Jan Paweł II i Benedykt XVI o wychowaniu i duchowym rozwoju młodzieży

• Authors: Stańkowski Bogdan

Title variants

EN

Pope John Paul II and Benedict XVI as promoters of education and spiritual development of young people – personalistic perspective

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Rewolucja aksjologiczna w społeczeństwie polskim oraz świadomość wyzwań stojących przed współczesnymi wychowawcami stały się inspiracją do podjęcia tematu dotyczącego wychowania młodzieży w zmieniającym się kontekście społeczno-kulturowym naszego kraju. W pierwszej części artykułu został nakreślony obraz młodzieży i niektóre fundamentalne aspekty wychowania. W drugiej części autor przybliża postaci dwóch papieży: Jana Pawła II i Benedykta XVI, próbując na bazie wydanych przez nich dokumentów, listów do młodych, przesłań z okazji spotkań z młodzieżą, ukazać pewne linie, wizje wychowania, dominujące w ich nauczaniu. Artykuł ma zatem charakter analityczny i próbuje zgłębić zamysł wspomnianych papieży nad wychowaniem młodego pokolenia w kluczu chrześcijańskim.

EN

The axiological revolution in Polish society and awareness of the challenges facing today’s educators is the inspiration for this paper’s theme of the education of youth within the changing socio-cultural context of our country. In the first part of this article the author describes young people and describes aspects related to their fundamental education. The aim of the second part is to present the profiles of two popes: John Paul II and Bedendict XVI, using documents issued by them to show their visions of education, which predominate in papal teaching. The article is therefore an analytical one and attempts to explore the idea of papal teaching concerning the upbringing of the younger generation, in a Christian personalistic perspective.

Keywords

PL

wychowanie młodzieży – ujęcie personalistyczne; Jan Paweł II; Benedykt XVI; nauczanie papieskie

EN

education of youth – personalistic approach; John Paul II; Benedict XVI; papal teaching

• Publisher: Pedagogium Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Warszawie
• Journal: Pedagogika Społeczna
• Year: 2015 (R. XIV)
• Issue: 1(55)
• Pages: 73-92

