Klauzule wyznaniowe w Konstytucji RP

• Authors: Szymanek Jarosław
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Szeroko pojęta problematyka wyznaniowa, albo jeszcze lepiej światopoglądowa, jest dzisiaj niekwestionowanym standardem konstytucyjnym. Oznacza to, że zawarcie w ustawie zasadniczej minimalnych choćby postanowień odnoszących się do kwestii konfesyjnych jest obligatoryjne, w związku z czym ewentualne pominięcie w akcie o randze konstytucji przepisów wyznaniowych czyni z konstytucji akt niekompletny, jedynie cząstkowy, nie spełniający wymogu konstytucji pełnej, w sposób całościowy regulującej najistotniejsze elementy ładu społeczno–politycznego . Innymi słowy mówiąc tematyka wyznaniowa czy światopoglądowa ma obecnie status norm materialnie konstytucyjnych . Normy te obejmują przy tym dwojakiego rodzaju grupę zagadnień. Pierwszą – najważniejszą – są indywidualne gwarancje swobód religijnych, natomiast drugą grupę tworzą przepisy „instytucjonalne”, określające podstawy prawnych relacji państw ze związkami wyznaniowymi.

Keywords

PL

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej; kościoły i inne związki wyznaniowe; Kościół katolicki; państwo świeckie; państwo wyznaniowe; prawo wyznaniowe; relacje państwo-kościół; wolność sumienia i religii

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Studia z Prawa Wyznaniowego
• Year: 2005
• Volume: 8
• Pages: 5-43

Contributors

author

Szymanek Jarosław

• Uniwersytet Warszawski, Instytut Nauk Politycznych, ul. Nowy Świat 67, 00-927 Warszawa

