Rewolucja Myśli, czyli Artysta Wobec Zła. Rzecz o Pieterze Hugo. Dedykowane Andrzejowi Turowskiemu

• Authors: Nieczyporowski Roman

Title variants

EN

The Revolution of Thoughts, or Artists in the Face of Evil. About Pieter Hugo. Dedicated to Andrzej Turowski

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Na początku XX wieku świat zmieniła I wojna światowa i rewolucja rosyjska. Później nadeszła II wojna światowa i Holocaust. Od tego czasu nic nie było takie jak wcześniej. Stary system polityczny przeminął, a zaczął się rozwijać nowy sposób myślenia. Sztuka także musiała zostać zmieniona i została. Po ponad dwóch tysiącach lat tradycyjnych stylów zmienił się starożytny kanon sztuki. Nowe społeczeństwo potrzebowało nowych myśli, nowej sztuki. W swojej książce Art That Sparks Unrest: The Artistic-Political Manifesto of Particular Art, Andrzej Turowski pokazał nam, że sztuka “by immersing itself in the politicality of social and historical conflicts (…) can subvert rationalizing or false answers to contemporary questions (about war, poverty, race, difference, aspiration, justice, dreams, law, happiness, etc.). (…) The radicalism of such art knows no limits: its participation extends to the whole of the public sphere, its testimony reaches even that which is most deeply hidden in personal experience, its ethics are uncontained by any morality, its criticism does not stop at any truth, its disobedience knows no law (…).The art of the particular is the anarchic and therefore political interposition.” Teoria Turowskiego jest bardzo pomocna w zrozumieniu współczesnej sztuki. W tym tekście wykorzystano ją w dyskusji o cyklu Pietera Hugo Vestiges of a Genocide. Porównując Holokaust i ludobójstwo w Rwandzie, interpretując sztukę Pietera Hugo, autor wskazuje, że sztuka ostrzega nas, że historia lubi się powtarzać.

EN

At the beginning of the twentieth century, the world was changed by the First World War and the Russian Revolution. Later on came the Second World War and the Holocaust. Since that time nothing was like before. The old political system had passed away and a new way of thinking started to grow. Art had to be changed, and was. After over two thousand years of traditional styles, the ancient canon of the Art became changed. A new society needed new thoughts, new Art. In his book, Art That Sparks Unrest: The Artistic-Political Manifesto of Particular Art, Andrzej Turowski shows us that art “by immersing itself in the politicality of social and historical conflicts (…) can subvert rationalizing or false answers to contemporary questions (about war, poverty, race, difference, aspiration, justice, dreams, law, happiness, etc.). (…) The radicalism of such art knows no limits: its participation extends to the whole of the public sphere, its testimony reaches even that which is most deeply hidden in personal experience, its ethics are uncontained by any morality, its criticism does not stop at any truth, its disobedience knows no law (…).The art of the particular is the anarchic and therefore political interposition.” Turowski’s theory is very helpful for understanding contemporary art. In this text it has been used in the discussion of Pieter Hugo’s Vestiges of a Genocide cycle. Comparing the Holocaust and the Rwanda Genocide, interpreting Pieter Hugo’s art, the author indicates that Art is warning us that history likes to be repeated.

Keywords

PL

Vestiges of a Genocide; Andrzej Turowski’s Manifesto; Pieter Hugo; Holocaust

EN

Vestiges of a Genocide; Andrzej Turowski’s Manifesto; Pieter Hugo; Holocaust

• Publisher: Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
• Journal: Sztuka i Dokumentacja
• Year: 2019
• Issue: 20
• Pages: 147-157

