Towarzystwo Uniwersytetu Ludowego im. A. Mickiewicza we Lwowie (1898–1914)

• Authors: Rędziński Kazimierz

Title variants

EN

Adam Mickiewicz Memorial Folk University in Lviv (1898–1914)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Studenci Uniwersytetu Lwowskiego oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1898 r. zaproponowali powołanie Uniwersytetu Ludowego im. Adama Mickiewicza – wieszcza narodu polskiego – z okazji 100. rocznicy jego urodzin. Uniwersytet rozpoczął działalność we Lwowie, wkrótce powstały jego oddziały w Krakowie, Jarosławiu, Tarnowie, Nowym Sączu, Stryju, Samborze, Przemyślu, Rzeszowie, Jaśle i Chrzanowie. Mimo przeszkód, głównie ze strony konserwatywnych kół rządzących w Galicji, Uniwersytet Ludowy zdołał rozwinąć różnorodną działalność na skalę masową. W pierwszych dwóch latach istnienia urządził 638 odczytów w 33 miejscowościach Galicji, w których uczestniczyło około 90 tysięcy słuchaczy. W latach 1900–1904 przeprowadzono 1000 odczytów dla blisko 155 tysięcy słuchaczy. Oprócz odczytów popularnonaukowych organizowano kursy zawodowe, imprezy artystyczne, wycieczki, kursy dla analfabetów, wieczory literackie, m.in. z Marią Konopnicką, Andrzejem Strugiem, Stefanem Żeromskim, Gabrielą Zapolską i Władysławem Gumplowiczem. Uniwersytet dużo uwagi poświęcał przybliżeniu robotnikom kultury muzycznej i teatralnej. Organizowano wycieczki do muzeów, galerii sztuki, fabryk i krajoznawcze. Rozmach i wielostronność prac Uniwersytetu Ludowego im. A. Mickiewicza plasują go na czołowym miejscu wśród instytucji oświatowych na ziemiach polskich przed odzyskaniem niepodległości w 1918 r

EN

In the year 1898, the students of University of Lviv, and also those of Jagiellonian University, proposed Adam Mickiewicz Memorial Folk University to be established to commemorate the one hundredth anniversary of the birth of Adam Mickiewicz, one of the Three Polish Bards. The University commenced its activity in Lviv, and it was before long that the branches of it in Cracow, Yaroslav, Tarnów, Nowy Sącz, Stryi, Sambor, Przemyśl, Rzeszow, Jasło and Chrzanow were opened. Regardless of obstacles, principally caused by the conservative circles ruling Galicia, Adam Mickiewicz Memorial Folk University managed to develop diversified activity on a mass scale. In the first two years of its existence, it organized 638 talks, which were attended by the audiences totalling approximately 90 thousand, and held in 33 villages, towns and cities in Galicia. In the years 1900–1904, 1000 talks were conducted for the audiences of nearly 155 thousand in total. Apart from talks in the realm of popular science, vocational courses, artistic events and excursions were organized; there were courses for the illiterate, and literary soirées with, among others, Maria Konopnicka, Andrzej Strug, Stefan Żeromski, Gabriela Zapolska and Władysław Gumplowicz. A lot of effort was devoted by University to making workers acquainted with culture within the scope of music and theatre. Excursions to museums, art galleries, factories and sightseeing trips were organised. The momentum and multifaceted profile of the activity of Adam Mickiewicz Memorial Folk University make it the leader amongst educational institutions on Polish land in the period preceding regaining independence in the year 1918.

Keywords

PL

Lwów, andragogika, oświata robotnicza, partie robotnicze, inteligencja demokratyczna.

EN

Lviv, andragogy, workers’ education, workers’ parties, democratic intelligentsia.

