Blaski i cienie kuratorii literackiej Lubomirskich w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich w latach 1827–1944

• Authors: Matwijów Maciej
• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

According to acts by the founder of Ossolineum Józef Maksymilian Ossoliński the tasks of the literary (i.e. scientific) curatorship included managing and supervising the activities of the institution most of all in the scope of administrative-proprietary and personal matters. The position of the literary curators was taken by fee-tail heirs of the Lubomirski family form Przeworsk in years 1827–1944 (Henryk in years 1827–1859, Jerzy – 1847–1851 and 1869–1872 and Andrzej – 1882–1944) or legal guardians of the Przeworsk fee tail (Kazimierz Krasicki in years 1872–1882) except for the years 1851–1869 when the Austrian authorities trusted this position to Maurycy Dzieduszycki for political reasons. The main merit of the literary curatorship was to maintain the character of this institution as it was specified by Ossoliński as a Polish national establishment in the period of the anti-Polish policy realized by the Austrian administration in Galicia in the 1830s. Literary curators also took merit for gaining additional sources of funds for Ossolineum (among others, through obtaining the right to print school textbooks in 1876). In years 1847–1913 literary curators and vicecurators appointed by them took the responsibility of direct management of this institution. Although it caused competence conflicts with consecutive directors of Ossolineum, namely August Bielowski and Wojciech Kętrzyński, but at the same time it allowed them to focus on scientific works and elaborating library resources. Henryk Lubomirski and his son Jerzy also took merit in multiplying museum collections donating their vast collection of paintings, graphics and numismatics being the basis to launch their Museum in Ossolineum in 1869. A negative aspect of the literary curatorship of Andrzej Lubomirski was treating the Ossolineum building as a kind of private seat with harm to the literary and museum needs of the institution and making at times too arbitrary and thoughtless decisions in its matters.

Keywords

PL

Zakład Narodowy im. Ossolińskich; Lwów; Lubomirscy; Henryk Lubomirski; Jerzy Lubomirski; Andrzej Lubomirski; Maurycy Dzieduszycki; Kazimierz Krasicki; mecenat; arystokracja

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Galicja. Studia i materiały
• Year: 2017
• Issue: 3: "200 lat Ossolineum"
• Pages: 10-42