Dates

published

2015-03-30

Contributors

author

Stańkowski Bogdan

• Akademia Ignatianum w Krakowie

References

• Benedykt XVI (2005a), Discorso ai presuli della Conferenza episcopale tedesca, „L’Osservatore Romano”, 24 agosto 2005, s. 4–5.
• Benedykt XVI (2005b), Messaggio per la Quaresima 2006, „Insegnamenti” I, s. 608.
• Benedykt XVI (2005c), Przemówienie z okazji otwarcia Kongresu Diecezji Rzymskiej w Bazylice św. Jana na Lateranie 6 czerwca 2005, „L’Osservatore Romano”, wydanie polskie, nr 9, s. 33.
• Benedykt XVI (2006a), Colloquio con i sacerdoti della diocesi di Albano, „Insegnamenti” II, s. 177.
• Benedykt XVI (2006b), Discorso al IV Convegno nazionale della Chiesa che è in Italia, „Insegnamenti” II, 2, s. 473–474.
• Benedykt XVI (2006c), Wiara, rozum i uniwersytet – wspomnienia i refleksje, wykład na Uniwersytecie Ratyzbona, 12 września 2006, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/przemowienia/bawaria_ratyzbona_12092006.html [data dostępu: 6.02.2015].
• Benedykt XVI (2007a), Discorso di apertura del Convegno della diocesi di Roma, „L’Osservatore Romano”, 13 giugno 2007, s. 4.
• Benedykt XVI (2007b), Discorso di apertura della V Conferenza Generale dell’Episcopato Latinoamericano e dei Caraibi, „L’Osservatore Romano”, 14–15 maja 2007, s. 13.
• Benedykt XVI (2007c), Incontro con i parroci e il clero della diocesi di Roma, „L’Osservatore Romano”, 24 lutego 2007, s. 4.
• Benedykt XVI (2008a), Lettera alla diocesi e alla città di Roma sul compito urgente della formazione delle nuove generazioni, „L’Osservatore Romano”, 24 stycznia 2008, s. 8.
• Benedykt XVI (2008b), List o pilnej potrzebie wychowania, 21.01.2018, „Katecheta”, nr 7–8, s. 4.
• Benedykt XVI (2008c), Tekst niewygłoszonego przemówienia na Universita’ degli Studi „La Sapienza” di Roma, przewidzianego na 17 stycznia 2008, http://w2.vatican.va/content/benedict-xvi/it/speeches/2008/january/documents/hf_ben-xvi_spe_20080117_la-sapienza.html [data dostępu: 6.02.2015).
• Benedykt XVI (2009), Encyklika Caritas in Veritate. O integralnym rozwoju ludzkim w miłości i prawdzie, Wydawnictwo M, Kraków.
• Benedykt XVI (2011), Przemówienie do władz regionu Lacjum, gminy i prowincji Rzymu, 14 stycznia 2011, „L’Osservatore Romano”, wydanie polskie, nr 4, s. 7.
• Benedykt XVI (2012), Wychowanie młodzieży do sprawiedliwości i pokoju, Orędzie Ojca Świętego na XLV Światowy Dzień Pokoju, 1 stycznia 2012 r., http://w2.vatican.va/content/ benedict-xvi/pl/messages/peace/documents/hf_ben-xvi_mes_20111208_xlv-world-day-peace.html [data dostępu: 5.02.2015].
• Benedykt XVI (2015a), List Ojca Świętego do uczestników XXVI Kapituły Generalnej Salezjanów, Rzym 1 marca 2008, http://w2.vatican.va/content/benedict-xvi/it/letters/2008/documents/ hf_ben-xvi_let_20080301_capitolo-salesiani.html [data dostępu: 06.02.2015].
• Benedykt XVI (2015b), Rodzina chrześcijańska wspólnotą wychowania i wiary, http://www. opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/przemowienia/rodzina_06062005.html [data dostępu: 5.02.2015).
• Benedykt XVI (2015c), Wychowanie pierwszorzędnym zadaniem Kościoła, http://ekai.pl/ wydarzenia/watykan/x29569/benedykt-xvi-wychowanie-pierwszorzednym-zadaniem-kosciola/?print=1 [data dostępu: 2.02.2015).
• Bronk A. (1996), Krajobraz postmodernistyczny, „Ethos”, nr 1–2, s. 79–100.
• Bruner J.S. (1974), W poszukiwaniu teorii nauczania, przeł. E. Krasińska, PIW, Warszawa.
• Buber M. (1993), Io e tu, [w:] tenże, Il principio dialogico e altri saggi, San Paolo, Milano.
• Chałupniak R. (2001), „Wychowanie religijne” czy „wychowanie chrześcijańskie”, [w:] Wychowanie religijne u progu trzeciego tysiąclecia chrześcijaństwa, Chałupniak R., Kostorz J. (red.), WTUW, Opole.
• Comitato per il progetto culturale della CEI (red.). (2009), La sfida educativa. Rapporto-proposta sull’educazione, prefazione di Camillo Ruini, Laterza, Roma–Bari.
• Czackowska E. (2001), Cicha rewolucja. Wywiad z ks. Sławomirem Zarębą, „Rzeczpospolita” 24.01.2001.
• Fabris A. (2010), Tre aspetti dell’odierna sfida educativa, „Pedagogia e Vita”, nr 2, s. 88.
• Formella Z., Soledad Assettati M. (2009), Le nuove sfide della psicologia dell’educazione, „Orientamenti Pedagogici”, nr 3, s. 451.
• Jan Paweł II (1979a), Encyklika Redemptor hominis, Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych, Warszawa.
• Jan Paweł II (1979b), Wyzwolenie Chrystusowe we wspólnocie Kościoła [przemówienie do młodzieży], „Comunione e Liberazione”, 31 marca.
• Jan Paweł II (1986), Wiara i kultura. Dokumenty, przemówienia, homilie [przemówienie podczas wizyty w UNESCO 1980], Polski Instytut Kultury Chrześcijańskiej, Rzym.
• Jan Paweł II (1990), Rodzina w nauczaniu Jana Pawła II. Antologia wypowiedzi [Przyszłość człowieka to sam człowiek. W czasie mszy św. dla rodzin, Braga – Monte Sameiro, Portugalia, 15.05.1982], Żukowicz J. (red.), Kraków.
• Jan Paweł II (1995), Encyklika Evangelium vitae, Libreria Editrice Vaticana, Watykan.
