Les modèles de formation de noms aux prises avec les taxonomies biologiques. Exemples polonais et français

• Authors: Dorota Śliwa

Title variants

PL

Modele słowotwórcze rzeczowników w zmaganiach z taksonomiami biologicznymi. Przykłady polskie i francuskie

EN

Word-Formation Models of Nouns in the Struggle With Biology Taxonomies: Polish and French Examples

• Languages of publication: FR

Abstracts

FR

L’article donne une réflexion sur les méthodes de la description des noms dans les taxonomies biologiques et dans la terminologie. Pour cette description il importe de prendre en considération les rangs dans la systématique biologique et les hiérarchies conceptuelles (relation hyperonymiques et hyponymiques) dans la terminologie. Sont mis en évidence les termes du niveau de base (espèce) en tant que dénominations des organismes vivants réels, et les termes de base (au niveau du genre) pour la formation des nouvelles dénomination. Dans les modèles de la formation des termes biologiques sont constatées deux tendances : les noms dérivés dénomment les concepts du niveau supérieur de la famille et de l’ordre, les noms composés endocentriques dénomment les concepts du niveau inférieur de l’espèce. Le rapprochement de la description des dénominations par les biologues et de la méthode de la description linguistique permettra aux spécialistes de se servir de la langue avec plus de conscience et aux linguiste de mieux connaitre et comprendre les éléments de lla réalité décrits.

EN

The article contains reflection on the description methods of names in biology taxonomies and in terminology. Important for the description are the levels of taxonomies of organisms and conceptual hierarchies in terminology (hyperonymic-hyponymic relations). The terms of the basic level (level of species) are featured as those naming a single specimen and the basic terms (level of genus) as those forming a basis for creating new words. Two tendencies may be observed in the word-formation models of biological terminology: the derivative nouns name concepts from the superior level of family and order, and the endocentric compound nouns name concepts from the subordinate level of species. The juxtaposition of name formation by biologists with the methodology of linguistic description will allow specialists use language more consciously and linguists better recognize and understand the described elements of reality.

PL

Artykuł zawiera refleksję na temat metod opisu nazw w taksonomiach biologicznych i w terminologii. Istotnym dla opisu są poziomy w systematyce organizmów oraz hierarchie konceptualne (relacje hiperonimiczne i hiponimiczne) w terminologii. Wyróżnione są terminy z poziomu podstawowego (gatunku) jako nazywające pojedyncze okazy oraz terminy podstawowe (poziom rodzaju), stanowiące bazę dla tworzenia nowych słów. Widoczne są dwie tendencje w modelach słowotwórczych terminologii biologicznej: rzeczowniki derywowane nazywają pojęcia z poziomu nadrzędnego rodziny i rzędu, rzeczowniki złożone endocentryczne nazywają pojęcia z poziomu podrzędnego gatunku. Zestawienie opisu tworzenia nazw przez biologów z metodologią opisu językoznawczego pozwoli specjalistom bardziej świadomie posługiwać się językiem a językoznawcom lepiej poznawać i rozumieć opisywane elementy rzeczywistości.

Keywords

FR

formation des mots; taxonomies biologiques; terminologie; traduction

PL

słowotwórstwo; taksonomie biologiczne; terminologia; tłumaczenie

EN

Word-formation models; biology taxonomies; terminology; translation

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2016
• Volume: 64
• Issue: 8: Lingwistyka korpusowa i translatoryka
• Pages: 41-54

Contributors

author

Dorota Śliwa

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

References

• Bartmiński Jerzy, 1991, „Miejsce hiperonimu w definicji leksykograficznej”, [in :] Words are Physisians for an Ailing Mind. Księga ku czci prof. A. Bogusławskiego. (dir). Maciej Grochowski and Daniel Weiss, München, „Sangers Slavistische Sammlung” Bd 17, 45-50.
• Depecker Loïc, 2003, Entre signe et concept : éléments de terminologie générale, Paris, Presses Sorbonne Nouvelle. (Réimpression 2009).
• Jraissati Yasmine, 2009, Couleur, culture et cognition : examen epistémologique de la théorie des termes basiques, Thèse de doctorat, Institut Jean Nicot, École des Hautes Études en Sciences Sociales
• Kleiber Georges, 1990, La sémantique du prototype, Paris, PUF.
• Krąpiec Mieczysław, 1995, Język i świat realny, Lublin, wyd. II, 2015.
• Lerat Pierre, 1995, Les langues spécialisées. Paris, PUF.
• Lerat Pierre, 2010, “Variabilité et harmonisation terminologique” ; Publifarum (www.publifarum. farum.it, n° 12, Atti Convegno Assiterm 2009).
• Matile Loïc, Tassy Pascal, Goujet Daniel, 1987, Introduction à la systématique zoologique, Paris, Editions Météorologiques, traduit en polonais 1993, Wstęp do systematyki zoologicznej : koncepcje, zasady, metody, Warszawa: PWN.
• Mayr Ernst, 1970, Populations, Species, and Evolution : An Abridgment of Animal Species and Evolution, Cambridge (Massachusetts), The Belknap Press of Harvard University Press
• Moeschler Jacques et Anne Reboul, 1998, La pragmatique aujourd’hui, Paris, Seuil.
• Otman Gabriel, 1996, Les représentation sémantiques en terminologie, Paris, Masson.
• Rastier François, 2001, Sémantique et recherches cognitives, Paris, PUF, (2e éd.).
• Sfar Inès, 2013, Les collocations dans le discours spécialisé : le cas de la terminologie ornithologique, Language Design, 14 : 19-38.
• Śliwa Dorota, 2011 « Les inférences à fondement lexical – pour une dimension ontologique de la sémantique lexicale », Actes du Colloque « La ‘logique’ du sens : de la sémantique à la lexicographie : débat critique autour des propositions de Robert Martin », Metz 2011, Recherches Linguistiques, 32, 229-238.
• Śliwa Dorota, 2013, Formation des noms et des termes composés français et polonais : de la cognition à la traduction, Lublin, TN KUL.
• Śliwa Dorota (à paraître), „Greka i łacina w globalizacji terminów nauk przyrodniczych – polskie i francuskie nazwy ryb i dziesięcionogów w rozporządzeniach UE”, UAM, Poznań.
• Tillier Simon, 2005 « Terminologie et nomenclatures scientifiques : l’exemple de la taxonomie zoologique », Langages, 157, 104-117, DOI : 10.3917/lang.157.0104.

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2016.64.8-3