Zróżnicowanie somatyczne i typologiczne studentów i studentek pierwszego roku wychowania fizycznego Uniwersytetu Zielonogórskiego

• Authors: Ryszard Asienkiewicz , Dariusz Wieliński , Andrzej Wieczorek

Title variants

EN

Somatic and typological differentiation of first year male and female students of physical education, University of Zielona Gora

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem pracy jest ukazanie somatotypologicznego zróżnicowania młodzieży akademickiej studiującej wychowanie fizyczne w Uniwersytecie Zielonogórskim, a także charakterystyka porównawcza z innymi uczelniami Polski. Materiał stanowią wyniki badań 168 studentów i 74 studentek I roku wychowania fizycznego uniwersytetu Zielonogórskiego przeprowadzonych w latach 2010-2012. Techniką martinowską wykonano 26 pomiarów somatometrycznych (odcinki długościowe i szerokościowe ciała, obwody, fałdy skórno-tłuszczowe), na podstawie których wyliczono 12 wskaźników proporcji ciała. Strukturę somatyczną badanych zespołów męskich określono typologią Adama Wankego, a żeńskich Ewy Kolasy. Zebrany materiał opracowano podstawowymi metodami statystycznymi. Zróżnicowanie badanej młodzieży w aspekcie wielkości zamieszkiwanego środowiska, a także charakterystykę porównawczą do studentów i studentek studiujących wychowanie fizyczne w różnych ośrodkach akademickich Polski przedstawiono w tabelach oraz graficznie. Na podstawie przeprowadzonej analizy wysunięto następujące stwierdzenia: 1.Zespoły studentów i studentek I roku wychowania fizycznego Uniwersytetu Zielonogórskiego zamieszkujące środowisko miejskie w porównaniu do wiejskiego charakteryzuje wyższy poziom rozwoju fizycznego. Różnice statystycznie istotne między porównywanymi zespołami męskimi odnotowano w wysokości ciała, grubości podściółki tłuszczowej na ramieniu i pod dolnym kątem łopatki, sumie grubości 5 fałdów skórno-tłuszczowych i szerokościach nasad kostnych (nadgarstkowej i łokciowej. W przypadku zespołów kobiet, czynnik urbanizacyjny nie różnicuje statystycznie istotnie cech somatycznych. 2.Studentów pochodzących z miast relatywnie do rówieśników ze środowisk wiejskich charakteryzują istotnie wyższe przeciętne wskaźników Rohrera, biodrowo-wzrostowego i BMI. W odniesieniu do zespołów kobiet, czynnik urbanizacyjny nie różnicuje statystycznie istotnie proporcji ciała. 3.W budowie ciała studentów Uniwersytetu Zielonogórskiego dominuje element leptosomiczny I, następnie A, natomiast u studentek elementy IV przy mniejszych udziałach AH. 4.Formuła somatyczna IAVH charakteryzuje zespół studentów Uniwersytetu Zielonogórskiego, a studentek IYAH. Studenci wychowania fizycznego UZ, elementami somatycznymi podobni są do studentów PWSZ w Koszalinie , natomiast studentki pierwszoplanowym elementem nawiązują do zespołów AWF w Gdańsku, Gorzowie Wielkopolskim i PWSZ w Koszalinie. 5. Młodzież kształcąca się na kierunku wychowanie fizyczne Uniwersytetu Zielonogórskiego w porównaniu do środowisk akademickich w Polsce, pod względem wysokości ciała najbardziej podobna jest do zespołów z Koszalina (studenci) i Warszawy (studentki), a masą ciała do zespołów z Łodzi i Bydgoszczy (studenci), natomiast studentki do zespołów z Warszawy i Gdańska. Budową ciała studenci z Zielonej Góry podobni są do rówieśników z WSI w Radomiu i Kolegium Karkonoskiego w Jeleniej Gorze, a studentki do studiujących AWF w Warszawie i AWF w Krakowie.

