Misterium histeryczne. „Wanda” Cypriana Norwida

• Authors: Rudaś-Grodzka Monika

Title variants

EN

A Hysteric Mystery Play. Cyprian Norwid’s “Wanda”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

„Wanda” Cypriana Norwida wyróżnia się na tle innych dramatów poświęconych początkom narodu polskiego. Jej wyjątkowość polega na tym, że dzieje bajeczne zostały wpisane w historię chrześcijańską, dobrowolna ofiara Wandy jako akt religijny poprzedziła bowiem narodziny narodu polskiego. Autorka artykułu wprowadziła różne porządki interpretacyjne, tworzące rodzaj dwugłosu. Z perspektywy teorii postkolonialnej „Wanda” odsłania mechanizm zawłaszczania starej pogańskiej religii przez Kościół katolicki. Światopogląd Norwida jest bardzo złożony, a jego stosunek do Kościoła katolickiego nie jest jednoznaczny. Poeta nie dostrzega szczególnej wartości w starych kulturach, chyba że stanowią one zapowiedź chrześcijaństwa. W interpretacji autorki artykułu główną rolę odgrywają tradycja mistyczna oraz krytyka feministyczna, zwłaszcza pisma Lucy Irigaray (główną kategorią jest stworzone przez nią pojęcie „Mystérique”). Dzięki tej perspektywie poszerza się nasze rozumienie struktury fantazmatów narodowych. Przedmiotem namysłu jest histeryczna osobowość polskiego narodu, którą reprezentuje postać Wandy w dramacie Norwida.

EN

Cyprian Norwid’s “Wanda” stands out above other dramas devoted to the beginnings of the Polish nation. Its uniqueness consists in the fact that its fantastic history is inscribed into a Christian story since Wanda’s freewill sacrifice as an religious act precedes the birth of the Polish peoples. The author of the paper introduces various interpretive orders that make up a certain two-voice structure. From the perspective of postcolonial theory, “Wanda” reveals a mechanism of appropriation the old pagan religion by the Catholic Church. Norwid’s worldview is particularly complex, and his relation to the Catholic Church proves ambiguous. The poet sees no special value in old cultures unless they scent Christianity. In Rudaś-Grodzka’s interpretation, the main role is played by mystical tradition and feminist criticism, especially Lucy Irigaray’s writings (the central category being the term “Mystérique” that she coined). This perspective broadens our understanding of national phantasms structure. The subject of reflection is hysterical personality of the Polish nation represented by Wanda in Norwid’s drama.

Keywords

PL

mistyka; histeria; Mystérique; Chrystus; religia pogańska; Cyprian Norwid; „Wanda”

EN

mysticism; hysteria; Mystérique; Christ; pagan religion; Cyprian Norwid; “Wanda”

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2023
• Volume: 114
• Issue: 4
• Pages: 39-63

Dates

printed

2023-12-27

Contributors

author

Rudaś-Grodzka Monika

• Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa

Identifiers

ISSN

0031-0514

EISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2023.4.3