Alternatywne formy konsumpcji wobec konsumpcjonizmu

• Authors: Felicjan Bylok

Title variants

EN

Alternative Forms of Consumption with Regard to Consumerism

RU

Альтернативные формы потребления перед лицом потребительства

• Languages of publication: PL EN RU

Abstracts

PL

W literaturze istnieje wiele różnych teoretycznych podejść dotyczących kierunków rozwoju konsumpcji. Część z nich upatruje w konsumpcjonizmie i kulturze konsumpcji sił napędowych współczesnej konsumpcji, inne natomiast wskazują na ruchy społeczne konsumentów dążących do ograniczenia nadmiernej konsumpcji. Głównym celem opracowania jest opis alternatywnych form konsumpcji wobec hiperkonsumpcji stymulowanej ideologią konsumpcjonizmu. Realizacja założonego celu była możliwa dzięki zastosowaniu metody analizy krytycznej źródeł literaturowych krajowych i zagranicznych dotyczących konsumpcji. W wyniku badań wskazano na różne alternatywne formy przedsięwzięć, które ograniczają wpływ ideologii konsumpcjonizmu na decyzje konsumenckie. Przedstawiono wybrane ruchy antykonsumpcyjne. Implikacjami praktycznymi przeprowadzonych badań jest wskazanie na dwa przeciwstawne kierunki rozwoju konsumpcji, mianowicie zwiększoną konsumpcję dóbr zaspokajających potrzeby wyższego rzędu oraz rosnące znaczenie postaw i zachowań związanych z ograniczaniem konsumpcji. Natomiast implikacją społeczną opracowania jest uwypuklenie znaczenia form alternatywnej konsumpcji w rozwoju konsumpcji. Artykuł ma charakter koncepcyjny.

EN

There is a multitude of varying theories to be found in literature in terms of approaches relating to the direction of the development of consumption. Some of them perceive consumerism and the culture of consumption as the driving forces of contemporary consumption, while others indicate the social movements of consumers in the pursuit of the restriction of over-consumption. The principal aim of this paper is a description of the alternative forms of consumption with regard to hyperconsumption stimulated by the ideology of consumerism. The realisation of the assumed aim was rendered possible thanks to the application of the method of critical analysis of both national and international literary sources with reference to consumption. As a result of research, various alternative forms of undertakings have been indicated which restrict the impact of the ideology of consumerism in terms of consumer decisions. The anti-consumption movement has been illustrated as a counterbalance to consumerism. The practical implications of the research run are the indication of the two contrasting directions of the development of consumption, namely the increased consumption of goods to satisfy higher level needs and the growing significance of the attitudes and behaviour associated with the restriction of consumption. However, the social implication of the paper is an emphasis of the significance of the forms of alternative consumption in terms of the development of consumption itself.

RU

В литературе существует много разных теоретических подходов, касающихся направлений развития потребления. Часть из них хотела бы видеть в потребительстве и культуре потребления движущие силы современного потребления, другие же указыают общественные движения потребителей, стремящихся ограничить чрезмерное потребление. Основная цель разработки – описать альтернативные формы потребления перед лицом гиперпотребления, стимулированного идеологией потребительства. Осуществление поставленной цели было возможным благодаря применению метода критического анализа литературных национальных и зарубежных источников, касающихся потребления. В результате исследований указали разные альтернативные формы мероприятий, которые ограничивают влияние идеологии потребительства на решения потребителей. Представлены избранные антипотребительские движения. Практические импликации проведенных исследований – указание двух противоположных направлений развития потребления, а именно повы- шенное потребление благ, удовлетворяющих потребности более высокого ряда, и растущее значение отношения и поведения, связанного с ограничением потребления. Социальной же импликацией разработки является экспо- нирование значения форм альтернативного потребления в развитии его же. Статья имеет концептуальный характер.

Keywords

PL

konsumpcja; konsumpcjonizm; kultura konsumpcji; antykonsumpcja

EN

consumption; consumerism; consumption culture; anticonsumption

RU

потребление; потребительство; культура потребления; антипотребление

• Publisher: Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur
• Journal: Handel Wewnętrzny
• Year: 2016
• Issue: 2 (361)
• Pages: 63-77

