Guanczowie – historia, kultura, wierzenia

• Authors: Dzwonkowska Edyta Stefania

Title variants

EN

Guanches – their history, culture and beliefs

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Termin „Guanczowie” posiada dwa znaczenia. W szerszym używany jest na określenie wszystkich ludów autochtonicznych Wysp Kanaryjskich. W węższym Guanczowie to tubylcy zamieszkujący w przeszłości Teneryfę. W artykule zaprezentowano informacje dotyczące autochtonicznego ludu Teneryfy. W 1496 roku ostatnia z Wysp Kanaryjskich, Teneryfa, została podbita przez Hiszpanów. Guanczowie zostali wymordowani lub sprzedani do niewoli. Ślady ich historii, kultury i wierzeń są tam do dzisiaj obecne. Pochodzenie piramid z Güímar nadal stanowi temat niewyjaśniony przez naukowców. Interesujące wydają się też badania prowadzone nad Kanaryjskim Kamieniem z Rosetty – Piedra Zanata. Ciekawie przedstawia się legenda dotycząca figurki Matki Bożej z Candelarii.

EN

The term: Guanches has two meanings: In the wider sense, it refers to all aboriginal inhabitants of the Canary Islands; in the narrower sense, it refers only to the inhabitants of the Tenerife. This article treats of the autochthons of the Tenerife, the last Canary Island conquered by the Spaniards in 1496. Guanches were killed en masse, and the survivors sold into slavery. Some traces of their history, culture and beliefs are still discernible today, though shrouded in mystery, like the origins of the Pyramids of Güímar, or Piedra Zanata, considered the Rosetta Stone of the Canary, or the fascinating legend of the figure of Our Lady of Candelaria. The author of this article describes the social life of the Guanches, their religious beliefs and material culture.

Keywords

PL

Guanczowie; Matka Boża z Candelarii; piramidy w Güímar; Teneryfa; Wyspy Kanaryjskie

EN

Guanches; Canary Islands; Tenerife; Pyramids of Güímar; Our Lady of Candelaria

• Publisher: Verbinum / Wydawnictwo Księży Werbistów
• Journal: Nurt SVD
• Year: 2017
• Issue: 2
• Pages: 585-600

