Uproszczone dziedzictwo. Współcześni wobec helleńskiej koncepcji boskiego antropomorfizmu

• Authors: Lucyna Kostuch

Title variants

EN

Simplified Heritage. Moderns and Hellenic Conception of the Divine Anthropomorphism

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule poddane zostały analizie helleńskie koncepcje dotyczące antropomorfizacji bóstw i nasze współczesne poglądy – zarówno te popularne, jak i naukowe – na temat greckiej wiary w możliwość przybierania przez bogów postaci ludzkich. W tekście podjęto próby odpowiedzi na następujące pytania: Czy Hellenowie konsekwentnie wierzyli w bóstwa w ludzkiej formie? Czy uproszczone wizerunki bóstw greckich z atrybutami, które znamy z opracowań mitologii, są dziełem wyłącznie późniejszych epok, czy też to sami Grecy przyczynili się do powstania uproszczeń? Okazuje się, że choć bóstwa greckie przedstawiano w ludzkich postaciach i antropomorficzne bóstwo pod postacią statuy było trwałym elementem kultu, to jednak paradoksalnie wierzono, że boski kształt pozostaje dla człowieka nieuchwytny. Znane dziś powszechnie postaci greckich bóstw, sprowadzone do określonych wizerunków ze specyficznymi atrybutami i wyznaczonym patronatem nad poszczególnymi dziedzinami życia, nie są wcale dziełem późniejszych epok, gdyż wprowadzili je już starożytni greccy twórcy, począwszy od samego Homera.

EN

The article analyses the Hellenic conceptions related to anthropomorphisation of deities, as well as our modern views – both popular and scientific – related to Greek belief in the possibility that gods could exist in human form. The author tries to answer the following questions: Did the Hellenes consistently believe in deities as being in human form? Are the simplified images of Greek deities, with attributes known from studies of mythology, the result of the subsequent epochs only? Or maybe the Greeks contributed to creation of such simplifications. It appears that although Greek deities were presented in human form and anthropomorphic gods in the form of a statue were a permanent element of the cult, it was paradoxically believed that a divine shape was elusive for a human being. The presently well known Greek deities, with their own characteristic appearances, specific attributes and patronages over given areas of life, are not the invention of the subsequent periods in Greek history. They were introduced by ancient Greek authors, with Homer himself at the head.

Keywords

PL

Starożytna Grecja; mitologia; antropomorfizm; epifania; patronat; bóstwo; wiara

EN

Ancient Greece; Mythology; Anthropomorphism; Epiphany; Patronage; Deity; Faith

• Publisher: Instytut Socjologii UW
• Journal: Stan Rzeczy
• Year: 2012
• Issue: 2(3)
• Pages: 76-88

Dates

published

2012

Contributors

author

Lucyna Kostuch

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

References

• Burkert, Walter. 1988. The Meaning and Function of the Temple in Classical Greece. W: M.V. Fox (red.). Temple in Society, Winona Lake: s. 27–48.
• Dietrich, Bernard. C. 1983. Divine Epiphanies in Homer. „Numen”, nr 30: s. 53–79.
• Dignas, Beate. 2010. A Day in the Life of a Greek Sanctuaries. W: D. Ogden (red.). A Companion to Greek Religion. Oxford: Wiley-Blackwell, s. 163–177.
• Dodds, Eric R., The Ancient Concept of Progress and Other Essays on Greek Literature and Belief, Oxford: Oxford University Press (rozdział: The Religion of the Ordinary Man in Classical Greece).
• Elsner, Jaś. 2007. Roman Eyes: Visuality & Subjectivity in Art & Text (rozdział: Image and Ritual. Pausanias and the Sacred Culture of Greek Art). Princeton: Princeton University Press.
• Lengauer, Włodzimierz. 1994. Religijność starożytnych Greków, Warszawa: PWN.
• Lengauer, Włodzimierz. 2003. Człowiek i bogowie. Kontakty z bóstwem w wierzeniach greckich, Poznań: VIS.
• Lengauer W., Majewski P., Trzcionkowski L. (red.). 1969. Antropologia antyku greckiego. Zagadnienia i wybór tekstów. Warszawa: WUW.
• Marrou, Henri-Irénée. 1969. Historia wychowania w starożytności, Przeł. S. Łoś. Warszawa: PIW.
• Meijer, P.A., 1981. Philosophers, Intelectuals and Religion in Hellas. W: H.S. Versnel (red.). Faith, Hope and Worship. Aspects of Religious Mentality in the Ancient World, Leiden: Brill, s. 216–261.
• Mikalson, Jon D. 2010, Ancient Greek Religion, Oxford: Wiley-Blackwell.
• Osborne, Robin. 2010. Relics and Remains in an Ancient Greek World Full of Anthropomorphic Gods, W: A. Walsham (red.). Relics and Remains, Oxford, Oxford University Press: s. 56–72.
• Parker, Robert. 2005. Polytheism and Society at Athens, Oxford: Oxford University Press.
• Pucci, Pierro. 1997. The Song of the Sirens: Essays on Homer. Lanham.
• Rouse, William Henry Denham. 1902. Greek Votive Offerings, An Essay in the History of Greek Religion. Cambridge: Cambridge University Press.
• Schnapp, Alain. 1988. Why Did the Greek Need Images?, W: J. Christiansen, T. Melander (red.). Ancient Greek and Related Pottery, 3rd Symposium, Copenhagen: s. 568–574.
• Sissa, Giulia i Marcel Detienne. 2000. The Daily Life of the Greek Gods., Stanford: Stanford University Press.
• Vernant, Jean-Pierre. 1988. Myth and Society in Ancient Greece, New York: Zone Books.
• Vernant, Jean-Pierre. 1991. Mortals and Immortals. Collected Essays. F.I. Zeitlin (red.). Princeton: Princeton University Press (rozdział: From the “Presentification” of the Invisible to the Imitation of Appearance).
• Versnel, H.S. What Did Ancient Men See When He Saw a God? Some Reflections on Greco-Roman Epiphany. W: D. van der Plas (red.). Effigies Dei. Essays on the History of Religions. Leiden: s. 42–55.
• Zieliński, Tadeusz. 1991. Religia starożytnej Grecji. Religia hellenizmu, Wrocław: Ossolineum.

Identifiers

ISSN

2083-3059