Język źródłem wiedzy o człowieku

• Authors: Krawczyk Anna

Title variants

EN

Language as a source of knowledge about man

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł rozpoczyna się od przeglądu najważniejszych teorii i tez o ścisłym związku języka i sposobu widzenia świata. Autorka przywołuje tu poglądy takich uczonych, jak Humboldt, Sapir, Whorf, Wierzbicka i innych. Zwraca uwagę na dwa aspekty powiązań miedzy językiem a myśleniem: (1) wpływ języka macierzystego na sposób myślenia człowieka wychowanego w tym języku i posługującym się nim; (2) utrwalenie w języku potocznych schematów myślenia wspólnoty językowej. Autorka podkreśla konieczność szerszych i systematycznych badań, o charakterze antropologicznym, prowadzonych w wielu odmiennych językach, przy zastosowaniu jednakowej metodologii, w celu weryfikacji lub falsyfikacji badanego zagadnienia. Przypuszcza, że takie spojrzenie na języki przyczyniłoby się do ich głębszego poznania oraz do lepszego określenia podobieństw i różnic między poszczególnymi językami, a co za tym idzie – kulturami mówiących nimi narodów.

EN

The article begins with an overview of the most important theories and issues associated with the close relation between language and the perception of the world. The author refers to ideas presented by scholars such as Humboldt, Sapir, Whorf, or Wierzbicka. She points to the two aspects related to the relationship between language and thought processes, i.e. (1) the influence of the first language on the way of thinking of native speakers of the said language, and (2) the fossilization of common thought schemas of a given language community in that language. The author highlights the necessity for wider and more systematic anthropological research. Such research would have to be carried out in many different languages, with the use of a unified methodology, in order to verify or falsify the suggested hypothesis. The author assumes that such a perspective would contribute to a deeper understanding of language and a better assessment of similarities and differences between individual languages, and in consequence, cultures of these language communities.

Keywords

PL

język a kultura; język a myślenie; językowy obraz świata; język źródłem wiedzy o człowieku

EN

language and culture; language and thought; linguistic worldview; language as a source of knowledge about man

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 1989
• Volume: 2
• Pages: 29–38

Contributors

author

Krawczyk Anna

References

• Apresjan J. D., Semantyka leksykalna. Synonimiczne środki języka, Wrocław 1980.
• Buttler D., Rozwój semantyczny wyrazów polskich, Warszawa 1978.
• Heinz A., Dzieje językoznawstwa w zarysie, Warszawa 1978.
• Helbig G., Dzieje językoznawstwa nowożytnego, Wrocław 1982.
• Ivić M., Kierunki w lingwistyce, Wrocław 1975.
• Lewicki A. M., Wprowadzenie do frazeologii syntaktycznej. Teoria zwrotu frazeologicznego, Katowice 1976.
• Lyons J., Wstęp do językoznawstwa, Warszawa 1975.
• Malmberg B., Nowe drogi w językoznawstwie, Warszawa 1969.
• Pisarkowa K., Konotacja semantyczna nazw narodowości, „Zeszyty Prasoznawcze 1976, 17, nr 1, s. 5-26.
• Pisarkowa K., Rozważania o argumentacji w języku naturalnym, Polonica III, 1977a, s. 79-88.
• Pisarkowa K., Odchylenie a kreatywność w języku potocznym, Polonica III. 1977b, s. 141-179.
• Porzing W., Das Wunder der Sprache, Bern 1950.
• Sapir E., Kultura, język, osobowość. Wybrane eseje, Warszawa 1978.
• Schaff A., Wstęp do semantyki, Warszawa 1960.
• Schaff A., Język a poznanie, Warszawa 1967.
• Schaff A., Stereotypy a działanie ludzkie, Warszawa 1981.
• Sebeok T. A., Umiker-Sebeok D. J., Pierwotne “języki” znakowe ze stanowiska semiotyki, „Studia semiotyczne” 1980, X, s. 15-42.
• Słownik ludowych stereotypów językowych. Zeszyt próbny, pod red. J. Bartmińskiego, Wrocław 1980.
• Tokarski J., Słownictwo (Teoria wyrazu), Warszawa 1971.
• Ullmann S., The Principles of Sematics, Glasgow 1951.
• Whorf B. L., Język, myśl i rzeczywistość, Warszawa 1982.
• Wierzbicka A., O języku dla wszystkich, Warszawa 1967.