Reforma uwłaszczeniowa we wsi Sławno

• Authors: Linetty Jakub

Title variants

EN

Enfranchisement reform in Sławno village

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article addresses the issue of the enfranchisement reform and the regulation and separation of land in the village of Sławno, currently located within the boundaries of the Lednica Ethnographic Park. The enfranchisement reform was introduced in the Grand Duchy of Posen by the Prussian authorities in 1823. It had already been prepared since 1815, that is, since the return of Prussian power to Wielkopolska. The enfranchisement reform was also coupled with other agrarian reforms, and the regulation and separation of rural land. This was one of the most significant episodes in the history of the Wielkopolska countryside, permanently ending the centuries-long persistence of the feudal and serfdom system. As a result, not only was the ownership structure and the socio-economic system of the countryside transformed, but the cultural landscape was also permanently and profoundly changed. In the course of a multi-year procedure culminating in an agreement („reces”) in 1839, 14 fully independent hereditary landowner farms were established in Sławno, free of any easements to the manor. This included thirteen farms ranging in size from about 47 to about 58 morgens and one farm of about 25 morgens.

Keywords

PL

reforma uwłaszczeniowa,; regulacja i separacja gruntów,; Sławno,; pańszczyzna,; krajobraz kulturowy,; chłopi

EN

enfranchisement reform,; land regulation and separation,; Sławno,; Serfdom

• Publisher: Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
• Journal: Studia Lednickie
• Year: 2022
• Volume: 21
• Pages: 57-82

Dates

published

2022

Contributors

author

Linetty Jakub

• Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy

References

• Bibliografia
• Materiały archiwalne:
• Źródło 1. Fragment mapy Davida Gilly’ego z końca XVIII wieku, Staatsarchiv Berlin.
• Źródło 2. Fragment mapy Urmesstischblatt z 1830 roku, arkusz 3470 (1861), Staatsarchiv Berlin.
• Źródło 3. Plan von dem im Gnesener Kreise belegenen adelichen gut Slawno, Archiwum Państwowe w Poznaniu, zespół: 53/316/0 Starostwo Powiatowe w Gnieźnie, sygn. L. Gn. 76.
• Źródło 4. Auseinandersetzungs Rezess von Sławno, Kreis Gnesen, Archiwum Państwowe w Poznaniu, zespół: 53/316/0 Starostwo Powiatowe w Gnieźnie, sygn. Recesy 258.
• Źródło 5. 52 Pruska Komisja Generalna, powiat Gniezno, Sławno, Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, sygn. 1288.
• Źródło 6. 52 Pruska Komisja Generalna, powiat Gniezno, Sławno, Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, sygn. 1289.
• Źródło 7. 52 Pruska Komisja Generalna, powiat Gniezno, Sławno, Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, sygn. 1290 (reces).
• Źródło 8. Księga confraternitatis S. Joannis Nepomuceni. Introductae, Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie, 0063 Archiwum Parafii Sławno AP 63, sygn. 83.
• Źródło 9. 52 Pruska Komisja Generalna, powiat Gniezno, Myszki, Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, sygn. 996.
• Wydawnictwa źródłowe
• Joannis de Lasco. Liber benefi ciorum archidioecesis gnesnensis, ed. J. Łukowski, J. Korytkowski, t. 1, Gnesnae 1880.
• Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski I, nr 179; II nr 1192, 1279.
• Literatura
• Choiński A. 1992. Katalog jezior Polski, cz. 3, Pojezierze Wielkopolsko-Kujawskie, Poznań.
• Florkowski H. 1983. Z procesu uwłaszczenia chłopów w dobrach gen. Dezyderego Chłapowskiego, „Rocznik Narodowego Muzeum Rolnictwa w Szreniawie”, t. 13, s. 247-253.
• Górska-Gołaska K. 1965. Pomiary gruntowe w Wielkopolsce 1793-1861. Studia nad źródłami kartograficznymi Wielkopolski z okresu reform agrarnych, Wrocław-Warszawa-Kraków.
• Groniowski K. 1976. Uwłaszczenie w Polsce: geneza, realizacja, skutki, Warszawa.
• Jakóbczyk W. 1951. Uwłaszczenie chłopów w Wielkopolsce XIX wieku, Warszawa.
• Jakóbczyk W. 1951-1952. Komplikacje regulacyjne w Poznańskiem, „Roczniki Historyczne”, t. 20, s. 139-166.
• Kniat M. 1939. Dzieje uwłaszczenia włościan w Wielkim Księstwie Poznańskim, t. 1: Przebieg prac ustawodawczych do roku 1823, Poznań.
• Kozierowski S. 1934. Szemantyzm historyczny ustrojów parafialnych dzisiejszej archidiecezji gnieźnieńskiej, Poznań.
• Linetty J. 2020. Reforma uwłaszczeniowa we wsi Grzybowo koło Wrześni, „Studia Lednickie”, t. 19, s. 129-149.
• Linetty J. 2021. Reforma uwłaszczeniowa we wsi Lednogóra i początki Moraczewa, „Studia Lednickie”, t. 20, s. 51-78.
• Linetty J. 2021. Albin hrabia Węsierski (1812-1875) – pierwszy opiekun Ostrowa Lednickiego, „Museion Poloniae Maioris”, t. 8, s. 276-316.
• Łukasiewicz D. 2015. Sarmatyzm i Prusy na przełomie XVIII i XIX wieku, Warszawa.
• Marcyniuk A. 2014. Sławno i parafia sławieńska na przestrzeni wieków, Gniezno.
• Mikulski D., Raszeja E. 2017. Ocena przydatności źródeł kartograficznych z okresu reform agrarnych w Wielkopolsce do badań retrogresywnych krajobrazu, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, nr 38, s. 23-41.
• Plit J. 2016. Krajobrazy kulturowe Polski i ich przemiany, Warszawa.
• Romanow-Kujawa M. 1994. Kultowa plastyka przydrożna w Lednickim Parku Krajobrazowym, „Studia Lednickie”, t. 3, s. 255-275.
• Szymański J. 2001. Nauki pomocnicze historii, Warszawa.
• Wąsicki J. 1957. Ziemie polskie pod zaborem pruskim. Prusy Południowe 1793-1806. Studium historycznoprawne, Wrocław.

Identifiers

ISSN

0860-7893