorem filmowym. W: A. Helman (red.) Autor – Film – Odbiorca. Wrocław: Wydawnictwo „Wiedza o Kulturze”.
• Illeris, K. (2006) Trzy wymiary uczenia się. Poznawcze, emocjonalne i społeczne ramy współczesnej teorii uczenia się. Przeł. A. Jurgiel i in. Wrocław: WN DWE TWP.
• Jakubowski, W. (1997) Lęk w filmie (refleksje pedagoga). Kraków: „Impuls”.
• Jakubowski, W. (2016) Wychowanie filmowe versus film w wychowaniu, czyli o możliwych strategiach wykorzystania sztuki filmowej w edukacji. W: E. Ciszewska i K. Klejsa (red.) Od edukacji filmowej do edukacji audiowizualnej. Teorie i praktyki. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 21-34.
• Jakubowski, W. (2021) Edukacja w popkulturze – popkultura w edukacji (szkice z pedagogiki kultury popularnej). Kraków: „Impuls”.
• Jarvis, P. (1992) Paradoxes of Learning. On Becoming an Individual Society. San Francisco: Jossey-Bass.
• Kolb, D. (1984) Experiential Learning. Englewood Cliffs: Prentice-Hall.
• Konieczna, E. (2019) Film w dialogu kultur. Społeczna rola kina międzykulturowego. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura, 4(11), 36-46.
• Konieczna, E. (2020) Transkulturowy potencjał współczesnego kina europejskiego. O roli filmu w edukacji międzykulturowej dorosłych. Dyskursy Młodych Andragogów/Adult Education Discourses, 21, 77-90.
• Malewski, M. (2006) W poszukiwaniu teorii uczenia się ludzi dorosłych. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 2(34), 23-51.
• Polański, R. (2017) Roman by Polanski. Przeł. K. Szymanowska i P. Szymanowski, Warszawa: „Świat Książki”.
• Pryszmont-Ciesielska, M. (2008) Badacz wobec kultury – o „podróżowaniu”, czyli o badaniu świata społecznego. W: W. Jakubowski (red.) Kultura i edukacja (konteksty i kontrowersje). Kraków: „Impuls”, 41-53.
• Przylipiak, M. (2004) Poetyka kina dokumentalnego. Gdańsk–Słupsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Wydawnictwo Pomorskiej Akademii Pedagogicznej w Słupsku.
• Skorupa, A., Brol, M. i Paczyńska-Jasińska, P. (red.) (2018a) Film w terapii i rozwoju. Na tropach psychologii w filmie. Warszawa: Difin.
• Skorupa, A., Brol, M. i Paczyńska-Jasińska, P. (red.) (2018b) Film w edukacji i profilaktyce. Na tropach psychologii w filmie. Warszawa: Difin.
• Szczepański, T. i Kołos, S. (red.) (2007) Biografistyka filmowa. Ekranowa interpretacja losów i faktów. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Usher, R. (1996) A critique of the neglected epistemological assumptions of educational research. W: D. Scott i R. Usher (red.) Understanding educational research. London and New York: Routledge, 9-32.
• Walczak, A. (2015) Czego można nauczyć się z biografii innych? Przykład Edith Piaf – istoty dramatycznej porwanej namiętnością. W: E. Dubas i J. Stelmaszczyk (red.) Biografie i uczenie się. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 85-107.

Identifiers

ISSN

2084-2740

DOI

https://doi.org/10.34768/dma.vi24.683