References

• A. Grzegorczyk, Aksjologiczna podstawa konstytucji państwa, w:Teoretyczne i aksjologiczne problemy konstytucji, red. S. Zawadzki, „Studia Konstytucyjne” 1989, t. I, s. 202n.
• A. Grześkowiak, Aksjologa projektu konstytucji RP, w: Ocena projektu Konstytucji RP, red. J. Krukowski, Lublin 1996, s. 13n.;
• A. Gwiżdż, Wstęp do konstytucji. Zagadnienia prawne, w: Charakter i struktura norm konstytucji, red. J. Trzciński, Warszawa 1997, s. 166n.
• A. Łopatka, Jednostka. Jej prawa człowieka, Warszawa 2002, s. 114.
• A. Łopatka, Prawo do wolności myśli, sumienia i religii, Warszawa 1995.
• A. Łopatka, Wolność sumienia i wyznania, w: Prawa człowieka. Model prawny, red. R. Wieruszewski, Wrocław 1991, s. 407n.;
• B. Banaszak, M. Jabłoński, w: Konstytucje Rzeczypospolitej oraz komentarz, s. 104.
• B. Banaszak, Prawo konstytucyjne, Warszawa 1999, s. 72
• B. Górowska, Koncepcja ładu wyznaniowego w nowej konstytucji, w: Konstytucja RP. Oczekiwania i nadzieje, red. T. Bodio, W. Jakubowski, Warszawa 1997, s. 175.
• D. Dudek, Równouprawnienie kościołów i związków wyznaniowych na tle konstytucyjnych zasad prawa wyznaniowego, w: Prawo wyznaniowe w systemie prawa polskiego, red. A. Mezglewski, Lublin 2004, s. 201.
• E. Schwierskott, Gwarancje wolności sumienia w systemach prawnych Polski i Niemiec, „Przegląd Sejmowy” 2003, nr6, s. 55n.
• F. Longchamps de Berrier, Przeciw reliktom Oświecenia w prawie wyznaniowym, „Państwo i Prawo” 1995, nr 1, s. 73.
• H. Misztal, Okres 1945--1989,w:Prawo wyznaniowe, red. H. Misztal, Lublin 2000, s. 162, 163
• J. Boć, w: Konstytucje Rzeczypospolitej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 r., red. J. Boć, Wrocław 1998, s. 62.
• J. Krukowski, K. Warchałowski, Polskie prawo wyznaniowe, Warszawa 2000, s. 59.
• J. Krukowski, Konkordat polski. Znaczenie i realizacja, Lublin 1999, s. 72.
• J. Krukowski, Konstytucyjna ochrona wolności sumienia i religii, w: Sześć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Doświadczenia i inspiracje, red. L. Garlicki, A. Szmyt, Warszawa 2003, s. 160, 161.
• J. Krukowski, Konstytucyjny model stosunków w między Państwem a Kościołem w III Rzeczypospolitej, w: Prawo wyznaniowe w systemie prawa polskiego, red. A. Mezglewski, Lublin 2004, s. 79n.
• J. Krukowski, Kościół i państwo. Podstawy relacji prawnych, Lublin 2000, s. 256n.
• J. Krukowski, Państwo a kościoły i związki wyznaniowe w projekcie Konstytucji RP, w: Ocena projektu Konstytucji RP, red. J. Krukowski, Lublin 1996, s. 141n.
• J. Krukowski, Realizacja konkordatu z 1993 r. w prawie polskim, „Studia Prawnicze” 1999, nr 3, s. 10.
• J. Osuchowski, Religia i Konstytucja ,w: Państwo. Demokracja. Samorząd. Księga pamiątkowa na sześćdziesięciopięciolecie Profesora Eugeniusza Zielińskiego, red. T. Młodawa, Warszawa 1999, s. 91.
• J. Osuchowski, Stosunki wyznaniowe w Polsce na tle transformacji ustrojowej, Warszawa 1996, s. 13.
• J. Szymanek, Bezstronność czy neutralność światopoglądowa państwa (Uwagi na tle art. 25 ust. 2 Konstytucji RP), „Państwo i Prawo” 2004, nr 5, s. 32n.
• J. Szymanek, Konstytucyjna regulacja stosunków państwo - kościół (ujęcie komparatystyczne), „Państwo i Prawo” 2000, nr 4, s. 24.
• J. Szymanek, Regulacja stosunków państwo - kościół w polskich aktach konstytucyjnych XX wieku, „Przegląd Sejmowy” 2002, nr3, s. 28, 29.
• J. Szymanek, Stosunki państwa ze związkami wyznaniowymi w świetle postanowień Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., w: Przestrzeń polityki i spraw wyznaniowych. Szkice dedykowane Profesorowi Januszowi Osuchowskiemu z okazji siedemdziesięciopięciolecia urodzin, red. B. Górowska, Warszawa 2004, s. 445n.
• K. Daniel, Kontrowersje wokół wprowadzenia wartości chrześcijańskich do prawa, w: Dynamika wartości w prawie, red. K. Pałecki, Kraków 1997, s. 157n.
• K. Grzybowski, B. Sobolewska, Doktryna polityczna i społeczna papiestwa (1789-1968), Warszawa 1971, s. 488, 489.
• K. Pyclik, Postmodernistyczne/poststrukturalistyczne założenia wolności sumienia i wyznania, „Przegląd Prawa i Administracji” 2003, t. 54, s. 229.
• K. Pyclik, Wolność sumienia i wyznania w Rzeczypospolitej Polskiej (założenia filozoficzno-prawne), w: Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, red. B. Banaszak, A. Preisner, Warszawa 2002, s. 458.
• M. Kruk, Konstytucyjne zasady podstawowe. Ich znaczenie normatywne i katalog, w: Zasady podstawowe polskiej konstytucji, red. W. Sokolewicz, Warszawa 1998, s. 14n.
• M. Piechowiak, Wolność religijna. Aspekty filozoficznoprawne, „Toruński Rocznik Praw Człowieka i Pokoju” 1996, nr 3, s. 11.
• M. Pietrzak, Demokratyczne, świeckie państwo prawne, Warszawa 1999,
• M. Pietrzak, Konkordat włoski, „Studia Prawnicze” 1986, nr1/2.
• M. Pietrzak, Konstytucyjne podstawy prawa wyznaniowego, w: Konstytucyjne podstawy systemu prawa, red. M. Wyrzykowski, Warszawa 2001, s. 171.
• M. Pietrzak, Państwo laickie, w: Teoretyczne problemy państwa, red. S. Zawadzki, „Studia Konstytucyjne” 1990, t. VII, s. 102 n.
• M. Pietrzak, Prawo wyznaniowe, Warszawa 1999, s. 14.
• M. Pietrzak, Stosunki państwo-kościół w nowej Konstytucji, „Państwo i Prawo” 1997, nr 11/12, s. 178.
• Neutralność światopoglądowa państwa, red. E. Nowicka-Włodarczyk, Kraków 1998.
• P. Borecki, Wolność sumienia i wyznania, w: Wolność myśli, sumienia i wyznania. Poradnik prawny, oprac. A. Mikulska, Warszawa 2003, s. 10.
• P. Winczorek, Dyskusje konstytucyjne, Warszawa 1996, s. 116.
• P. Winczorek, Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Warszawa 2000, s. 38.
• P. Winczorek, Konstytucja i wartości, w: Charakter i struktura norm konstytucji, red. J. Trzciński, Warszawa 1997, s. 35n.
• P. Winczorek, Nowa konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Problem aksjologii, „Przegląd Sejmowy” 1996, nr4, s. 9n.;
• R. Chruściak, W. Osiatyński, Tworzenie konstytucji w Polsce w latach 1989-1997, Warszawa 2001, s. 38n.
• R. M. Małajny, „Mur separacji”. Państwo a kościół w Stanach Zjednoczonych, Katowice 1992.
• R. M. Małajny, Konstytucjonalizm a przedmiotowy zakres konstytucji, w: Konstytucjonalizacja zasad i instytucji ustrojowych, red. P. Sarnecki, Warszawa 1997, s. 96n.
• R. M. Małajny, Państwo a Kościół w Konstytucji III RP (refleksje aksjologiczne), „Państwo i Prawo” 1995, nr 8, s. 79.
• R. M. Małajny, Regulacja kwestii konfesyjnych w Konstytucji III RP(refleksje krytyczne), w: Ze sztandarem prawa przez świat. Księga dedykowana Profesorowi Wieńczysławowi Józefowi Wagnerowi von Igelgrund z okazji 85-lecia urodzin, red. R. Tokarczyk, K. Motyka, Kraków 2002, s. 288.
• W. Góralski, A. Pieńdyk, Zasada niezależności i autonomii państwa i koskościoła w konkordacie polskim z 1993 roku, Warszawa 2000, s. 15
• W. Janyga, Wolność sumienia i wyznania wobec wyzwań pluralizmu religijnego, „Państwo i Prawo” 2004, nr 10, s. 82n.
• W. Skrzydło, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Kraków 1998, s. 27
• Z. Łyko, Wolność sumienia i wyznania w relacji: człowiek - kościoły - państwo, w: Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, red. L. Wiśniewski, Warszawa 1997, s. 96, 97.
• Z. Tabor, T. Pietrzykowski, Bezstronność jako pojęcie prawne, w: Prawo a wartości. Księga jubileuszowa Profesora Józefa Nowackiego, red. I. Bogucka, Z. Tabor, Kraków 2003, s. 273n.