Colonial expansion or vital assistance? French capital and interwar Poland

• Authors: Łazor Jerzy

Title variants

PL

Ekspansja kolonialna czy konieczna pomoc? Francuski kapitał i międzywojenna Polska

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

France was a major source of foreign capital for interwar Poland, both through government loans and private investment. The French presence was particularly strong in the extraction and paper industries, in energy production, and in banking. French engagement was partly a consequence of the alliance between the two countries, and can be seen as an element of France’s security policy in the East. Poland was forced to give its ally costly concessions, including special treatment of French companies. Hence, Poland can be seen as the object of quasi-imperial expansion, and in the interwar period the left accused France of colonial policies, Nonetheless, Poland remained the initiating side of many negotiations with the French. In Polish historiography this economic foreign policy towards France is often interpreted as a series of costly mistakes. Considering the difficult situation on interwar financial markets, Polish policy can be seen, however, as successful, as it allowed the new state to achieve many of its goals. These included taking over German companies in Silesia, significant investments in infrastructure (including the harbour in Gdynia and the coal trunk line), and outfitting the Polish army. The high cost of French capital was a consequence of the asymmetry of power, and the large needs of the new state.

PL

Francja była kluczowym źródłem kapitału zagranicznego dla międzywojennej Polski, tak poprzez pożyczki dla państwa, jak i inwestycje prywatne. Francuzi byli szczególnie silnie obecni w przemyśle wydobywczym, papierniczym, w produkcji elektryczności i w bankowości. Francuskie zaangażowanie było częściowo pochodną sojuszu między obydwoma państwami i stanowiło wyraz polityki bezpieczeństwa III Republiki. Stroną inicjującą rozmowy w tym zakresie byli jednak z reguły Polacy, którzy za udział Francuzów zmuszeni byli słono płacić politycznymi i gospodarczymi ustępstwami. Choć takie polskie decyzje były krytykowane, w trudnej sytuacji okresu międzywojennego dostęp do kapitału na nawet tak niekorzystnych warunkach był dla warszawskich rządów konieczny. Dzięki francuskiemu zaangażowaniu udało się nie tylko formalnie przejąć dawne niemieckie przedsiębiorstwa, ale również podjąć najważniejsze inwestycje państwowe w okresie międzywojennym – budowę portu w Gdyni oraz magistrali kolejowej. Pieniądze francuskie były też konieczne dla uzbrojenia polskiej armii. Tak negocjatorzy francuscy, jak i prywatni przedsiębiorcy znad Sekwany działali w Polsce z pozycji siły. W polskiej prasie pojawiały się oskarżenia zachodniego sojusznika o działania kolonialne. W czasie rozluźnienia sojuszu w ostatnich latach wielkiego kryzysu władze polskie podjęły bardziej zdecydowane stanowisko wobec Francuzów. Wyrazem był m.in. konflikt wokół Żyrardowa i elektrowni w Warszawie. Ostatecznie jednak starania o pożyczkę z Rambouillet przesądziły o wygaszeniu konfliktów przez stronę polską.

Keywords

EN

Poland; France; foreign investments; interwar period; foreign capital

PL

Polska; Francja; kapitał zagraniczny; okres międzywojenny; inwestycje

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy
• Year: 2019
• Volume: 57
• Pages: 279-287

Contributors

author

Łazor Jerzy

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Katedra Historii Gospodarczej i Społecznej