Contributors

author

Nieczyporowski Roman

• Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku

References

• Źródła drukowane
• Adorno, Theodor W. Noten zur Literatur III. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag, 1965.
• Adorno, Theodor W. Stichworte. Kritische Modelle 2. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag, 1969.
• Arendt, Hannah. Korzenie totalitaryzmu, t. 1. Tłum. Daniel Grinberg i Mariola Szawiel. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, 2008.
• Berleant, Arnold. The Aesthetics Field: A Phenomenology of Aestetic Experience. Springfield, Ill.: Charles C. Thomas, 1970.
• Beuys, Joseph. Teksty, komentarze, wywiady. Wstęp i oprac. Jaromir Jedliński. Tłum. Jaromir Jedliński. Warszawa: Akademia Ruchu/Centrum Sztuki Współczesnej, 1990.
• Checchi, Rosana. „Pieter Hugo.” Zoom (May 2004): 94-106.
• Diner, Dan. „Vorwort des Herausgebers.“ W Zivilisationsbruch. Denken nach Auschwitz, red. Dan Diner, 7-10. Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch, 1988.
• Ducasse, Curt John. The Philosophy of Art. New York: Dover Publications, 1966.
• Heller, Michał i Aleksander Niekracz. Utopia u władzy. Historia Związku Sowieckiego, t. 1. Tłum. Andrzej Mietkowski. London: Polonia Book Fund, 1985.
• Hirn, Yrjö. The Origins of Art. A Psychological and Sociological Inquiry. London-New York: Macmillan and Co., 1900.
• Fitzpatrick, Sheila. Rewolucja rosyjska. Tłum. Jakub Brożek. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2017.
• Freud, Zygmund. Poza zasadą przyjemności. Tłum. Jerzy Prokopiuk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1975.
• Goldstein, Harvey D. “Mimesis and Catharsis Reëxamined.” Journal of Aesthetics and Art Criticism 24 (4/1966): 567-578.
• Hauser, Arnold. Filozofia historii sztuki. Tłum. Danuta Danek i Janina Kamionkowa. Warszawa: PIW, 1970.
• Hatzfeld, Jean. Nagość życia. Opowieści z bagien Rwandy. Tłum. Jacek Giszczak. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2011.
• Hatzfeld, Jean. Sezon maczet. Tłum. Jacek Giszczak. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2012.
• Hirn, Yrjö. The Origins of Art. A Psychological and Sociological Inquiry. London-New York: Macmillan and Co., 1900.
• Karski, Jan. Tajne państwo. Opowieść o polskim Podziemiu. Tłum. Grzegorz Siwek. Kraków: Wydawnictwo Znak/Horyzont, 2014.
• Karski, Jan i Maciej Wierzyński. Emisariusz. Własnymi słowami. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
• Lacoue-Labarthe, Philippe. Heidegger, Art and Politics. The Fiction of the Political. Oxford: Oxford University Press, 1990.
• Langer, Susanne K. Feeling And Form: A Theory of Art. New York: Charles Scribner’s Sons, 1955.
• Langer, Susanne K. Nowy sens filozofii. Rozważania o symbolach myśli, obrzędu i sztuki. Tłum. Alina Hanna Bogucka. Warszawa: PIW, 1976.
• Langer, Susanne K. Problems of Art. New York: Charles Scribner’s Sons, 1957.
• Malec, Iwona M. „Eugène Véron – zapomniane ogniwo polskiego modernizmu.” Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza nr 5 [XLVII] (2012): 141-151.
• Melvern, Linda. Pieter Hugo, Rwanda 2004: Vestiges of Genocide. London: Oodee, 2011.
• Milchman, Alan i Alan Rosenberg. Eksperymenty w myśleniu o Holocauście. Auschwitz, nowoczesność i filozofia. Tłum. Leszek Krowicki i Jakub Szacki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2003.
• Morin, Edgar. Duch czasu. Tłum. Aleksandra Frybesowa. Kraków: Biblioteka „Więzi,” 1960.
