Państwowe Seminarium Nauczycielskie Żeńskie w Piotrkowie w pierwszych latach działalności (1916–1919). W stulecie powstania

• Authors: Chmielewski Witold

Title variants

EN

State Female College in Piotrków in the First Years of Its Activity (1916–1919). On the Centenary of Its Establishment

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Państwowe Seminarium Nauczycielskie Żeńskie w Piotrkowie powstało w 1916 roku w okresie okupacji austriackiej. W początkowych latach istnienia swoją działalność prowadziło w oparciu o przepisy sformułowane dla czteroklasowych seminariów galicyjskich. Jego celem było przygotowanie kadr pedagogicznych dla szkół elementarnych, zwłaszcza wiejskich. Przy seminarium utworzono czteroklasową szkołę ćwiczeń, niezbędną dla osiągnięcia praktycznych umiejętności zawodowych przyszłych nauczycielek. Zakład wzorowo rozwijał działalność dydaktyczną i wychowawczą. Troszczył się również o stronę materialną uczennic. Prowadził interesującą pracę pozalekcyjną. Bardzo korzystnie zaznaczył swoją obecność w życiu miasta. Początkowo większość nauczycieli seminarium, podobnie jak jego dyrektor dr Jan Magiera, wywodziło się z Galicji. Aktywnie uczestniczyli oni w dokształcaniu i doskonaleniu kadr nauczycielskich regionu piotrkowskiego. Pierwsza matura w seminarium odbyła się w czerwcu 1919 roku. Po dwudziestu latach istnienia, seminarium zakończyło działalność w 1936 roku. Jego mury opuściło 397 wykwalifikowanych nauczycielek szkół powszechnych. Piotrków Trybunalski jako ośrodek kształcenia nauczycieli trwa nieprzerwanie od 100 lat do dnia dzisiejszego.

EN

State Female College in Piotrków was established in 1916 in the period of Austrian occupation. In the first years of its activity it operated on the basis of rules formulated for four – grade Galician colleges. Its purpose was to prepare pedagogical staff for primary schools, especially the country ones. A four-grade training school was also established as part of the college so that future teachers could acquire practical skills for their jobs. The college developed perfectly its educational activity. It also took care of the financial situation of its students. Moreover, the school engaged in interesting extracurricular activities. The whole town benefited greatly from the fact that the college existed there. Initially, the majority of the college teachers, like the head teacher Phd Jan Magiera, came from Galicia. They actively participated in educating and training the teaching staff of the Piotrków region. The first school leaving exam was taken in the college in June 1919. After twenty years, the college finished its activity in 1936. Altogether 397 qualified female teachers left the college.

Keywords

PL

seminarium żeńskie; nauka; przedmioty nauczania; uczennice; nauczyciele

EN

female college; education; subjects; female students; teachers

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Studia Paedagogica Ignatiana
• Year: 2016
• Volume: 19
• Issue: 3
• Pages: 201-223

Dates

online

2016-12-23

Contributors

author

Chmielewski Witold

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach Filia w Piotrkowie Trybunalskim

References

• Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim: zespół: Komenda Powiatowa w Piotrkowie, sygn. sygn. 302, 303. zespół: Akta Miasta Piotrkowa, cz. III, sygn. 10995.
• Dziennik Praw, Drukarnia Rządowa przy Komisji Rządowej Oświecenia Publicznego, Warszawa 1866, t. 64, nr 209.
• Dziennik Praw z 1 lutego 1918 r, nr 1, poz. 1.
• Dz. Urz. MWRiOP 1919, nr 2, poz. 2, 3; 1921, nr 22, poz. 3; 1922, nr 12, poz. 110.
• Grzybek W., Magiera Jan Franciszek, w: Polski słownik biograficzny, t. XIX, Kraków 1974.
• Magiera J., Nauczycielka na wsi, w: I Sprawozdanie dyrekcji Publicznego Seminarium Żeńskiego w Piotrkowie za rok szkolny 1916/17, Drukarnia M. Dobrzańskiego, Piotrków Trybunalski 1917.
• I Sprawozdanie dyrekcji Publicznego Seminarium Żeńskiego w Piotrkowie za rok szkolny 1916/17, Drukarnia M. Dobrzańskiego, Piotrków Trybunalski 1917.
• I(II) Sprawozdanie dyrekcji Państwowego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w Piotrkowie za rok szkolny 1917/18, „Drukarnia Polska” Józefa Waleckiego i Ski, Piotrków Trybunalski 1918.
• Pizło-Petrajtysowa H., Studia z natury. Kwiaty w nauce rysunków w szkole żeńskiej, w: I(II) Sprawozdanie dyrekcji Państwowego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w Piotrkowie za rok szkolny 1917/18, „Drukarnia Polska” Józefa Waleckiego i Ski, Piotrków Trybunalski 1918.
• Przepisy o kształceniu nauczycieli oraz o uzdolnieniu do nauczania w szkołach ludowych w Galicji, w: Dodatek do Dz. U. c.k. Rady Szkolnej Krajowej, Nakł. c.k. Rady Szkolnej Krajowej, Drukarnia Wł. Łozińskiego, Lwów 1909.
• Bednarski S., Upadek i odrodzenie szkół jezuickich w Polsce. Studium z dziejów kultury i szkolnictwa polskiego, Wydawnictwo Księży Jezuitów, Kraków 1933. Reprint wykonało Wydawnictwo WAM w 2003 roku.
• Borowiecka M., Jan Magiera 1876–1958, „Pamiętnik Słowiański” 1960, t. X.
• Doroszewski J., Zakłady kształcenia nauczycieli w województwie lubelskim w latach 1918–939, Lubelskie Towarzystwo Naukowe, Lublin 1999.
• Grabowski T. S., Jan Magiera pedagog, słowianofil i słowianoznawca polski (1877–1958), „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, 1962, nr 2.
• Konarski S., Dzieje szkolnictwa w b. Królestwie Kongresowym 1915–1918, Skład Główny Książnicy Polskiej w Warszawie, Kraków 1923.
• Kronika pedagogiczna, „Ruch Pedagogiczny” 1918, rocznik V.
• Kucha R., Oświata elementarna w Królestwie Polskim w latach 1864–1914, Krajowa Agencja Wydawnicza, Lublin 1982.
• Kulpa J., Kształcenie nauczycieli szkół powszechnych w Polsce w latach 1918–
• -1939, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1963.
• Majorek Cz., Galicyjskie koncepcje organizacji szkolnictwa pedagogicznego, „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, 1968.
• Matusiakowa A., Przyczynki do badań nad rozwojem szkolnictwa nauczycielskiego w Piotrkowie Trybunalskim. Dokumenty walki młodych Ziemi Piotr­kowskiej z okupantem hitlerowskim w latach 1939–1945, Nakł. Rodziny i ZNP w Piotrkowie Trybunalskim, Lodź 1993.
• Meissner A., Spór o duszę polskiego nauczyciela. Społeczeństwo galicyjskie wobec problemów nauczycieli, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów 1999.
• Piechnik L., Początki seminariów nauczycielskich w Polsce w wieku XVI, w: Z dziejów szkolnictwa jezuickiego w Polsce. Wybór artykułów, oprac. J. Paszenda SJ, Wydawnictwo WAM, Kraków 1994.
• Śliwiński F., Organizacja władz szkolnych i szkolnictwa wszystkich stopni w Polsce Ludowej, „Książnica – Atlas”, Warszawa–Lwów 1929.

Identifiers

ISSN

2450-5366

DOI

10.12775/SPI.2016.3.010