Obszary wiejskie jako miejsce powstawania nowych ruchów społecznych. Implikacje teoretyczne i empiryczne

• Authors: Foryś Grzegorz

Title variants

EN

Rural areas as a space for the emergence of new social movements. Theoretical and empirical implications

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Możliwe jest stwierdzenie, że przemiany na obszarach wiejskich są odbiciem procesów, które zachodzą na poziomie całego społeczeństwa. Obserwacja z jednej strony rosnącej roli ruchów społecznych, zwłaszcza nowych ruchów społecznych, we współczesnych społeczeństwach, a z drugiej strony logiki zmian obszarów wiejskich, pozwala na wyznaczenie obszaru wspólnego tych, wydawałoby się, odległych od siebie zjawisk. Tekst próbuje wskazać na te procesy, które stanowią podłoże dla kształtowania się nowych ruchów społecznych na obszarach wiejskich i jednocześnie pokazać, że teorie ruchów społecznych są przydatne do analizy współczesnych obszarów wiejskich. Ma to dwojaką motywację: po pierwsze ruchy społeczne stanowią w nowoczesnym społeczeństwie jeden z głównych przejawów wyrażania się podmiotowości całych społeczeństw, jak również poszczególnych grup społecznych, stąd sam fakt podjęcia badań nad problematyką ruchów społecznych wydaje się być wart uwagi. Po drugie, zastosowanie teorii ruchów społecznych do analizy zachowań chłopów czy rolników, a więc mieszkańców wsi i obszarów wiejskich, był w literaturze światowej i polskiej stosowany zwykle w kontekście zbiorowych działań kontestacyjnych tej grupy społecznej. Nie znalazł on jednak szerszego zastosowania do analizy codziennego, niekontestacyjnego, w klasycznym tego słowa znaczeniu, działania wybranej kategorii mieszkańców obszarów wiejskich. Główne pytanie brzmi zatem: Jakie procesy czynią teorię nowych ruchów społecznych zdatną do analiz zachowań współczesnych mieszkańców obszarów wiejskich?

EN

One can say that the changes affecting rural areas reflect the processes and phenomena on the level of society as whole. The growing importance of social movements, especially new social movements, which can be observed in contemporary societies, as well as the logic of changes taking place in rural areas, makes it possible to identify the space which these two seemingly distant phenomena share. This article points out the processes which underlie the new social movements coming into existence in rural areas. Simultaneously, the article shows that theories of social movements are useful for analysis of contemporary rural areas. There are two reasons for this approach: Firstly, social movements in modern societies are among the main expressions of empowerment for entire societies, communities, and particular social groups. Thus any new research on social movements deserves attention. Secondly, application of the theory of social movements to analyse the collective behaviour of farmers and rural area residents has been applied in the sociological literature in Poland and elsewhere, usually in the context of collective protest actions of this social group. However, this theory is not widely used to analyse everyday non-protest activities of certain categories of rural residents. The main question is: Is the theory of social movements the right tool for analysing changes in contemporary rural areas?

Keywords

PL

obszary wiejskie; agroturystyka; ruchy społeczne; dezaktywacja; schłopienie

EN

rural areas; agritourism; social movements; deactivation; repeasantization

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2017
• Volume: LXVI
• Issue: 2
• Pages: 113-136