• Jan Paweł II (1998), Encyklika Fides et ratio. O relacjach między wiarą a rozumem, Biblos, Tarnów.
• Jan Paweł II. (1999a), Homilia w czasie liturgii słowa skierowana do młodzieży zgromadzonej na Placu Mickiewicza, Poznań 3 czerwca 1997, [w:] Drogowskazy dla Polaków Ojca Świętego Jana Pawła II, t. III, Wydawnictwo M, Kraków.
• Jan Paweł II (1999b), Homilia w czasie mszy św. odprawionej dla alumnów, młodzieży zakonnej i służby liturgicznej, Częstochowa 06.06.1979, [w:] Drogowskazy dla Polaków Ojca Świętego Jana Pawła II, t. II, Wydawnictwo M, Kraków.
• Jan Paweł II (2007), Orędzie na IX i X Światowy Dzień Młodzieży, [w:] Jan Paweł II, Dzieła zebrane, t. IV, Wydawnictwo M, Kraków.
• Jan Paweł II (2008a), Budować mosty przyjaźni i braterstwa, sprawiedliwości, miłości i pokoju, Spotkanie z młodzieżą, Budokan, Tokio, 24 lutego 1981, [w:] Podręcznik Pokolenia JP II. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Koźmińska H. (red.), Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań.
• Jan Paweł II (2008b), Być chrześcijaninem, znaczy zgodzić się na życie alternatywne, Spotkanie z młodzieżą Szwajcarii niemieckiej, Einsiedeln, Szwajcaria, 15 czerwca 1984, [w:] Podręcznik Pokolenia JP II. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Koźmińska H. (red.), Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań.
• Jan Paweł II (2008c), Chrystus wzywa do prawdy, Homilia w czasie Mszy św. dla młodzieży irlandzkiej, 30 września 1979, [w:] Podręcznik Pokolenia JP II. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Koźmińska H. (red.), Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań.
• Jan Paweł II (2008d), Do dzieci i młodzieży w Bazylice Świętego Piotra, 14 marca 1979, [w:] Podręcznik Pokolenia JP II. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Koźmińska H. (red.), Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań.
• Jan Paweł II (2008e), Homilia w czasie liturgii słowa skierowana do młodzieży zgromadzonej na Westerplatte, 12 czerwca 1987, [w:] Podręcznik Pokolenia JP II. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Koźmińska H. (red.), Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań.
• Jan Paweł II (2008f), Jezus Chrystus naszą drogą, Spotkanie z młodzieżą na stadionie Prater, Austria, 10 września 1983, [w]: Podręcznik Pokolenia JP II. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Koźmińska H. (red.), Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań.
• Jan Paweł II (2008g), Krzyż najważniejszą katedrą prawdy Bożej i ludzkiej, Przemówienie do młodzieży akademickiej, Bazylika Św. Piotra, 5 kwietnia 1979, [w:] Podręcznik Pokolenia JP II. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Koźmińska H. (red.), Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań.
• Jan Paweł II (2008h), Młodzi są wezwani do tworzenia z dorosłymi planu przyszłego społeczeństwa, spotkanie w Mestre (Włochy) 17 czerwca 1985, [w:] Podręcznik Pokolenia JP II. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Koźmińska H. (red.), Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań.
• Jan Paweł II (2008i), Nadszedł czas, aby zabłysło wasze światło, Spotkanie z młodzieżą w „Kieł Center” St. Louis, 26 stycznia 1999, [w:] Podręcznik Pokolenia JP II. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Koźmińska H. (red.), Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań.
• Jan Paweł II (2008j), Nadzieja – miłość – pokój, Spotkanie z młodzieżą, Budokan, Tokio 24 lutego 1981, [w:] Podręcznik Pokolenia JP II. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Koźmińska H. (red.), Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań.
• Jan Paweł II (2008k), Nauczycielu – gdzie mieszkasz? Chodźcie, a zobaczycie” (J. 1, 38-39), Orędzie do młodzieży całego świata z okazji XII Światowych Dni Młodzieży, 15 sierpnia 1996, [w:] Podręcznik Pokolenia JP II. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Koźmińska H. (red.), Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań.
• Jan Paweł II (2008l), Nie lękajcie się – jest z wami Jezus. Spotkanie z młodzieżą diecezji rzymskiej, 5 kwietnia 2005, [w:] Podręcznik Pokolenia JP II. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Koźmińska H. (red.), Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań 2008.
• Jan Paweł II (2008m), Odnowa świata wymaga poświęceń, Przemówienie do młodzieży, Douala, Kamerun 13 sierpnia 1985, [w:] Podręcznik Pokolenia JP II. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Koźmińska H. (red.), Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań.
• Jan Paweł II (2008n), Orędzie do francuskiej młodzieży, 1 czerwca 1980, [w:] Podręcznik Pokolenia JP II. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Koźmińska H. (red.), Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań.