• Nieczyporowski, Roman. „Josepha Beusa niechciane dziedzictwo.” W (Nie)chciana tożsamość, red. Katarzyna Lewandowska, Magda Maciudzińska-Kamczycka, Cezary Lisowski i Jan Wiktor Sienkiewicz, 129-142. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2016.
• Pepper, Stephen Coburn. Concept and Quality: A World Hypothesis. New York: Open Court Publishing, 1967.
• Segev, Tom. Siódmy milion. Tłum. Barbara Gadomska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
• Stanisławska, Olga. „Wstęp.” W Jean Hatzfeld, Strategia antylop, tłum. Jacek Giszczak, 5-20. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2009.
• Stolnitz, Jerôme. Aesthetics and Philosophy of Art Criticism: A Critical Introduction. Boston: Houghton Mifflin, 1960.
• Stolnitz, Jerôme. “»The aesthetic attitude« in the rise of modern aesthetics: Again.” Journal of Aesthetics and Art Criticism 43 (2/1984): 409-422.
• Tochman, Wojciech. Dzisiaj narysujemy śmierć. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2010.
• Tołstoj, Lew. Co to jest sztuka? Tłum. Maria Leśniewska. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1980.
• Turowski, Andrzej. Sztuka, która wznieca niepokój. Manifest artystyczno-polityczny sztuki szczególnej. Warszawa: IW Książka i Wiedza, 2012.
• Turowski, Andrzej. „Konstruktywistyczna przemiana.” Teksty: teoria, krytyka, interpretacja nr 31 (1/1977): 89-110.
• Turowski, Andrzej. Wielka utopia awangardy. Artystyczne i społeczne utopie w sztuce rosyjskiej 1910- 1930. Warszawa: PWN, 1990.
• Véron, Eugène. Estetyka. Tłum. Antoni Lange. Warszawa: Księgarnia Teodora Paprockiego i S-ki, 1892.
• Wallace, Anthony F. C. Culture and Personality. New York: Random House, 1961.
• Weitz, Morris. Philosophy of the Arts. Cambridge, Mass: Harvard University Press, 1950.
• Weitz, Morris. „Rola teorii w estetyce.” Tłum. Mieczysław Godyń. W Estetyka w świecie, t. 1, red. Maria Gołaszewska, 347-360. Kraków: Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1985.
• Wielka Encyklopedia PWN, red. Jan Wojnowski et al., vol. 27, hasło „Tia’anmen.” Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999.
• Publikacje elektroniczne
• Gelfert, Axel. Art History, the Problem of Style, and Arnold Hauser’s Contribution to the History and Sociology of Knowledge. Dostępny 2018.10.23. http://www.gelfert.net/People/Axel/Publications/AxelGelfert_HauserPaper-penultimateDraft.pdf.
• Jagielski, Wojciech. „10 lat temu zaczęła się rzeź w Ruandzie.” Gazeta Wyborcza, dostępny 2018.04.12,
• http://www.calculemus.org/lect/Logika04-05/kazlog/postmod/jagielski.html.
• Klich, Aleksandra. „Jak katolik został Żydem.” Gazeta Wyborcza, 13.07.2010. Dostępny 2018.09.07. http://wyborcza.pl/1,76842,8132619,Jak_katolik_zostal_Zydem.html.
• „Martin Niemöller.” Dostępny 2018.10.22. https://www.goodreads.com/quotes/654579-als-die-nazis-die-kommunisten-holten-habe-ich-geschwiegen-ich.
• Montgomery, Hugh. “Africa united: Photographer Pieter Hugo casts a new light on tired stereotypes of his home continent.” Independent, 10 April 2011. Dostępny 2014.09.19. http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/art/features/africa-united-photographer-pieter-hugo-casts-a-new-light-on-tired-stereotypes-of-his-home-continent-2264048.html.
• „Pieter Hugo.” Dostępny 2014.09.19. http://www.pieterhugo.com/.
• „Thembisile ‘Chris’ Hani.” W South African History Online. Dostępny 2014.09.19. http://www.sahistory.org.za/people/thembisile-chris-hani.