EN

The aim of the paper is to present somatic and typological differentiation of the academic youth studying Physical Education at the University of Zielona Góra as well as the comparative characteristics with other universities in Poland. The material for the article is drawn from results of the research conducted in the years 2010-2012 on 168 male students and 74 female students of Physical Education, University of Zielona Góra. With the application of Martin’s technique, 26 somatometric measurements were performed (longitudinal and wide sections of the body, perimeters, skin/fat folds), on the basis of which the ratios of body proportions were calculated. The somatic structure of the surveyed male groups was determined by the typology of Adam Wanke, and the female ones – by the typology of Ewa Kolasa. The collected material was developed using basic statistical methods. Differentiation of the examined youth in the aspect of the size of environment they live in, as well as comparative characteristics of male and female students studying Physical Education in various academic centres in Poland were presented graphically and in tables. On the basis of performed analysis the following conclusions have been drawn: 1. The groups of first year male and female students of Physical Education, University of Zielona Góra, with urban backgrounds, are characterized by a higher level of physical development when compared to the students from rural areas. Statistically significant differences between the compared male groups were noted in the following aspects: height of the body, thickness of fatty panniculus on the shoulder and under the lower angle of the shoulder blade, sum of the thickness of 5 skin/fat folds and physeal width (of wrist and elbow). In the case of female groups, urbanization factor does not differentiate somatic features statistically significantly. 2. The male students with urban backgrounds are characterized by significantly higher average Roher rates, hip growth rates and BMI rates when compared to their peers from rural areas. As far as the examined women are concerned, the urbanization factor does not differentiate body proportions in a statistically significant way. 3. The male students’ body structure is dominated by a leptosomatic element I, then A; whereas an element IV is dominant in female students’ body structure with smaller proportions of AH. 4. Male students of University of Zielona Gora are characterized by a somatic formula IAVH, while the female students by IYAH. As far as somatic elements are concerned, the male students of Physical Education resemble the students of State Higher Vocational School in Koszalin; whereas in regard to the main element, female students might be compared to the teams from Universities of Physical Education and Sport in Gdańsk and Gorzow Wielkopolski, and from State Higher Vocational School in Koszalin. 5. When compared to other academic centres in Poland, the students of Physical Education, University of Zielona Gora resemble most the teams from Koszalin (male students) and Warsaw (female students) in terms of body height. In respect of body weight, the male students are like the teams from Łodź and Bydgoszcz, while the female students are like the teams from Warsaw and Gdańsk. As regards the body structure, the male students from Zielona Gora are similar to their peers from University of Technology and Humanities in Radom and Karkonosze College in Jelenia Gora, and the female students resemble their peers from Universities of Physical Education and Sport in Warsaw and Cracow.

Keywords

PL

młodzież akademicka; rozwój fizyczny; charakterystyka porównawcza

EN

academic youth; physical development; comparative

• Publisher: Lubuskie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Rocznik Lubuski
• Year: 2014
• Volume: 40
• Issue: 2
• Pages: 13-35

