Rzeczy i ich ludzie. W obronie rzeczy Bjørnara Olsena

• Authors: Patrycja Lewków

Title variants

EN

Things and their humans. In defense of things by Bjørnar Olsen

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Nowa książka norweskiego archeologa Bjørnara Olsena W obronie rzeczy stanowi próbę przełamania antropocentrycznego paradygmatu dominującego we współczesnej humanistyce. Swoją tematyką świetnie wpisuje się w prężnie rozwijające się w Polsce badania nad przedmiotami oraz ich (nie)obecnością w historii, archeologii i literaturze (tzw. zwrot ku rzeczom). W artykule nakreślono sieć powiązań między teorią archeologii symetrycznej Olsena a koncepcjami humanistyki nie-antropocentrycznej, rozwijanymi m.in. przez Ewę Domańską. Przywołano również próby praktycznego, interdyscyplinarnego wykorzystania przedmiotów w badaniach naukowych zarówno samego Olsena (w ramach „Ruin Memory Project”), jak i tłumaczki tomu Bożeny Shallcross. Pokrótce omówiono dotychczasową recepcję książki w Polsce.

EN

In his new book In Defense of Things, Norwegian archaeologist Bjørnar Olsen attempts at transgressing the anthropocentric paradigm, still present in modern humanities. Such an approach greatly corresponds with historical, archaeological and literary research on the (in)visibility of material objects, which has been recently gaining popularity amongst Polish scholars (so called turn to things). This review points out to the connection between Olsen’s theory of symmetrical archaeology and the concept of non-anthropocentric humanities, developed by i.a.: Ewa Domańska. It also discusses Olsen’s own efforts to put this interdisciplinary scientific use of objects to practice (as a part of his “Ruin Memory Project”) and compares them to a similar study conducted by his Polish translator Bożena Shallcross. The brief account on reception of the book in Poland is also included.

Keywords

PL

antropocentryzm; archeologia symetryczna; ruiny; kultura materialna; ponowoczesność; „zwrot ku rzeczom”

EN

anthropocentrism; symmetrical archaeology; ruins; material culture; postmodernity; “turn to things”

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Autobiografia. Literatura. Kultura. Media
• Year: 2014
• Issue: 2(3)
• Pages: 217-225

Contributors

author

Patrycja Lewków

• Uniwersytet Szczeciński

References

• Andreassen Elin, Bjerck Hein Bjartmann, Bjørnar Olsen, Persistent Memories: Pyramiden – A Soviet Mining Town in the High Arctic, Tapir Academic Press, Trondheim 2010. Domańska Ewa, Mikrohistorie: spotkania w międzyświatach, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1999. Domańska Ewa, Bjørnar Olsen, Wszyscy jesteśmy konstruktywistami. W: Rzeczy i ludzie. Humanistyka wobec materialności, red. Jacek Kowalewski, Wojciech Piasek, Marta Śliwa, Wydawnictwo UWM, Olsztyn 2008. Lem Stanisław, Solaris, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2008. Ławrynowicz Olgierd, Aleksandra Krupa-Ławrynowicz, Wyrzucana codzienność. Antropolog z archeologiem rozmawiają o śmieciach. W: Idee – Dylematy – Sprawy, red. Magdalena Sztandara, „Stromata Anthropologica” 2012, nr 8. NN, Dalej niż gender, ludzie i inne zwierzęta, „Gość Niedzielny”, http://gosc.pl/doc/1874121. Dalej-niz-gender-Ludzie-i-inne-zwierzeta. NN, Gender to pryszcz, zwierzęta i ich ludzie, „Fronda”, www.fronda.pl/a/gender-to-pryszcz-zwierzeta- i-ich-ludzie,34207.html. Nycz Ryszard, Od redaktora, http://wydawnictwo.ibl.waw.pl/serie-wydawnicze/nowa-humanistyka/ teoria-literatura-zycie?vid=2. Olsen Bjørnar, W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów, tłum. Bożena Shallcross, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2013. Ruibal Alfredo Gonzalez, A Review of Bjørnar Olsen’s In Defense of Things, http://traumwerk.stanford. edu/archaeolog/2011/01/a_review_of_bjornar_olsen_in_d.html. Shallcross Bożena, Rzeczy i zagłada, Universitas, Kraków 2010. Thomas John, A British Perspective on Bjørnar Olsen’s After Interpretation, „Current Swedish Archaeology” 2012, t. 20. Życie codzienne przez pryzmat rzeczy, red. Paweł Kucypera, Sławomir Wadyl, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2010.

Identifiers

ISSN

2353-8694