Contributors

author

Felicjan Bylok

• Politechnika Częstochowska

References

• Albinsson P.A., Wolf M., Kopf D.A. (2010), Anti-consumption in East Germany: Consumer resistance to Hyperconsumption, “Journal of Consumer Behavior”, Vol. 9.
• Aldridge A. (2006), Konsumpcja, Sic!, Warszawa.
• Alexander S., Ussher S. (2012), The Voluntary Simplicity Movement: A multi-national survey analysis in theoretical context, “Journal of Consumer Culture”, No. 12(1).
• Bartholomew C. (1988), Christ and Consumerism: An Introduction, (w:) Bartholomew C., Moritz T., Christ and Consumerism. Critical reflections on the spirit of our age, Paternoster Publishing, Carlisle.
• Barber B.R. (2007), Consumed!, Wie der Markt Kinder verführt. Erwachsene infantilisiert und die Bürger verschlingt, Verlag C.H. Beck, München.
• Baudrillard J. (2006), Społeczeństwo konsumpcyjne. Jego mity i struktury, Sic!, Warszawa.
• Bauman Z.(2009), Konsumowanie życia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Black I.R., Cherrier H. (2010), Anti-consumption as part of living a sustainability lifestyle: daily practices, contextual motivation and subjective values, “Journal of Consumer Behavior”, Vol. 9, No. 6.
• Bockock R. (1993), Consumption, Routledge, London.
• Bylok F. (2013), Konsumpcja, konsument i społeczeństwo konsumpcyjne we współczesnym świecie, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice.
• Campbell C. (2005), The Craft Consumer: Culture, craft and consumption in a postmodern society, “Journal of Consumer Culture”, Vol. 5.
• Chatzidakis A., Lee M. S. (2012), Anti-consumption as the Study of Reasons against, “Journal of Macromarketing”, Vol.33 (3).
• Dąbrowska A., Janoś-Kresło M. (2012), Etyka działalności przedsiębiorstw a etyka postępowania konsumentów, „Marketing i Rynek”, nr 1.
• Dobrzańska B., Dobrzański G., Kiełczewski D. (2008), Ochrona środowiska przyrodniczego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Droge C., Calantone R., Agrawal M., Mackoy R. (1993), The consumption culture and its critiques: A framework for analysis, “Journal of Macromarketing”, Vol.13(2).
• Featherstone M. (2001), Koncepcje kultury konsumenckiej, Koncepcje kultury konsumenckiej, (w:) Lambkin M., Foxall G., van Raaij F., Heilbrunn B., Zachowania konsumenta. Koncepcje i badania europejskie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Featherstone M. (1991), Consumer Culture and Postmodernism, Sage, London.
• Firat A. F., Venkatesh A. (1993), Postmodernity: The age of marketing, “International Journal of Research in Marketing”, Vol.10.
• Iyer R., Muncy J.A. (2008), Purpose and object of anti-consumption, “Journal of Business Research”,http://docs.business.auckland.ac.nz/Doc/JBR-Special-Issue-2009-article-Purpose-and-object-ofanti-consumption.pdf [dostęp: 20.11.2015].
• Kiełczewski D. (2004), Konsumpcja a perspektywy trwałego i zrównoważonego rozwoju, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
• Kryk B. (2013), Zrównoważona jakość życia a zrównoważona konsumpcja i zachowania ekologiczne polskich konsumentów, „Handel Wewnętrzny”, nr 6.
• Krajewski M. (2005), Co dziś konsumujemy? Socjologia przedmiotów, (w:) Jawłowska A., Kempny M., Konsumpcja – istotny wymiar globalizacji kulturowej, IFiS PAN, Warszawa.
• Lewicka-Strzałecka A. (2003), Konsumeryzm kontra konsumeryzm, „Annales, Etyka w życiu gospodarczym”, t. 6, Salezjańska Wyższa Szkoła Ekonomii i Zarządzania, Łódź.
• Łukasik M. (2008), Socjotechnika antykonsumpcji w warunkach globalizacji, http://wnpid.amu.edu.pl/images/stories/ssp/ssp_2008_1/ssp_1_2008_mariusz_lukasik.pdf [dostęp: 02.02. 2016].
• Lury C. (1996), Consumer culture, Polity Press, Oxford.
• Makarem S. C., Jae H. (2015), Consumer Boycott Behavior: An Exploratory Analysis of Twitter Feeds, “Journal of Consumer Affairs”,
• http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/joca.12080/abstract?userIsAuthenticated=false&denied AccessCustomisedMessage= [dostęp: 20.11.2015].
• Mazurek-Łopacińska K. (2003), Zachowania nabywców i ich konsekwencje marketingowe, PWE, Warszawa.
• Miles S. (1998), Consumerism – as a Way of Life, Sage Publications ltd., London.
• Pieterse J. N. (1994), Globalisation as Hybridisation, “International Sociology”, Vol. 9(2).
• Portwood-Stacer L. (2012), Anti-consumption as tactical resistance: Anarchists, subculture, and activist strategy, “Journal of Consumer Culture”, Vol. 12(1).
• Raaij van F. (2001), Konsumpcja postmodernistyczna, (w:) Lambkin M., Foxall G., van Raaij F., Heilbrunn B., Zachowania konsumenta. Koncepcje i badania europejskie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Shaw D., Moraes C. (2009), Voluntary simplicity: an exploration of market interactions, “International Journal of Consumer Studies”, Vol. 33(2).
• Sklair L. (2010), Iconic Architecture and the Culture-ideology of Consumerism, “Theory, Culture & Society”, Vol. 27(5).
• Sklair L. (1991), Sociology of the global system, Johns Hopkins University Press, Baltimore.
• Solomon, M. R. (1996), Consumer Behavior Buying, Having, and Being (3rd ed.). Prentice-Hall, Englewood Cliffs, N.J.
• Szul E. (2012), Dekonsumpcja – moda czy sposób na kryzys, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy”, nr 24.
• Varman R., Belk R.W. (2009), Nationalism and Ideology in an Anticonsumption Movement, “Journal of Consumer Research”, Vol. 36.
• Wątroba W. (2006), Społeczeństwo konsumpcyjne w dobie globalizacji, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. O. Langego we Wrocławiu, Wrocław.
• Wittke V. (1997), Online in die Do-it-yourself-Gesellschaft?:zu Widersprüchlichkeiten in der Entwicklung von Online-Diensten und denkbaren Lösungsformen, (w:) Werle R., Lang C., Modell Internet? Entwicklungsperspektiven neuer Kommunikationsnetze, Verlag Campus, Frankfurt am Main.
• Zavestoski S. (2002), The social–Psychological Bases Of Anticonsumption Attitudes, “Psychology & Marketing“, Vol. 19(2).
• Zalega T. (2013), Nowe trendy i makrotrendy w zachowaniach konsumenckich gospodarstw domowych w XXI wieku, „Konsumpcja i Rozwój”, nr 2(5).
• Zrałek J. (2015), Voluntary Simplicity – zrównoważony styl życia współczesnych konsumentów,
• „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, nr 231.
• http://www.essentialaction.org/shell/ [dostęp:20.11.2015].
• http://www.killercoke.org [dostęp: 20.11.2015].