Contributors

author

Ryszard Asienkiewicz

• Uniwersytet Zielonogórski

author

Dariusz Wieliński

• Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu

author

Andrzej Wieczorek

• Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu

References

• Arska-Kotlińska M., Bartz J., Wieliński D. (2002), Wybrane zagadnienia statystyki dla studiujących wychowanie fizyczne, AWF, Poznań.
• Asienkiewicz R. (2002), Charakterystyka porównawcza budowy somatycznej studentów i studentek kierunków pedagogicznych na przykładzie rzeszowskiej i zielonogórskiej WSP, [w:] Ontogeneza i promocja zdrowia w aspekcie medycyny, antropologii i wychowania fizycznego, red. A. Malinowski, J. Tatarczuk, R. Asienkiewicz. Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra, s. 133-138.
• Asienkiewicz R. (2004), Comparative characteristics of somatic build of students of Pedagogical Academy in Bydgoszcz. Sport and Society, ed. J. Kosiewicz, K. Obodyński Podkarpackie Scientific Society of Physical Culture in Rzeszów. European Association for Sociology of Sport, University of Rzeszów, Rzeszów, s. 191-202.
• Asienkiewicz R. (2013), Charakterystyka somatotypologiczna młodzieży Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koszalinie kształcącej się na kierunku wychowanie fizyczne, [w:] Zdrowie w kulturze i zyciu codziennym, red. P. Godlewski, D. Kalinowski, PWSZ Koszalin, s. 159-170.
• Bielicki T., Szklarska A., Welon Z., Brajczewski C. (1997), Nierówności społeczne w Polsce: antropologiczne badania poborowych w trzydziestoleciu 1965-1995, Monografie Zakładu Antropologii PAN, Wrocław.
• Becker M., Stolarczyk H. (1992), Stan rozwoju fizycznego studentów Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie, Filia w Łodzi, [w:] Biologia populacji ludzkich i pradziejowych. WSP, Słupsk, s. 21-27.
• Bielicki T. (1992), Nierówności społeczne w Polsce w ocenie antropologa, [w:] „Nauka Polska”, 3, s. 3-20.
• Burdzinski A. (1976), Wybór kierunku studiów a sprawność fizyczna rozpoczynających studia w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu, Monografie AWF w Poznaniu 192, s 29-34.
• Czajkowska A., Mazurek K., Lutosławska G., Żmijewski P. (2010), Zależność pomiędzy dziennym wydatkiem energetycznym a wybranymi wskaźnikami somatycznymi i fizjologicznymi studentów AWF, [w:] Współczesne metody badań aktywności, sprawności i wydolności fizycznej człowieka, red.
• K. Buśko, J. Charzewska, K. Kaczanowski, Warszawa, s. 58-69.
• Dąbrowski M. (1900), Młodzież uniwersytecka nasza a zagraniczna na tle rozwoju fizycznego, „Przegląd Gimnastyczny”, 10.
• Demel M., Pilicz S. (1966), Rozwój i sprawność młodzieży akademickiej. Przekroje porównawcze 1954-1964. Kultura Fizyczna, Warszawa, 8-9, s. 261-264.
• Drozdowski Z. (1964), Morfologiczne podstawy procesów selekcyjnych w Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego w Poznaniu na tle selekcji sportowej. Monografie WSWF w Poznaniu, nr 1.
• Drozdowski Z. (1974), Sprawność fizyczna i budowa ciała a wybór kierunku studiów, Roczniki Naukowe AWF w Poznaniu, 23, s. 73-76.
• Drozdowski Z., Riegerova J. (1995), Studenci wychowania fizycznego z Ołomuńca i Poznania w świetle typologii Adama Wankego, „Wychowanie Fizyczne i Sport”, nr 2, t. XXXIX, s. 25-30.
• Drozdowski Z. (1998), Antropometria w wychowaniu fizycznym. AWF, Poznań.
• Eksterowicz J., Napierała M. (2012), Morphological parameters of physical education students in the years 2006-2010, Medical and Biological Sciences, 26/1, s. 19-25.
• Grzesiak J. (2009), Studia porównawcze zróżnicowania morfologicznego i motorycznego młodzieży akademickiej Zielonej Góry, Praca doktorska, AWF, Poznań.
• Guilford J. P. (1960), Podstawowe metody statystyczne w psychologii i pedagogice, PWN, Warszawa.
• Hojda S. (2010), Sprawność motoryczna rozpoczynających studia na kierunku wychowanie fizyczne we Wszechnicy Świętokrzyskiej w roku akademickim 2008/2009, [w:] Aktywność ruchowa ludzi w różnym wieku, red. D. Umiastowska, Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin, t. 14, s. 139-149.
• Jopkiewicz A., Zabrodzka T. (1997), Środowiskowe uwarunkowania poziomu rozwoju fizycznego studentów WSP w Kielcach, [w:] Auksologia a promocja zdrowia, red. A. Jopkiewicz, Polska Akademia Nauk-Oddział w Krakowie, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, s. 77-84.
• Kolasa E. (1969), Typy somatyczne kobiet. Materiały i Prace Antropologiczne, nr 77, PAN, Wrocław, s. 207-240.
• Makutynowicz C. (1989), Poziom sprawności fizycznej młodzieży akademickiej w roku akademickim 1986/1987. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Departament Wychowania i Spraw Studenckich. Warszawa.