Dates

published

2017

Contributors

author

Foryś Grzegorz

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

References

• Beck Colin J. 2013. Ideology. W: The Wiley-Blackwell encyclopaedia of social and political movements, D. Snow, D. della Porta, B. Klandermans, D. McAdam (red.), 586–590. Oxford: Wiley-Blackwell.
• Buechler Steven M. 2008. Teorie nowych ruchów społecznych (P. Sadura). W: Dynamika życia społecznego. Współczesne koncepcje ruchów społecznych, K. Gorlach, P. Mooney (red.), 161–188. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• della Porta Donatella, Mario Diani. 2009. Ruchy społeczne. Wprowadzenie (A. Sadza). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Edelman Marc. 1999. Peasants againts globalization. Rural social movement in Costa Rica. Stanford: Stanford University Press.
• Foryś Grzegorz. 2008. Dynamika sporu. Protesty rolników w III Rzeczpospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Foryś Grzegorz. 2016. Gospodarstwa i stowarzyszenia agroturystyczne w Polsce. W poszukiwaniu ruchu społecznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Gerlach Luther P. 2001. The structure of social movements: Environmental activism and its opponents. W: Networks and netwars: The future of terror, crime, and militancy, J. Arquilla, D. Ronfeldt (red.), 289–309. Santa Monica: Rand.
• Gorlach Krzysztof. 2001. Świat na progu domu. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
• Gorlach Krzysztof. 2004. Socjologia obszarów wiejskich. Problemy i perspektywy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Halamska Maria. 1988. Peasant movements in Poland, 1980–1981: State socialist economy and the mobilization of individual farmers. W: Research in social movements, conflicts and change (10), B. Misztal, L. Kriesberg (red.), 147–160. Greenwich–London: JAI Press Inc.
• Jenkins J. Craig. 1982. “Why do peasants rebel? Structural and historical theories of modern peasant rebellions”. American Journal of Sociology 88(3): 487–514. Chicago: The Chicago University Press.
• Klandermans Bert, Sidney Tarrow. 2008. Mobilizacja w ruchach społecznych: o syntezie koncepcji europejskich i amerykańskich (K. Gorlach). W: Dynamika życia społecznego. Współczesne koncepcje ruchów społecznych. K. Gorlach, P. Mooney (red.), 64–97. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Marsden Terry. 2003. The condition of rural sustainability. Assen: Royal Van Gorcum.
• Melucci Alberto. 1988. Getting involved: Identity and mobilization in social movements. W: From structure to action: Comparing social movements research across cultures. International social movement research (t. 1). B. Klandermans, H. Kriesi, S. Tarrow (red.), 329–348. Greenwich–London: CT: JAI Press.
• Melucci Alberto. 1994. A strange kind of newness: What’s “new” in new social movements? W: New social movements. From ideology to identity, E. Larańa, H. Johnston, J.R. Gusfield (red.), 101–130. Philadelphia: Temple University Press.
• Melucci Alberto. 1996. Challenging codes: Collective action in the information age. Cambridge: Cambridge University Press.
• Migdal Joel S. 1974. Peasants, politics and revolution. Toward political and social change in the third world. Princeton: Princeton University Press.
• Mooney Patrick H. 2000. “Specifying the ‘rural’ in social movement theory”. Polish Sociological Review (129): 35–55.
• Mooney Patrick H. 2004. “Democratizing rural economy: Institutional friction, sustainable struggle and the cooperative movement”. Rural Sociology 69(1): 76–98. Oxford: Blackwell Publishing Ltd.
• Offe Claus. 1995. Nowe ruchy społeczne. Przekraczanie granic polityki instytucjonalnej (P. Karpowicz). W: Władza i społeczeństwo, J. Szczupaczyński (red.), 226–233. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Paige Jeffrey. 1975. Agrarian revolution. New York: Free Press.
• Pakulski Jan. 2009. Postmodern social theory. W: The New Blakwell Company to social theory, Bryan S. Turner (red.), 252–280. Oxford: Blackwell Publishing.
• Ploeg Jan Douwe van der. 2008. The new peasantries. Struggles for autonomy and sustainability in area of empire and globalization. London: Earthscan.
• Reed Matt. 2004. “The mobilization of rural identities and the failure of the rural protest movement in the UK 1996–2001”. Space and Polity 8(1): 25–42. London: Carfax Publishing Company.
• Scott James C. 1976. The moral economy of peasant. New Haven: Yale University Press.
• Scott James C. 1990. Domination and the arts of resistance. Hidden transcripts. New Haven
• –London: Yale University Press.
• Shanin Theodor. 1973. Peasantry as a political factor. W: Peasants and peasant societies, T. Shanin (red.), 238–263. Middlesex: Penguin Books.
• Wolf Eric R. 1973. Peasant wars of the twentieth century. New York: Harper and Row.

Identifiers

ISSN

0033-2356