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Kultura – Przemiany – Edukacja
• Year: 2019
• Volume: 7
• Pages: 13-26

Dates

published

2019

Contributors

author

Rędziński Kazimierz

• Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy w Częstochowie

References

• Bieńkowski W., Udział działaczy socjalistycznych w pracy kulturalno-oświatowej w Galicji na przełomie XIX i XX w. [w:] Studia z dziejów oświaty i kultury umysłowej w Polsce XVIII–XX w. Księga ofiarowana Janowi Hulewiczowi, Wrocław [i in.] 1977.
• Buszko J., Społeczno-polityczne oblicze Uniwersytetu Jagiellońskiego w dobie autonomii galicyjskiej (1869–1914), Kraków 1963.
• Daszyński I., Pamiętniki, cz. 1, Warszawa 2017.
• Drobner B., Bezustanna walka. Wspomnienia 1863–1918, Warszawa 1962.
• Dziesięciolecie Uniwersytetu Ludowego im. A. Mickiewicza w Krakowie 1899–1909, Kraków 1909.
• Gorzycki R., Uniwersytet Ludowy im. A. Mickiewicza. Sprawozdanie z czynności do 15 V 1899, „Wiedza dla Wszystkich” 1899, z. 1.
• Jamrożek W., Idee edukacyjne polskiej socjalnej demokracji w Galicji do 1918 roku, Poznań 1994.
• Kierski F., Podręczna encyklopedia pedagogiczna, Lwów–Warszawa 1925.
• Libański E., 1899–1901. Dwa lata pracy Uniwersytetu Ludowego imienia Adama Mickiewicza, Lwów 1901.
• Libański E., Z wrażeń wędrownego prelegenta, Lwów 1902.
• Miąso J., Oświata dorosłych w polskim ruchu robotniczym w latach 1882–1982 [w:] Oświata dorosłych w programach polskiego ruchu robotniczego w latach 1882–1982, Warszawa 1986.
• Moraczewski J., Wspomnienia. Ludzie, czasy i zdarzenia, t. I, Łódź 2018.
• Polski słownik biograficzny, t. VIII/3, Wrocław [i in.] 1959–1960.
• Polski słownik biograficzny, t. XXI, Wrocław [i in.] 1976.
• Potoczny J., Oświata dorosłych i popularyzacja wiedzy w plebejskich środowiskach Galicji doby konstytucyjnej (1867–1918), Rzeszów 1998.
• Praca oświatowa. Jej zadania, metody, organizacja, Kraków 1913.
• Radlińska H., Z dziejów pracy społecznej i oświatowej, Wrocław–Warszawa–Kraków 1964.
• Sprawozdanie Oddziału Krakowskiego, Zarządu Głównego i oddziałów prowincjonalnych za rok 1909/10, Kraków 1910.
• Sprawozdanie Oddziału Krakowskiego, Zarządu Głównego i oddziałów prowincjonalnych za rok 1910/11, Kraków 1911.
• Sprawozdanie ogólne za rok 1912/1913, Kraków 1913.
• Sprawozdanie Zarządu Uniwersytetu Ludowego im. A. Mickiewicza, Oddział Lwowski za czas od 1 lutego 1901 do 30 kwietnia 1902, Lwów 1902.
• Stępowski M., Uniwersytet Ludowy im. Adama Mickiewicza a TSL, „Przewodnik Oświatowy” 1907, z. 3.
• Światło A., Oświata a polski ruch robotniczy 1876–1939, Warszawa 1981.
• Terlecki R., Oświata dorosłych i popularyzacja nauki w Galicji w okresie autonomii, Wrocław [i in.] 1990.
• Uniwersytet Ludowy imienia Adama Mickiewicza, Kraków 1904.
• Uziembło A., Ludzie i Tatry, Kraków 1987.
• Wereszycki H., Gorzycki Kazimierz Józef (1865–1912) [w:] Polski słownik biograficzny, t. VIII/3, z. 38, Wrocław [i in.] 1959–1960.

Identifiers

ISSN

2300-9888

EISSN

2544-1205

ISBN

978-83-7996-775-9

DOI

10.15584/kpe.2019.7.1