• Malinowski A., Jeziorek A. (1992), Środowiskowe uwarunkowania poziomu rozwoju fizycznego studentów Uniwersytetu Łódzkiego, [w:] Biologia Populacji Ludzkich Współczesnych i Pradziejowych, red. F. Rożnowski, WSP Słupsk, PTA, Warszawa, s. 263-268.
• Malinowski A., Stolarczyk H. (1992), Ocena budowy somatycznej studentów Akademii Wychowania Fizycznego w Gdańsku, [w:] Biologia populacji ludzkich i pradziejowych, WSP, Słupsk, s. 283-292.
• Martin R., Saller K. (1957), Lehrbuch der Anthropologie in systematischer Darstellung mit besonderer Berucksichtigung der anthropologischen methoden, G.Visher, Verlag Stuttgart.
• Michalska-Wichan J., Malinowski A. (1999), Budowa somatyczna studentów wychowania fizycznego radomskiej WSI, Prace Naukowe WSP w Częstochowie, Seria: Kultura Fizyczna, z. II, s. 169-178.
• Mleczko E., Januszewski J. (2009), Długookresowe tendencje przemian w rozwoju somatycznym i motorycznym krakowskich studentów, „Antropomotoryka”, 19(46), s. 65-79.
• Nonas N. (1959), Wyniki badań nad potencją i wydolnością ruchową studentów i studentek I roku studiów 1957/58, „Kultura Fizyczna”, 9, s. 580-589.
• Oszast H. (1964), Stan wychowania fizycznego w Uniwersytecie Jagiellońskim w pierwszej połowie XIX w., Roczniki Naukowe WSWF w Krakowie, 2, s. 77-147.
• Pasiut U. (2012), Stan biologiczny studentów i studentek Akademii Wychowania fizycznego na tle ogółu młodych osób dorosłych studiujących w największych państwowych uczelniach Krakowa, „Antropomotoryka”, 60, s. 111-122.
• Pietraszewska J., Burdukiewicz A., Miałkowska J., Andrzejewska J. (2008), Charakterystyka budowy somatycznej i składu ciała tkankowego studentów w aspekcie ich aktywności fizycznej, [w:] Sport vs. Wellness, red. E. Rutkowska, Wydawnictwo NeuroCentrum w Lublinie, Lublin, s. 105-113.
• Rodziewicz-Gruhn J. (2000), Stan rozwoju fizycznego studentek pedagogiki WSP w Częstochowie w świetle badań realizowanych w 1998 roku, [w:] Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie, red. J. Rodziewicz-Gruhn, Seria: Kultura Fizyczna, z. III, s. 111-116.
• Roślak M. (1997), Stan rozwoju fizycznego studentek nauczania początkowego Uniwersytetu Łódzkiego w roku akademickim 1991/92, [w:] Auksologia a promocja zdrowia, Polska Akademia Nauk-Oddział w Krakowie, red. A. Jopkiewicz, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, s. 167-171.
• Stojanowski K. (1927), Typy sprawności fizycznej a typy rasowe, „Wychowanie Fizyczne”, 8, 11, s. 265-266.
• Stojanowski K. (1931), Skład rasowy studentek i studentów Studium Wychowania Fizycznego Uniwersytetu Poznańskiego, „Wychowanie Fizyczne i Sport”, 12, 2, Warszawa, s. 49-56.
• Ślężyński J. (1991), Cechy somatyczne, sprawność fizyczna i gibkość kręgosłupa studentów. Z warsztatów badawczych, AWF, Warszawa.
• Tatarczuk J. (2006), Biospołeczne uwarunkowania rozwoju somatycznego i sprawność motoryczna wybranych grup młodzieży akademickiej, Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra.
• Tatarczuk J. (2002), Charakterystyka porównawcza struktury somatycznej i typologicznej słuchaczy I roku kierunków pedagogicznych i wychowania fizycznego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie, [w:] Ontogeneza i promocja zdrowia w aspekcie medycyny, antropologii i wychowania fizycznego, red. A. Malinowski, J. Tatarczuk, R. Asienkiewicz, Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra, s. 369-373.
• Wanke A. (1954), Zagadnienie typów somatycznych, „Przegląd Antropologiczny”, t. XX, s. 64-104.
• Wasiluk J., Saczuk J., Litwiniuk S. (2003), Wybrane wskaźniki budowy ciała kandydatów na studia wychowania fizycznego w Instytucie Wychowania Fizycznego i Sportu w Białej Podlaskiej,Wychowanie Fizyczne i Sport, t. 47, s. 239-245.
• Wawrzyniak G. (1997), Normy wybranych cech somatycznych kandydatów na studia wychowania fizycznego, AWF, Poznań.
• Więcław B., Plat J. (1998), Stopień urbanizacji środowiska a rozwój fizyczny młodzieży studiującej w Uniwersytecie Szczecińskim, [w:] Człowiek wczoraj, dziś, jutro, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 125-128.
• Wokroj F. (1947), Badania nad zróżnicowaniem społecznym, zawodowym i antropologicznym młodzieży szkół akademickich we Lwowie, narodowości polskiej w roku akademickim 1937/1938, Sprawozdania Polskiej Akademii Umiejętności, 48, 6, s. 268-272.
• Wokroj F. (1948), Antropologiczne zróżnicowanie młodzieży szkół akademickich miasta Lwowa w roku akademickim 1937/1938, „Przegląd Antropologiczny”, 15, s. 1-50.
• Wolański N. (2005), Rozwój biologiczny człowieka. Podstawy auksologii, gerontologii i promocji zdrowia, Wydawnictwo Naukowe PAN, Warszawa.
• Wójtowicz M. (1991), Tendencja przemian struktury somatycznej kandydatów na studia wychowania fizycznego z Gorzowa Wielkopolskiego, [w:] Antropologia i jej miejsce wśród nauk o człowieku, UAM w Poznaniu, Seria: Antropologia, nr 13, s. 221-22.