KAPITALIZM ZALEŻNY A PAŃSTWO W AMERYCE ŁACIŃSKIEJ W UJĘCIU TEORII DEPENDENCJI

• Authors: RUDOWSKI Tomasz

Title variants

EN

Dependent Capitalism and the State in Latin America in the Light of the Dependency Theory

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Teoria zależności (dependencji) jest jednym z najistotniejszych osiągnięć myśli latynoamerykańskiej, ze względu na wniesiony wkład do nauki o stosunkach międzynarodowych, ekonomii politycznej, jak i teorii rozwoju. Wprawdzie podejście to swój renesans miało w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku, lecz nie straciło swoich walorów w wyjaśnianiu regionalnych stosunków międzynarodowych i wciąż cieszy się uznaniem wśród części badaczy. Celem niniejszego artykułu jest pokazanie związków pomiędzy kapitalizmem zależnym a państwem w Ameryce Łacińskiej oraz przedstawienie kilku istotnych dla nich kategorii. Będę starał się wykazać, że latynoamerykańska zależność dostrzegalna była i jest niemal we wszystkich aspektach funkcjonowania państwa. Artykuł ma charakter wprowadzenia do problematyki rozwoju zależnego w Ameryce Łacińskiej. Analizowane są w nim następujące kwestie: istota kapitalizmu zależnego w regionie, elity latynoamerykańskie a problem zależności, przejawy zależności w Ameryce Łacińskiej. Ostatnia część artykułu podsumowuje wcześniejsze rozważaniaoraz wyjaśnia przyczyny i złożoność zależności.

EN

The Dependency theory is one of the most important achievements of the Latin American thought, because of its contribution to the studies on international relations, political economy and development theory. Although this approach was thriving in the sixties and seventies of the 20th century, it has not lost its accuracy in explaining the matter of regional international relations and still enjoys a reputation among some researchers. The aim of the article is to show the relationship between dependent capitalism and state in Latin America and to present a few of several important categories. I will try to prove that Latin American dependency was and is visible in almost all aspects of the economy and state. The article is an introduction to the problem of dependent development in Latin American countries. The issues which are analyzed in the article are as follows: the importance of dependent capitalism in the region, Latin American elites and the problem of dependency, manifestations of dependency in Latin America. The final part of the article summarizes the problems mentioned above and explains the reasons of their complexity. Last but not least, the article signalizes difficulties a “dependency” notion may pose.

Keywords

PL

kapitalizm zależny,; teoria zależności,; elity latynoamerykańskie; państwo w Ameryce Łacińskiej.

EN

dependent capitalism; dependency theory; Latin American elites; state in Latin America.

• Publisher: Uniwersytet Warszawski
• Journal: Ameryka Łacińska. Kwartalnik analityczno-informacyjny
• Year: 2017
• Issue: 1(91)
• Pages: 7-26

