Przemyśleć niepełnosprawność na nowo. Od instytucji państwa opiekuńczego do integracji i aktywizacji społecznej

• Authors: Barbara Gąciarz

Title variants

EN

Rethinking Disability. From Welfare State Institutions to Integration and Social Activisation

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł analizuje historyczną ewolucję pojmowania niepełnosprawności jako problemu społecznego oraz instytucjonalne formy jego rozwiązywania. Autorka porównuje modele indywidualny i społeczny niepełnosprawności oraz ich wpływ na politykę społeczną. Niepełnosprawność jest ukazana jako zjawisko złożone, odzwierciedlające cechy strukturalne społeczeństwa: właściwości systemu ekonomicznego i politycznego, typ więzi społecznych i wzory kultury. Autorka stawia tezę o konieczności zmiany paradygmatu polityki publicznej wobec niepełnosprawności w Polsce, oparcia go na modelu integrującym wymiar medyczny i społeczny, a także wskazuje na najważniejsze wyzwania z tym związane.

EN

The article analyzes the historical evolution of the way in which disability has been perceived as a social problem, as well as the institutional forms of solving it. The author compares individual and social models of disability and their impact on social policy. Disability is presented as a complex phenomenon, reflecting structural properties of society: its economic and political system, the type of social bond and the patterns of culture. The author proposes that is s necessary to change the paradigm of public policy related to disability in Poland and to base it on a model integrating medical and social dimensions. She also indicates the main challenges related to this proposal.

Keywords

PL

problem społeczny; społeczny model niepełnosprawności; integracja społeczna; wykluczenie społeczne; uczestnictwo społeczne; aktywizacja

EN

social problem; social model of disability; social integration; social participation; activization

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2014
• Issue: 2(213)
• Pages: 15-42

Contributors

author

Barbara Gąciarz

• Akademia Górniczo-Hutnicza im. St. Staszica, Wydział Humanistyczny, ul. Gramatyka 8a, 30-071 Kraków
• Instytut Filozofii i Socjologii PAN, ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa

