Władza i panowanie w neoliberalnym mieście semiperyferyjnym. Zarys problemu

• Authors: Zbigniew Rykiel

Title variants

EN

Power and Rule in the Neo-Liberal Semi-Peripheral Town. An Outline

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Kanwą niniejszego artykułu jest pięć podstawowych ujęć koncepcyjnych obejmujących koncepcje i teorie związane z pięcioma głównymi pojęciami lub ich grupami. Pierwsza część artykułu dotyczy pojęć władzy, panowania, dominacji i przemocy oraz ich teorii socjologicznych. Drugą częścią opracowania są formy akumulacji kapitału. Wynika z tego część trzecia, poświęcona koncepcjom globalizacji, neoliberalizmu i prekaryzacji oraz związanej z tą ostatnią zmianie struktury klasowej opartej na utowarowieniu i uśmieciowieniu. Część czwarta dotyczy nawiązującej do koncepcji rdzenia i peryferii polaryzacji przestrzeni ekonomicznej i społecznej oraz semiperyferyjności i mentalności semiperyferyjnej. Do tego wątku nawiązuje część piąta, poświęcona dyskusji na temat miasta i metropolii jako formy akumulacji kapitału oraz analizie ruchów miejskich.

EN

This article applies to five basic conceptual approaches involving concepts and theories related to five major notions or their groups. The first part of the article refers to the concepts of power, rule, domination and violence, and their sociological theories. Forms of capital accumulation are discussed in the second part of the paper. The third part, resulting from the above, is devoted to the concepts of globalisation, neo-liberalism and precarisation, as well as – associated with the latter – change in the class structure based on commodification and junkisation. The fourth part, referring to the concepts of core and periphery, applies to polarisation of economic and social space, as well as semi-peripherality and semi-peripheral mentality. The fifth part, in reference to these concepts, is devoted to a discussion of the city and metropolis as forms of capital accumulation, and it also analyses the urban movements.

Keywords

PL

władza; panowanie; akumulacja kapitału; neoliberalizm; prekaryzacja; utowarowienie; polaryzacja; semiperyferyjność; ruchy miejskie

EN

power; rule; capital accumulation; neo-liberalism; precarisation; commodification; polarisation; semi-peripherality; urban movements

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Opuscula Sociologica
• Year: 2016
• Issue: 4(18)
• Pages: 19-32