Dates

published

2017

Contributors

author

RUDOWSKI Tomasz

• Uniwersytet Warszawski

References

• Arruda Sampaio, P. (2006), „Ofensiva neoliberal e reversão neocolonial na América Latina”, w: J.C. Gambina et al., Pensamiento y acción por el socialismo, Buenos Aires: FISIPCLASO, ss. 97-106.
• Baer, W. (2008), The Brazil Economy: Growth and Development, Boulder: Lynne Rienner Publishers. Bambirra, V. (1978), Teoría de la dependencia: una anticrítica, México: Ediciones Era.
• Bambirra, V. (1987), El capitalismo dependiente latinoamericano, México: Siglo XXI.
• Borón, A. (2000), Tras el Búho de Minerva. Mercado contra democracia en el capitalismo de fin de siglo, Buenos Aires: Fondo de Cultura Económica.
• Borón, A. (2008a), Socialismo siglo XXI. ¿Hay vida después del neoliberalismo?, Buenos Aires: Editorial Luxemburg.
• Borón, A. (2008b), „Teoría(s) de la dependencia”, Realidad Económica, nr 238, ss. 20-43.
• Bruce, I. (2008), The Real Venezuela: Making Socialism in the 21st Century, London: Pluto Press.
• Cortés, M. (2012), „El Leviatán criollo. Elementos para el análisis de la especificidad del Estado en América Latina”, w: M. Thwaites Rey (red.), El Estado en América Latina: continuidades y rupturas, Santiago de Chile: CLACSO, ss. 93-116.
• Corrales, J., Penfold, M. (2011), Dragon in the Tropics: Hugo Chávez and the Political Economy
• of Revolution in Venezuela, Washington D.C.: Brookings Institution Press.
• Cueva, A. (1990), El desarrollo del capitalismo en América Latina: ensayo de interpretación histórica, México: Siglo XXI.
• Cuevas Molina, R., Mora Ramírez, A. (2015), Buscando el futuro. Crisis civilizatoria y posneoliberalismo en América Latina, San José: UNED.
• Dembicz, A. (2010), Filozofia poznawania Ameryki, Warszawa: CESLA.
• Dobrzycki, W. (1986), Myśl polityczna rewolucji Meksykańskiej, Warszawa: PWN.
• Dos Santos, T. (1979), „La estructura de la dependencia”, w: Economía Internacional, t. II: Teorías del imperialismo, la independencia y su evidencia histórica, México: Fondo de Cultura Económica.
• Dos Santos, T. (1987), „Niedorozwój i zależność”, w: R. Stemplowski (oprac.), Ameryka Łacińska. Dyskusja o rozwoju, Warszawa: Czytelnik.
• Dos Santos, T. (2012a), Actualidad de la teoría de la Dependencia, Instituto Argentino para el Desarrollo Económico, http://www.iade.org.ar/uploads/c87bbfe5-04e5-6e05.pdf (dostęp: 12.01.2016).
• Dos Santos, T. (2012b), „What Kind of Basic Changes do We Need in the New World System? Some Reflections on Globalization, Development and Social Justice”, w: A.L. Bialowsky et al. (red.), Latin American Critical Thought: Theory and Practice, Buenos Aires, ss. 219-236.
• Filgueira, F. (2009), El desarrollo maniatado en América Latina: Estados superficiales y desigualdades profundas, Buenos Aires: CLACSO.
• Frank, A.G. (1967), Capitalism and Underdevelopment in Latin America, New York: Monthly Review Press.
• Frank, A.G. (1974), Capitalismo y subdesarrollo en América Latina, Buenos Aires: Siglo XXI.
• Gawrycki, M.F. (2009), „Koncepcja narodu w Ameryce Łacińskiej”, w: M.F. Gawrycki (red.), Dzieje kultury latynoamerykańskiej, Warszawa: PWN, ss. 301-312.
• Gawrycki, M.F. (2015), Latynoamerykańskie koncepcje stosunków międzynarodowych, t. 1: Pierwsze próby autonomicznego myślenia, Warszawa: Biblioteka Iberyjska.
• Gawrycki, M.F., Szeptycki, A. (2011), Podporządkowanie – niedorozwój – wyobcowanie. Postkolonializm a stosunki międzynarodowe, Warszawa: WUW.
• Gocłowska-Bolek, J. (2013), „Ameryka Łacińska – tendencje rozwojowe po globalnym kryzysie”, Studia Ekonomiczne, nr 2 (LLXXVII), ss. 267-286.