References

• Albrecht, Gary L. i Judith A. Levy. 1981. Constructing Disabilities as Social Problems. W: G.L. Albrecht (red.). Cross National Rehabilitation Policies: A Sociological Perspective. London: SAGE, s. 11–32.
• Barnes, Colin. 2010. A Brief History of Discrimination and Disabled People. W: L.J. Davis (red.). The Disability Studies Reader. New York and London: Routledge, s. 20–32.
• Becker, Howard Saul. 2009. Oustsiderzy. Studia z socjologii dewiacji. Warszawa: WN PWN.
• Campbell, Fiona Kumari. 2009. Contours of Ableism: The Production of Disability and Abledness. Palgrave: Macmillan.
• Castañeda, Carmelita, Larissa E. Hopkins i Madeline L. Peters. 2000. Ableism. W: M. Adams, W. Blumenfeld, C. Castañeda, H.W. Hackman, M.L. Peters i X. Zuniga (red.). Readings for Diversity and Social Justice. New York: Routledge, s. 319–323.
• Charlton, James. 2010. The Dimensions of Disability Oppression. W: L.J. Davis (red.). The Disability Studies Reader. New York: Routledge, s. 147–160.
• European Parliament. 1994. Report of the Human Rights Plenary Meeting. Brussels.
• Gąciarz, Barbara. 2004. Instytucjonalizacja samorządności. Aktorzy i efekty. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Gąciarz, Barbara. 2009. Lokalne instytucje samorządowe i organizacje pozarządowe jako aktorzy systemu wsparcia dla osób niepełnosprawnych. Diagnoza i rekomendacje. „Trzeci Sektor” nr 16.
• Gąciarz, Barbara i Jerzy Bartkowski. 2012. Samorząd a rozwój. Instytucje – Obywatele – Podmiotowość. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Gąciarz, Barbara i Ewa Giermanowska (red.). 2009. Zatrudniając niepełnosprawnych. Wiedza, opinie i doświadczenie pracodawców. Warszawa: ISP.
• Gąciarz, Barbara, Antonina Ostrowska i Włodzimierz Pańków. 2008. Integracja społeczna i aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych zamieszkałych w małych miastach i na terenach wiejskich uwarunkowania sukcesów i niepowodzeń. Raport z badań. Warszawa: MPiPS.
• Gerber, David A. 2000. Introduction: Finding Disabled Veterans in History. W: D.A. Gerber (red.). Disabled Veterans in History. Ann Arbor: The University of Michigan Press, s. 1–54.
• Giermanowska, Ewa i Iwona Racław. 2014. Pomiędzy polityką życia, emancypacją i jej pozorowaniem. Pytania o nowy model polityki społecznej wobec zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Maszynopis.
• Gooding, Caroline i Catherine Casserley. 2005. Open for All? Disability Discrimination Laws in Europe Relating to Goods and Services. W: A. Lawson i C. Gooding (red.). Disability Rights in Europe. From Theory to Practice. Oxford, Portland: Hart Publishing, s. 135–162.
• Gregory, Jeanne. 1988. Sex Race and the Law: Legislating for Equality. Thousand Oaks: Sage Publications Inc.
• Habermas, Jürgen. 1975. Legitimation Crisis. Boston: Beacon Press.
• Habermas, Jürgen. 1996. Between Facts and Norms. Cambridge, MA: MIT Press.
• Hahn Harlan. 1986. Public Support for Rehabilitation Programmes; the Analysis of US Disability Policy. „Disability, Handicap and Society” vol. 1 (2): 121–138.
• Henslin, James M. 2003. Social Problems. Boston: Allyn & Bacon.
• Holmqvist, Mikael. 2009. The Disabling State of an Active Society. Farnham Surrey (UK), Burlington VT (USA): Ashgate Publishing Company.
• Komisja Europejska. 2010. Europejska strategia w sprawie niepełnosprawności 2010–2020. Odnowione zobowiązanie do budowania Europy bez barier. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, KOM(2010)636. Bruksela: Komisja Europejska.
• Lemert, Edwin M. 1951. Social Pathology. New York: MacGraw-Hill Book Co., Inc.
• Manis, Jerome G. 1976. Analyzing Social Problems (Viewpoints in sociology). New York: Praeger Publishers Inc.
• Meszaros, Istvan. 1995. Beyond Capital: Towards a Theory of Transition. New York: Monthly Review Press.
• Mills, Charles Wright. 2007. Wyobraźnia socjologiczna. Warszawa: WN PWN.
• Oliver Michael. 1989. Disability and Dependency: A Creation of Industrial Societies. W: B. Len (red.), Disability and Dependency. Brighton: Falmer Pres.
• Oliver, Michael. 2009. Understanding Disability. From Theory to Practice. Second Edition. Houndmills, Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• Oliver, Michael i Colin Barnes. 2012. The New Politics of Disablement. Houndsmills, Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• Rymsza, Marek. 2013. Aktywizacja w polityce społecznej. W stronę rekonstrukcji europejskich Welfare States?. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Shakespeare,Tom. 2010. The Social Model of Disability. W: L.J. Davis (red.). The Disability Studies Reader. New York: Routledge, s. 266–273.
• Shakespeare, Tom. 1993. Disabled People’s Self-organisation: A New Social Movement? „Disability, Handicap and Society” vol. 8, nr 3.
• Spector, Malcolm i John I. Kitsuse. 1977. Constructing Social Problems. Menlo Park CA: Cummings Publishing Co.
• Stone Deborah A. 1985. The Disabled State. Basingstoke. Macmillan.
• Sztumski, Janusz. 2005. Wstęp do metod i technik badań społecznych. Katowice: „Śląsk” Wydawnictwo Naukowe.
• UPIAS. 1976. Fundamental Principles of Disability. London: Union of the Physically Impaired Against Segregation.
• Wheatley, Edward. 2010. Medieval Constructions of Blindness in France and England. W: L.J. Davis (red.). The Disability Studies Reader. New York: Routledge, s. 63–73.
• Williamson, Oliver E. 2000. The New Institutional Economics: Taking Stock, Looking Ahead. „Journal of Economic Literature" vol. 38, nr 3: 595–613.
• Wolfensberger, Wolf. 1998. A Brief Introduction to Social Role Valorization. A higher-order concept for addressing the plight of societally devalued people, and for structuring human services. New York: Training Institute for Human Service Planning (Syracuse University).
• Wolfensberger, Wolf. 1983. Social Role Valorization. A Proposed New Term for the Principle of Normalization. „Mental Retardation” vol. 21, nr 6: 234–239.