Contributors

author

Zbigniew Rykiel

• Uniwersytet Rzeszowski

References

• Barber, B.R. (2004). Imperium strachu. Wojna, terroryzm i demokracja. Warszawa: Muza.
• Bauman, Z. (2006). Globalizacja i co z tego dla ludzi wynika. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Beck, U. (2012). Społeczeństwo światowego ryzyka. W poszukiwaniu utraconego bezpieczeństwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• 30 / zbigniew rykiel / władza i panowanie w neoliberalnym mieście semiperyferyjnym. zarys problemu Błaszczyk, M. (2013). W poszukiwaniu socjologicznej teorii rozwoju miast. Meandry ekonomii politycznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Bourdieu, P., Wacquant, L. (2010). Nowomowa neoliberalna. Recykling Idei, 9. Pobrano z: http://recyklingidei.pl/bourdieu-wacquant-nowomowa-neoliberalna.
• Castells, M. (1982). Kwestia miejska. Warszawa: PWN.
• Castells, M. (1983). The city and the grass roots: a cross-cultural theory of urban social movements. Los Angeles, Berkeley: University of California Press.
• Castells, M. (2013). Władza komunikacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Eckardt, F. (2012). Participation at any price? The ambivalence of the renaissance of direct democracy in German municipalities. Przestrzeń Społeczna (Social Space), 3, 51–72.
• Galtung, J. (1993). Cultural violence. Journal of Peace Research, 27, 291–305.
• Giddens, A. (1999). Trzecia droga. Odnowa socjaldemokracji. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Graczyk, P. (2015). Państwo uśmieciowione. Rebelya.pl, 7 stycznia. Pobrano z: http://rebelya.pl/post/7601/panstwo-usmieciowione.
• Gramsci, A. (1950). Listy z więzienia. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Harvey, D. (1982). The limits to capital. Oxford: Blackwell.
• Harvey, D. (1985). The urbanization of capital. Oxford: Blackwell.
• Harvey, D. (1987). Flexible accumulation through urbanization: reflections on ‘post-modernism’ in the American city. Antipode, 19, 260–283.
• Harvey, D. (1989). The urban experience. Baltimore: John Hopkins University Press.
• Harvey, D. (2001). Spaces of capital: towards a critical geography. London: Routledge.
• Harvey, D. (2005). The new imperialism. Oxford: Oxford University Press.
• Harvey, D. (2006). Spaces of global capitalism: towards a theory of uneven geographical development. London–New York: Verso.
• Harvey, D. (2008). Reading Marx’s Capital. Pobrano z: http://davidharvey.org/reading-capital/.
• Hudzik, J.P. (2014). Filozofia w zgiełku sfery publicznej. Filo-Sofija, 24, 121–146.
• Huntington, S. (2007). Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego. Warszawa: Muza.
• Jałowiecki, B. (2000). Społeczna przestrzeń metropolii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Kajdanek, K. (2009). Polska recepcja współczesnej amerykańskiej socjologii miasta. W: J. Styk (red.), Stare i nowe struktury społeczne w Polsce. T. 9: Przestrzeń antropogeniczna miasta Lublina. Waloryzacja, wytwarzanie, użytkowanie (s. 139–157). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Kotler, P., Jatusripitak, S., Maesincee, S. (1999). Marketing narodów. Strategiczne podejście do budowania bogactwa narodowego. Kraków: Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu.
• Kowalewski, M. (2013). Organizowanie miejskiego aktywizmu w Polsce: Kongres Ruchów Miejskich. Przestrzeń Społeczna (Social Space), 6, 99–124.
• Kusiak, J. (2012). Horyzontalizm, czyli poziome rewolucje. W: J. Erbel, P. Sadura (red.), Partycypacja. Przewodnik Krytyki Politycznej (s. 296–320). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Lievrouw, L. (2011). Alternative and activist new media. Cambridge: Polity.
• Lipiński, A. (2012). Między komunikacją a kontestacją. Kultura, ramy interpretacyjne i ruchy społeczno-polityczne. Studia Politologiczne, 25, 70–93.
• Majer, A. (1997). Duże miasta Ameryki. Kryzys i polityka odnowy. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Malešević, S. (2015). Civilisations and organised violence. Referat na międzynarodowej konferencji naukowej pt. „The clash of civilisations in the 21st century”. Dubrovnik, 24–25.04.2015.
• Marks, K. (1951). Kapitał. Krytyka ekonomii politycznej. Warszawa: Książka i Wiedza.
• McCarthy, J.D. (1997). The globalization of social movement theory. W: J. Smith, Ch. Chatfield, R. Pagnucco (red.), Transnational social movements and global politics: solidarity beyond the state (s. 243–259). Syracuse: Syracuse University Press.
• Nawratek, K. (2012). Dziury w całym. Wstęp do miejskich rewolucji. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Nowak, P. (2014). Hodowanie troglodytów. Warszawa: Biblioteka Kwartalnika „Kronos”; Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego. Pobrano z: https://www.facebook.com/komitetdlahumanistyki/posts/331277417033548; http://www.kronos.org.pl/index.php?23404%2C1311.
• Pańków, M. (2014). Wiecznie zajęty niewolnik. Wyborcza.pl, 19 grudnia. Pobrano z: http://wyborcza.pl/1,75968,17155159,Wiecznie_zajety_niewolnik.html#ixzz3MNIlIqJG.
• Piketty, T. (2015). Kapitał w XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Poletta, F., Jasper, J.M. (2001). Collective identity and social movements. Annual Review of Sociology, 27, 283–305.
• Porta, D., Diani, M. (2009). Ruchy społeczne. Wprowadzenie. Kraków: Wydawnictwo UniwersytetuJagiellońskiego.
• Rykiel, Z. (2006). Podstawy geografii politycznej. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Rykiel, Z. (2011). Normy i formy. Przestrzeń Społeczna (Social Space), 2, 7–13.
• Rykiel, Z. (2014a). Metropolie jako formy kapitału. W: Z. Rykiel (red.), Przestrzeń społeczna miast i metropolii (s. 11–25). Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Rykiel, Z. (2014b). Szaleństwo czy metoda? Modernizacja przez biurokratyzację i prekaryzację. Przestrzeń Społeczna (Social Space), 8, 7–60.
• Rykiel, Z. (2014c). Koncepcje metropolii jako formy miasta i regionu. W: K. Kuć-Czajkowska, M. Sidor (red.), Miasta, aglomeracje, metropolie w nurcie globalnych przemian ( s. 3 3–53). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Rykiel, Z., Żerebecka, K. (2007). Użytkowanie i postrzeganie przestrzeni miasta. W: M. Malikowski, S. Solecki (red.), Przemiany przestrzenne w dużych miastach Polski i Europy Środkowo-Wschodniej (s. 263–271). Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• Sadura, P. (2012). Za obywatelskie zaangażowanie trzeba płacić. W: J. Erbel, P. Sadura (red.), Partycypacja. Przewodnik Krytyki Politycznej (s. 40–51). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Saunders, P. (2007). Urban politics: a sociological interpretation. London: Routledge.
• Smith, A. (2007). Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Smith, J., Fetner, T. (2010). Structural approaches in the sociology of social movements. W: C. Roggeband, B. Klandermans (red.), Handbook of social movements across disciplines (s. 13–57). New York: Springer.
• Standing, G. (2014). Prekariat. Nowa niebezpieczna klasa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Standing, G. (b.r.). Prekariat. Praktyka Teoretyczna. Pobrano z: http://www.praktykateoretyczna.pl/rozdzial-1-prekariat/.
• Stańczyk, X. (2011). Konserwa u bram. Res Publica Nowa, 1 lipca. Pobrano z: http://publica.pl/teksty/konserwa-u-bram/.
• Szczepański, J. (1963). Elementarne pojęcia socjologii. Warszawa: PWN.
• Sztompka, P. (2005). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Toffler, A. (1997). Trzecia fala. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Toffler, A. (2003). Zmiana władzy. Wiedza, bogactwo i przemoc u progu XXI stulecia. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
• Wallerstein, I. (2007). Analiza systemów-światów. Wprowadzenie. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
• Weber, M. (2002). Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Wężyk, K. (2014). Wyklęty lud ziemi, o jakim Marksowi się nie śniło. [Z ekonomistą Guyem Standingiem rozmawia Katarzyna Wężyk]. Wyborcza.pl Magazyn, 22 listopada. Pobrano z: http://wyborcza.pl/magazyn/1,142071,17000733,Wyklety_lud_ziemi__o_jakim_Marksowi_sie_nie_snilo.html.
• Woś, R. (2014). Kult wolnego rynku to patologia. Neoliberalizm prowadzi do samozniszczenia. [Rozmowa z Paulem Craigiem Robertsem]. Dziennik Gazeta Prawna, 31 stycznia. Pobrano z: http://biznes.gazetaprawna.pl/artykuly/774625,kult-wolnego-rynku-to-patologia-neoliberalizm-prowadzi-do-samozniszczenia.html.
• Žižek, S. (2008). Violence: big ideas – small books. London: Picador

Identifiers

DOI

DOI: 10.18276/os.2016.4-02