Ślady polichromii na nagrobkach żydowskich z obszaru dawnego powiatu olkuskiego

• Authors: Rozmus Dariusz

Title variants

EN

Traces of Polychromy on Jewish Gravestones in the Former County of Olkusz

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

The gravestones (matsevahs) presented in this article come from Jewish cemeteries in Olkusz, Sławkow and Pilica. The chronology of their origin dates from a period spanning from the mid-nineteenth century to 1941. As a branch of religious art, Jewish sepulchral art demonstrates direct similarity with sacral paintings in synagogues, with which it shares joint roots. It also developed a certain set of symbols depicted usually in the form of bas reliefs or reliefs. The bas relief was supplemented by totally original polychromy. Today, traces o f colourful gravestone decorations are the only examples of unprofessional Jewish painting associated with sacral art. Vividness, sharp transitions and contrasting colour indicate a certain Oriental strain, which for centuries accompanied Jewish art. It would be useful to examine paint samples in order to determine their composition, types of priming, pigments and binders. Undertakings of this type, however, are costly and require group effort. Another worthwhile conception is a special questionnaire, which would include data concerning polychromy. Finally, it is w orth postulating additional colour photographs for the purposes of inventories in those concrete cases when colours are visible. In rites and mythologies colour usually possesses, or possessed a strictly designated meaning, frequently not totally clear. Only a thorough study focusing on traces of polychromy on Jewish gravestones could provide us with (or bring us closer to) answers to the question concerning the extent to which aesthetic sensitivity of the past survived within “folk” art to our times. Hence the urgent need for pertinent publications, especially if we take into consideration the damage incurred to historical monuments by atmospheric conditions.

Keywords

PL

cmentarze żydowskie; polichromie; nagrobek; żydowska sztuka sepulklarna; sztuka nagrobna

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Ochrona Zabytków
• Year: 2000
• Issue: 1
• Pages: 85-92

Dates

published

2000

Contributors

author

Rozmus Dariusz

References

• J. Kolbuszewski, Cmentarza pejzaż semiotyczny, „Przegląd Powszechny” 1994, nr 11/879, s. 220.
• M. Krajewska, Cmentarze żydowskie — mowa kamieni, „Znak” 1983, nr 2-3, s. 397-411;
• M. Krajewska, Symbolika płaskorzeźb na cmentarzach żydowskich w Polsce, „Polska Sztuka Ludowa” 1989, nr 1-2, s. 45-60;
• M. Krajewska, A Tribe o f Stones. Jewish Cemeteries in Poland, Warszawa 1993,
• A. Trzciński, Symbole i obrazy — treści symboliczne przedstawień na nagrobkach żydowskich w Polsce, Lublin 1997.
• P. Steines, Hunderttausend Steine — Grabstellen grosser Osterricher judischer Konfession auf dem Wiener Zentralfriedhof, Tor I und Tor IV, Wien 1993, il. na s. 34.
• A. Levy, Judische Grabmalkunst in Osteuropa, Berlin 1923,
• M. Balaban, Żydowskie miasto w Lublinie, Lublin 1991, s. 112, il. 51.
• K. Kościelniak, Zle duchy w Biblii i Koranie — wpływ demonologii biblijnej na koraniczne koncepcje szatana w kontekście oddziaływań religii starożytnych, Krakow 1999, s. 53-54.
• A. Cała, Asymilacja Żydow w Krolestwie Polskim (1864-1897), Warszawa 1989, s. 26.
• S. Lorentz, A. Rottermund, Klasycyzm w Polsce, Warszawa 1984, s. 7.
• Z. Sztetyłło, Sztuka grecka, (w:) Sztuka świata, Warszawa 1990, t. II, il. na s. 46.
• A. Trzciński, Polichromie nagrobkow żydowskich, „Muzeum Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego — Zeszyty Muzealne”, Włodawa 1997, s. 8.
• M i K. Piechotkowie, Polichromie polskich bożnic drewnianych, „Polska Sztuka Ludowa” 1989, nr 1-2, s. 65-87.
• I. Schiper, Sztuka plastyczna Żydow w dawnej Rzeczypospolitej, (w:) Żydzi w Polsce Odrodzonej, Warszawa 1935, s. 316.
• H. Cieśla, Ornament nagrobnych kamieni żydowskich i jego symbolika, „Sprawozdania Towarzystwa Naukowego we Lwowie” 1939, t. XV, z. 3, s. 4 (streszczenie referatu).
• A. Trzciński, Polichromia nagrobkow na cmentarzach żydowskich w Polsce południowo-wschodniej, „Polska Sztuka Ludowa” 1989, nr 1-2, s. 63-65 (tam też literatura przedmiotu).
• L. Hońdo, D. Rozmus, A. Witek, Cmentarz żydowski w Pilicy — materiały inwentaryzacyjne, Krakow 1995.
• Muzeum Żydowskiego Instytutu Historycznego. Zbiory artystyczne, Warszawa 1995,
• A. Hyman, R. J. Zwi Werblowsky, S. Ettinger, The Inner World, (w:) The Jewish World, London 1986, s. 194, il. nr 7, 9;
• M. Lurker, Przesianie symboli w mitach, kulturach i religiach, Krakow 1994, s. 207. ;
• The Jewish World, s. 194-195, il. 7.;
• M. Eliade, Traktat o historii religii, Łodź 1993, s. 261.
• The Zohar, tłum. M. Simon, H. Sperling, London-Bournemouth 1949, t. V, s. 394
• R. Goetschel, Kabała, Warszawa 1994, s. 65.
• D. Forstner, Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 1990, s. 117.
• W. Tyloch, Opowieści mędrcow Talmudu, Gdynia 1993, s. 50.
• O. Goldberg-Mulkiewicz, Obrzędy żałobne i pogrzebowe Ż y dow polskich, „Polska Sztuka Ludowa” 1986, nr 1-2, s. 104.
• T. Zaderecki, Tajemnice alfabetu hebrajskiego, Warszawa 1994, s. 19.
• L. Ginzberg, Legendy żydowskie, Warszawa 1997, s. 29.
• G. Scholem, Kabała i jej symbolika, Krakow 1996, s. 46.
• Opowieści Zoharu, tłum. z hebrajskiego I. Kania, Krakow 1994, s. 52.
• Biblia w malarstwie, Warszawa 1990
• I. Linnik, Portrait o f an Old Jew, (w:) Rembrandt Harmensz van Rijn, Leningrad 1989;
• R. Wischnitzer, Rembrandt’s so called „Synagogue” in the Light o f Synagogue Architecture, (w:) From Dura to Rembrandt, Jerusalem 1990.
• Z’ev ben Shimon Halevi, Kabała — tradycja wiedzy tajemnej, tłum. В. Kos, 1994, EWO, s. 50.
• A. Trzciński, Polichromie nagrobkow żydowskich, s. 3.
• M. Lurker, Słownik obrazow i symboli biblijnych, Poznań 1989, s. 87.
• A. Trzciński, Polichromia nagrobkow na cmentarzach żydowskich..., s. 63-64.

Notes

Sprostowanie W poprzednim numerze „Ochrony Zabytków” (1/2000) w artykule Diariusza Rozmusa Ślady polichromii na nagrobkach żydowskich z obszaru dawnego powiatu okulskiego zamiast .......... winno być ......... (patrz pdf)

Identifiers

ISSN

0029-8247