• Jan Paweł II (2008o), Podstawowy problem ludzkiego życia, Homilia podczas Mszy św. dla młodzieży, Lizbona, 14 maja 1982, [w:] Podręcznik Pokolenia JP II. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Koźmińska H. (red.), Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań.
• Jan Paweł II (2008p), Przyjmijcie trud wolności, Przemówienie do młodzieży uniwersyteckiej w Auli Pawła VI, 14 kwietnia 1981, [w:] Podręcznik Pokolenia JP II. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Koźmińska H. (red.), Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań.
• Jan Paweł II (2008r), Wierzymy w Boga, wielbimy Boga, szukamy Boga. Spotkanie z młodzieżą muzułmańską w Casablanca, 19 sierpnia 1985, [w:] Podręcznik Pokolenia JP II. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Koźmińska H. (red.), Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań.
• Jan Paweł II (2008s), Wspólnie realizujcie projekt humanizacji świata, Przemówienie do młodzieży na Anioł Pański, Florencja, 19 października 1986, [w:] Podręcznik Pokolenia JP II. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Koźmińska H. (red.), Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań.
• Jan Paweł II (2008t), Wy jesteście Kościołem, jesteście nim wszyscy, Spotkanie z młodzieżą w Amersfoort, Holandia, 14 maja 1985, [w:] Podręcznik Pokolenia JP II. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Koźmińska H. (red.), Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań.
• Jan Paweł II (2015a), Gratissimam sane. List Ojca Świętego do rodzin z okazji Roku Rodziny 1994, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/listy/gratissimam.html [data dostępu: 5.02.2015].
• Jan Paweł II (2015b), Parati semper. List do młodych całego świata z okazji Międzynarodowego Roku Młodzieży, 31 marca 1985, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ ii/listy/parati.html [data dostępu: 5.02.2015].
• Kwiatkowska H. (1994), Ewolucja tożsamości pedagogiki, IHNOiT, Warszawa.
• Lulek B. (2000), Rodzina i szkoła wobec rozwoju osobowości dziecka, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Mastalski J. (2012), Model wychowania w nauczaniu bł. Jana Pawła II, „Verbum Vitae”, n. 21, s. 253–271.
• Melosik Z. (2005), Młodzież a przemiany kultury współczesnej, [w:] Młodzież wobec (nie)gościnnej przyszłości, Leppert R., Melosik Z., Wojtasik B. (red.), Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu, Wrocław.
• Osiał W. (2011), Wybrane cechy współczesnej religijności i ich wyzwania dla edukacji religijnej, [w:] Wychowanie a wyzwania ponowoczesności, Osewska E. (red.), Wydawnictwo UKSW, Warszawa.
• Pati L. (2009), Centralità della persona nell’educazione, „La Famiglia”, nr 248, s. 3.
• Paweł VI (2015), Gaudium et spes. Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym, nr 10, http://www.nonpossumus.pl/encykliki/sobor_II/gaudium_et_spes/wstep.php [data dostępu: 25.01.2015).
• Ratzinger J. (2005), L’Europa nella crisi delle culture, Cantagalli, Siena.
• Ruini C. (2015), Wystąpienie inauguracyjne na IX Forum del Progetto Culturale, Rzym 27– 28 marca 2009, http://www.chiesacattolica.it/cci_new_v3/allegati/5298/27%20marzo%20 2009_Prolusione%20IX%20Forum.pdf [data dostępu: 6.02.2015].
• Simonetti P. (2007), S.O.S. educazione: genitori permissivi e „figli padroni”, „Avvenire”, 16 listopada.
• Stańkowski B. (2014), Zacznijmy od człowieka. Pedagogika w poszukiwaniu nowych kontekstów dla integracji i rozwoju społeczno-kulturowego, Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Sztaba M. (2015), Społeczny wymiar wychowania chrześcijańskiego w nauczaniu Kościoła katolickiego, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/T/TA/TAK/katecheta201105_wychowanie. html# [data dostępu: 5.02.2015).
• Śliwerski B. (2011), Paradoksy polityki oświatowej w Polsce, „Studia Edukacyjne”, nr 16, s. 19–39.
• Walczak P. (2007), Wychowanie jako spotkanie. Józefa Tischnera filozofia człowieka jako źródło inspiracji pedagogicznych, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Wojtyła K. (1979), Elementarz etyczny, Znak, Kraków.
• Wojtyła K. (1982), Miłość i odpowiedzialność, KUL, Lublin.
• Wojtyła K. (1994), Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, KUL, Lublin.
• Wojtyła K. (1969), Osoba i czyn, Polskie Towarzystwo Teologiczne, Kraków.
• Wojtyła K. (1992), Wychowanie do prawdy i wolności, [w:] Człowiek drogą Kościoła, Czajkowska K. (red.), Fundacja Jana Pawła II, Ośrodek Dokumentacji Pontyfikatu, Rzym.
• Wojtyła K. (1976), Znak, któremu sprzeciwiać się będą. Rekolekcje w Watykanie 1976, Pallottinum, Poznań–Warszawa.
• Wrońska K. (1993), O możliwości zbudowania teorii wychowania personalistycznego K. Wojtyły, [w:] Poza kryzysem tożsamości. W kierunku pedagogiki personalistycznej, Adamski F. (red.), Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Wysocka E. (2000), Młodzież a religia, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Zając A. (1998), Media w kulturze, nauce i oświacie. V Ogólnopolska Konferencja Naukowa, „Rocznik Pedagogiczny”, nr 21, s. 95.

Identifiers

ISSN

1642-672X