Paidia i paideia. Zabawa i etyka w Drzewie do samego nieba Marii Terlikowskie

• Authors: Wójcik-Du dek Małgorzata
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest poświęcony problematyce zabawy oraz jej znaczeniu w kulturze, edukacji i życiu dziecka. Ogląd tematu zaproponowany przez autorkę artykułu jest zainspirowany teorią zabawy sformułowaną przez Roger Caillois and Jerzego Cieślikowskiego. Tekst stanowi próbę interpretacji książki Marii Terlikowskiej pt. “Drzewo do samego nieba”, której centralnym tematem jest zabawa. Dziecięcy bohaterowie bronią przed ścięciem drzewo rosnące na ich podwórku. Drzewo jest centrum ich świata. Pozornie prosta historia staje się przypowieścią o dorastaniu i dojrzewaniu do odpowiedzialności. Tym samym opowieść Terlikowskiej według badaczki traktuje o zastępowaniu przestrzeni paidii przestrzenią paidei.

EN

The article is devoted to the issues of play and its importance in culture, education and life of the child. The presentation of the subject proposed by the author of article is inspired by the play theory formulated by Roger Caillois and Jerzy Cieślikowski. The text is an attempt to interpret the book by Maria Terlikowska, Drzewo do samego nieba, in which play and fun play the most important role. The tree growing in the yard is the center of the world of children’s heroes who will have to defend them against cutting. A seemingly simple story becomes a parable about growing up and growing up to responsibility. In other words, it is a story about getting out of the paidia space into the space of paideia.

Keywords

PL

Jerzy Cieślikowski; Maria Terlikowska; teoria zabawy; paidia; literatura dla dzieci

EN

Jerzy Cieślikowski; Maria Terlikowska; the play theory; paidia; literature for children

• Publisher: Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
• Journal: Filoteknos
• Year: 2019
• Issue: 9
• Pages: 222–231

Contributors

author

Wójcik-Du dek Małgorzata

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Brach-Czaina, J. 2018. Szczeliny istnienia. Warszawa: Wydawnictwo Dowody na Istnienie.
• Caillois, R. 1973. Żywioł i ład, A. Osęka, wyb., M. Porębski, przedm., A. Tatarkiewicz, tłum. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Cieślikowski, J. 1985. Wielka zabawa. Folklor dziecięcy. Wyobraźnia dziecka. Wiersze dla dzieci. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Eliade, M. 1999. Sacrum i profanum. O istocie religijności, R. Reszke, tłum. Warszawa: Wydawnictwo KR.
• Hagen R-M. i R. 1995. Pieter Bruegel Starszy (około 1525–1569). Chłopi, dziwacy i demony, E. Tomczyk, tłum. Warszawa: Taschen.
• Huizinga, J. 1967. Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, M. Kurecka, tłum., W. Wirpsza, tłum. Warszawa: „Czytelnik”.
• Kadłubek, Z. 2018. Paignion. – Z. Kadłubek, red., B. Mytych-Forajter, red., A. Nawarecki, red., Ilustrowany słownik terminów literackich. Historia, anegdota, etymologia. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 351−352.
• Lessing, D. 2005. Piąte dziecko. A. Gren, tłum. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Maliszewski, K. 2015. Pedagogika na pograniczu światów. Eseje z cyklu „Medium Mundi”. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Markowski, M.P. 2007. Polska literatura nowoczesna. Leśmian, Schulz, Witkacy. Kraków: Universitas.
• Miłosz, C. 2004. Do leszczyny. – C. Miłosz. To. Kraków: Znak.
• Okoń, W. 1995. Zabawa z rzeczywistość. Warszawa: Żak. Wydawnictwo Edukacyjne.
• Tylicka, B., red., Leszczyński, G., red. 2003. Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Serwis vimeo.com. Drzewo do samego nieba. – https://vimeo.com/243676669 (10.03.2018).
• Serwis YouTube. Książki dla dzieci z serii Muzeum Książki Dziecięcej poleca, Wydawnictwo MUZA SA. – https://www.youtube.com/watch?v=zEY 1RSJzB_Q (10.03.2018).
• Strona internetowa Dziennika Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. – http://dziennikustaw.gov.pl/du/2017/356/1 (10.03.2018).
• Strona internetowa Szkoły Podstawowej nr 1 im. Henryka Sienkiewicza w Przemyślu. – http://www.sp1przemysl.pl/klasy/klasy-iv-vi/511-drzewo-do-samego-nieba-czylirozczytani- ekolodzy.html (10.03.2018).
• Sułkowski, B. 1984. Zabawa. Studium socjologiczne. Warszawa: PWN.
• Terlikowska, M. 2015. Drzewo do samego nieba, T. Wilbik, ilustr. Warszawa: Muza.
• Waksmund, R. 2000. Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej (tematy – gatunki – konteksty). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.