References

• Bernanke, B., Mihov, I. (2000). Deflation and Monetary Contraction in the Great Depression: an Analysis of Simple Ratios. In: B. Bernanke, Essays on the great depression (p. 108–160). Princeton: Princeton University Press. DOI: 10.1515/9781400820276.
• David, T. (2009). Nationalisme économique et industrialisation: l’expérience des pays d’Europe de l’Est (1789–1939). Genève: Librairie Droz.
• Dąbrowski, P. (2014). „Panama żyrardowska” w okresie dwudziestolecia międzywojennego – wyrok Sądu Obywatelskiego w sprawie Aleksandra Lednickiego. Studia Iuridica Lublinensia, 21 (1), 11–31.
• Kowalski, M.A. (2010). Dyskurs kolonialny w Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
• Laforest, C. (1999). Kulisy zrzeczenia się przez Polskę czwartej raty pożyczki francuskiej w 1925 r. Dzieje Najnowsze, 31 (3), 91–99.
• Laforest, C. (2001). La stratégie française et la Pologne (1919–1939). Aspects économiques et implications politiques (Doctoral Dissertation). Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne, Paris.
• Landau, Z. (1959). Gospodarcze i polityczne tło kredytów francuskich dla Polski w okresie 1921–1923. Sprawy Międzynarodowe, 12 (7–8), 39–57.
• Landau, Z. (1961). Polskie zagraniczne pożyczki państwowe 1918–1926. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Landau, Z., Tomaszewski, J. (1959). Misja prof. A. Benisa. Teki Archiwalne, 6, 25–225.
• Landau, Z., Tomaszewski, J. (1964). Kapitały obce w Polsce 1918–1939: materiały i dokumenty. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Landau, Z., Tomaszewski, J. (1983). Sprawa żyrardowska: przyczynek do dziejów kapitałów obcych w Polsce międzywojennej. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Łaptos, J., Majewski, M.W. (2013). Francuska pomoc w wyposażeniu armii polskiej (1919–1939). Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historica, 14, 102–116.
• Łazor, J. (2017). Import and Export of Polish Coal in the Interwar Period. Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace, 8 (2), 33–48.
• Mazur, W. (2013). Droga do Rambouillet: zabiegi o francuski kredyt zbrojeniowy na modernizację Wojska Polskiego (jesień 1935–jesień 1936). Przegląd Historyczno-Wojskowy, (2), 29–53.
• Mihout-Natar, M. (2002). L’intervention des capitaux français dans la Pologne de la Seconde République (1918–1939): contribution à l’histoire de l’impérialisme économique français en Europe centrale (Doctoral Dissertation). Université Charles de Gaulle – Lille III, Lille.
• Nötel, R. (1986). International Credit and Finance. In: M.C. Kaser & E.A. Radice (Eds.), The Economic History of Eastern-Europe 1919–1975, v. II. Interwar Policy, The War, and Reconstruction (p. 170–295). Oxford: Clarendon Press.
• Obarski, A. (1932, April 30). Kolonja obcego kapitału w samem sercu Rzeczypospolitej. Wyzysk i nadużycia w Zakładach Żyrardowskich (Od naszego specjalnego wysłannika). Robotnik. Centralny Organ PPS.
• Pasztor, M. (1999). Główne elementy obrazu Polaka w oczach francuskich elit politycznych w okresie międzywojennym. Dzieje Najnowsze, 31 (3), 113–126.
• Putnam, R.D. (1988). Diplomacy and Domestic Politics: The Logic of Two-Level Games. International Organization, 42 (3), 427–460. DOI: 10.1017/s0020818300027697
• Soutou, G.-H. (1976). L’impérialisme du pauvre: la politique économique du gouvernement français en Europe Centrale et Orientale de 1918 à 1929. Essai d’interprétation. Relations internationales, (7), 219–239.
• Szmidtke, Z. (2005). ‘Skarboferm’ 1922–1939: związki polityki z gospodarką. Opole: Państwowy Instytut Naukowy.
• Wala-Menou, J. (2011). Polskie iluzje: Górny Śląsk we francuskiej korespondencji rządowej z lat 1919–1921. Szkice Archiwalno-Historyczne, (8), 51–64.
• Wellisz, L. (1938). Foreign capital in Poland. London: George Allen & Unwin.
• Widernik, M. (1984). Magistrala węglowa Śląsk–Gdynia i jej znaczenie w okresie międzywojennym. Zapiski Historyczne, 49, 31–53.

Identifiers

DOI

10.15584/nsawg.2019.1.19