Dates

published

2017-12-31

Contributors

author

Dzwonkowska Edyta Stefania

References

• A. de Espinosa, The Guanches of Tenerife, The Holy Image of Our Lady of Candelaria, and the Spanish Conquest and Settlement. The Origin and Miracles of The Holy Image of Our Lady of Candelaria with a Description of the Island of Tenerife, London 1907
• A. Kościuszko, Analiza rynku turystycznego. Wyspy Kanaryjskie [on-line], http://wtir.awf.krakow.pl/pdf/studenci/strony_st/projekty/hiszpania/alicja_kosciuszko.pdf [dostęp: 10.10.2017]
• C. Esteban López, Arqueologia soñada: la historia de las pirámides de Güímar, „El Escéptico”, nr 8, 2000
• Candelaria – Teneryfa [on-line], http://www.polski.ferien-auf-teneriffa.net/wakacje-teneryfa/candelaria-teneryfa-s42.html [dostęp: 9.09.2017]
• Candelaria i jej sławna bazylika na Teneryfie [on-line], http://www.teneryfa24.pl/teneryfa_candelaria.html [dostęp: 9.09.2017]
• E. Dzwonkowska, Kult figurki Matki Boskiej z Candelarii (Teneryfa). Nuestra Señora de la Candelaria, [w:] A. Jakimowicz, K. Jakimowicz (red.), Podróżnik historyczny, t. 1, Lublin 2016
• G. Chil y Naranjo, Los Guanches. Estudios, La Laguna 2006
• Guia. Museo de la Naturaleza y el Hombre, Santa Cruz de Tenerife b.d.
• H.J. Ulbrich, Canarian „Pyramids” Revisited – Are They pre-Hispanic or Recent?, „Almogaren”, nr 46-47, 2015-2016
• J. Barrios Garcia, The Guanche Lunar Calendar and the Virgin of Candelaria (Tenerife, 14th-15th Centuries), [w:] W. Schlosser (red.), Proceedings of the Second SEAC Conference (Bochum, Germany, 1994), Bochum 1996
• J.F. Navarro Mederos, Los aborigenes, Santa Cruz de Tenerife 1987
• J.J. Suárez Acosta i in., Conquista y Colonización, Santa Cruz de Tenerife 1988
• J.P. Camacho, Guanches. Mito y realidad. Los misterios pobladores de Las Islas Canarias, b.m. 2015
• L. Diego Cuscoy, Los Guanches: vida y cultura del primitivo habitante de Tenerife, Santa Cruz de Tenerife 1968
• La Imagen Actual de la Virgen de Candelaria [on-line], http://lalagunaahora.com/?p=6771[dostęp: 21.11.2017]
• M. de Paz-Sánchez, O. Quintero Sánchez, History of the Canary Islands, b.m. 2009
• M. Piwocka, Lwowska Madonna z klasztoru dominikanów w Krakowie. Kilka słów o ikonografii, [w:] W. Bałus i in. (red.), Artifex doctus. Studia ofiarowane profesorowi Jerzemu Gadomskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, t. 1, Kraków 2007
• M.V. Navarro Di Lanzo, Las Pirámides de Tenerife. Memoria del trabajo fin de grado, San Cristóbal de La Laguna 2016
• Nasza Pani ze świecą [on-line], http://www.swzygmunt.knc.pl/othermarys/foreign/ htms/tenerife_nuestrasenoradelcandelaria_01.htm [dostęp: 21.09.2017]
• Niezwykłe znaki: Madonna de La Candelaria, „Św. Zygmunt. Gazetka Parafii św. Zygmunta w Słomczynie”, nr 4, 2012
• Nuestra Señora de la Candelaria, [on-line] http://corazones.org/maria/candelaria.htm [dostęp: 21.11.2017]
• Our Lady of Candelaria [on-line], http://www.stmaryswestmelbourne.org/wpcontent/uploads/2013/09/Candelaria0.pdf [dostęp: 1.03.2015]
• P. Hernández Hernández (red.), Natura y cultura de Las Islas Canarias, La Laguna 2003
• R. González Antón i in., La Piedra Zanata, Santa Cruz de Tenerife 1995
• R. González Antón i in., Los Guanches desde la arqueología, La Laguna b.d.
• S. Andrews, The Mystery of the Guanches and the Pyramids of Tenerife [on-line], http://www.ancient-origins.net/ancient-places-europe/mystery-guanches-and-pyramidstenerife-003232?nopaging=1 [dostęp: 10.10.2017]
• S.D. Lima Dominguez, Los Guanches. Historia y cultura, Santa Cruz de Tenerife 1985
• Sanktuaria Maryjne Europy. Sanktuarium Matki Bożej – Hiszpania – Teneryfa – Candelaria. Bazylika Matki Bożej Gromnicznej [on-line], http://dragany-bibliotekamaryjna. blogspot.com/2014_01_01_archive.html [dostęp: 9.09.2017]
• Tagoror [on-line], http://www3.gobiernodecanarias.org/medusa/wiki/index.php?title=Tagoror [dostęp: 17.09.2017]
• Virgin of Candelaria [on-line], https://www.revolvy.com/main/index.php?s=Virgin%20of%20Candelaria&item_type=topic [dostęp: 11.09.2017]
• W. Maciejowski, Z wyspy na wyspę (kanaryjską), [w:] Z. Górka, J. Więcław-Michniewska (red.), Badania i podróże krakowskich geografów. Informator Polskiego Towarzystwa Geograficznego, t. 1, Kraków 2003
• Zob. Alonso de Espinosa [on-line], http://ec.aciprensa.com/wiki/Alonso_De_Espinosa [dostęp: 6.10.2017]

Identifiers

ISSN

1233-9717