Dates

printed

2018-01-05

Contributors

author

Matwijów Maciej

• Uniwersytet Wrocławski

References

• Bąbiak G.P., Sobie, ojczyźnie czy potomności... Wybrane problemy mecenatu kulturalnego elit na ziemiach polskich w XIX w., Warszawa 2010.
• Długajczyk B., Machnik L., Józef Maksymilian Ossoliński i Henryk Lubomirski oraz ich kolekcje [w:] Początki Muzeum Lubomirskich. Dary Józefa Maksymiliana Ossolińskiego i Henryka
• Lubomirskiego. Katalog wystawy Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, październik–grudzień 2007, Wrocław 2008.
• Długosz J., Henryk Lubomirski [w:] Portrety ossolińskie. Antologia wspomnień, wybór, oprac. i biogramy E. Adamczak, Wrocław 1992.
• Długosz J., Jerzy Henryk Lubomirski [w:] Portrety ossolińskie. Antologia wspomnień, wybór, oprac. i biogramy E. Adamczak, Wrocław 1992.
• Gałyga M., Do genezy wydawnictwa Monumenta Poloniae Historica, „Rocznik Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich” 1975, t. 10.
• Gałyga M., Geneza i następstwa tajnego memoriału Maurycego Dzieduszyckiego w sprawie Ossolineum, „Rocznik Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich” 1975, t. 11.
• Gałyga M., Memoriał Augusta Bielowskiego z 1850 r. w sprawie działalności Ossolineum, „Ze skarbca kultury” 1986, z. 42.
• Gałyga M., Rezygnacja Jana Szlachtowskiego z pracy w Ossolineum w 1850 r., „Rocznik Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich” 1975, t. 10.
• Gałyga M., Sprawa wcielenia księgozbioru przeworskiego Lubomirskich do Ossolineum w latach 1823–1876, „Rocznik Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich” 1972, t. 7.
• Gałyga M., Z działalności Augusta Bielowskiego w Ossolineum [w:] Z dziejów Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich. Studia i materiały, red. J. Albin, Wrocław 1978.
• Jedlicki J., Błędne koło 1832–1864, Warszawa 2008.
• Kawalec A., Ksiądz Franciszek Siarczyński. Życie i działalność, Wrocław 2007.
• Kętrzyński W., Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Lwów 1894.
• Korespondencja Józefa Maksymiliana Ossolińskiego, zebrała i oprac. W. Jabłońska, Wrocław 1975.
• Korzon K., Dyrektura Ossolineum w latach 1851–1918, „Rocznik Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich” 1973, t. 8.
• Korzon K., Ludwik Bernacki. Bibliolog i edytor, Wrocław 1974.
• Korzon K., Memoriał Wojciecha Kętrzyńskiego „Zza kulis Zakładu Narodowego im. Ossolińskich” [w:] Z dziejów Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich. Studia i materiały, red.
• J. Albin, Wrocław 1978.
• Korzon K., Polemika o zadaniach Zakładu Narodowego im. Ossolińskich (echa pierwszego dwudziestolecia), „Ze skarbca kultury” 1967, z. 19.
• Korzon K., Sprawy Ossolineum z lat 1834–1839 w działalności Aleksandra Fredry, Gwalberta Pawlikowskiego i innych [w:] Z dziejów Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich. Studia i materiały, red. J. Albin, Wrocław 1978.
• Korzon K., Wojciech Kętrzyński 1838–1918. Zarys biograficzny, Wrocław 1993.
• Lewandowska-Jaraczewska I., Zakład Narodowy im. Ossolińskich za dyrektury Adama Kłodzińskiego 1839–1849, Wrocław 1980.
• Łapiński H., Konstanty Słotwiński jako dyrektor Ossolineum, „Roczniki Biblioteczne” 1967.
• Łapiński H., U początków działalności wydawniczej Ossolineum 1817–1834, Wrocław 1973.
• Łempicki S., Wspomnienia ossolińskie, Wrocław 1948.
• Matwijów M., Andrzej Lubomirski [w:] Portrety ossolińskie. Antologia wspomnień, wybór, oprac. i biogramy E. Adamczak, Wrocław 1992.
• Matwijów M., Walka o lwowskie dobra kultury w latach 1945–1948, Wrocław 1996.
• Matwijów M., Zakład Narodowy imienia Ossolińskich w latach 1939–1946, Wrocław 2003.
• Tyrowicz M., Dzieduszycki Maurycy Ignacy Aleksander (1813–1877) [w:] Polski słownik biograficzny, t. 6, Kraków 1948.
• Tyrowicz M., Lubomirski Henryk (1777–1850) [w:] Polski słownik biograficzny, t. 18, Wrocław 1973.
• Tyrowicz M., Lubomirski Jerzy Henryk (1817–1872) [w:] Polski słownik biograficzny, t. 18, Wrocław 1973, s. 25–26.
• Wisłocki W.T., Jerzy Lubomirski 1817–1872, Lwów 1928.
• Wojtal J., Wydawnictwo książek szkolnych w Zakładzie Narodowym imienia Ossolińskich 1878–1918, Wrocław 1976.
• Wojtkowski A., Edward Raczyński i jego dzieło, Poznań 1929.
• Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich ustawy, przywileje i rzeczy dziejów jego dotyczące, zebrał i wydał W. Bruchnalski, Lwów 1928.
• Zawadzki W., Pamiętniki życia literackiego w Galicji, oprac. A. Knot, Kraków 1961.
• Żabski T., Ossolineum w listach Adama Junoszy Rościszewskiego do Vaclava Hanki (1829–1844), „Ze skarbca kultury” 1967, z. 19.

Identifiers

DOI

10.15584/galisim.2017.3.1