• Gocłowska-Bolek, J. (2007), „Rozwój oparty o strategię substytucji importu w krajach Ameryki Łacińskiej”, Ameryka Łacińska, nr 3-4, ss. 10-29.
• González Casanova, P. (1969), Sociología de la explotación, México: Siglo XXI.
• González Casanova, P. (1987), „Kolonializm wewnętrzny a rozwój narodowy”, w: R. Stemplowski (oprac.), Ameryka Łacińska. Dyskusja o rozwoju, Warszawa: Czytelnik, ss. 40-70.
• Grosfoguel, R. (2006), „La descolonización de la economía política y los estudios postcoloniales: transmodernidad, pensamiento fronterizo y colonialidad global”, Tabula Rasa”, nr 4, ss. 17-48.
• Guillén, A. (2008), „Modelos de desarrollo y estrategias alternativas”, w: E. Correa, J. Déniz,
• A. Palazuelos (red.), América Latina y desarrollo económico. Estructura, inserción externa y sociedad, Madrid: AKAL.
• Harvey, D. (2007), Breve historia del Neoliberalismo, Madrid: Akal, ss. 16-42. Ianni, O. (1987), „Kryzys państwa oligarchicznego w Ameryce Łacińskiej”, w: R. Stemplowski (oprac.), Ameryka Łacińska. Dyskusja o rozwoju, Warszawa: Czytelnik.
• Kowarick, L. (1979), „Proceso de desarrollo del Estado en América Latina y políticas sociales”, Revista Acción Crítica, nr 5, http://www.ts.ucr.ac.cr/binarios/accioncritica/ac-cr-005-02.pdf (dostęp: 11.11.2016).
• Kukułka, J. (2006), „Zaspokajanie potrzeb i rozwiązywanie konfliktów w stosunkach międzynarodowych”, w: E. Haliżak, R. Kuźniar (red.), Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, dynamika, Warszawa: WUW, ss. 252-263.
• Łepkowski, T. (1986), Historia Meksyku, Wrocław: Ossolineum.
• Marini, R.M. (1973), Dialéctica de la dependencia, México: Ediciones Era.
• Maza Zavala, D.F. (1973), Los mecanismos de la dependencia, Caracas: Fondo Editorial Salvador de la Plaza.
• Moore, J.W. (2015), Capitalism in the Web of Life: Ecology and the Accumulation of Capital, London: Verso.
• Morais, L., Saad-Filho, A. (2011), „Da economia política à política econômica: o novo-desenvolvimentismo e o governo Lula”, Revista de Economia Política, nr 4, ss. 507-527.
• Ners, K.J. (1988), Rozwój zależny a mimetyczny sposób akumulacji, Warszawa: SGPiS. Ordóñez, S. (2013), Repensando el estado y el desarrollo en América Latina: en la búsqueda de una vía posneoliberal de desarrollo, „Programa Globalización, Conocimiento y Desarrollo”,UNAM, http://www.proglocode.unam.mx/sites/proglocode.unam.mx/files/Edo- _desarrollo_AL(T).pdf (dostęp: 11.11.2016).
• Osorio, J. (2005), „Una cartografía para redescubrir América Latina”, Nueva Sociedad, nr 196, ss. 30-47.
• Patel, S.J. (1995), „The Economic Distance between Nations: Its Origin, Measurement and Outlook”, w: S.J. Patel, K. Ahooja-Patel, M.S. Patel, Development Distance between Nations, New Delhi: APH Publishing, ss. 1-26.
• Pierre-Charles, G. (1987), „Teoria zależności i teoria imperializmu a poznanie latynoamerykańskiej rzeczywistości społecznej”, w: R. Stemplowski (oprac.), Ameryka Łacińska. Dyskusja o rozwoju, Warszawa: Czytelnik, ss. 312-317.
• Pinto, A. (1970), „Naturaleza e implicaciones de la „heterogeneidad estructural” de la América Latina”, El Trimestre Económico, t. XXXVII, nr 145, ss. 83-100.
• Pinto, A. (1985), Inflación: raíces estructurales, México D.F.: Fondo de Cultura Económica. Prasti Catalá, J. (1997), „La rehabilitación del Estado en América Latina: La reforma del Estado en la nueva agenda del desarrollo”, Revista EAN, nr 3031, ss. 5-19, http://journal.ean.- edu.co/index.php/Revista/article/view/835/806 (dostęp: 11.11.2016).
• Rada Aragol, Y. (2014), El capitalismo dependiente: una propuesta teórica latinoamericana, „Documentos de trabajo. Fundación Celarg”, Caracas, nr 7, ss. 3-25.