Czytelnie uczniowskie i kółka naukowe w procesie kształcenia i wychowania uczniów w galicyjskich szkołach średnich (w świetle sprawozdań szkolnych z lat 1904–1917)

• Authors: Wałek Bożena

Title variants

EN

Students’ Reading Rooms and Scientific Clubs in the Process of Education and Upbringing of Galician Secondary School Students (in View of School Reports from Years 1904–1917)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Ważną rolę w procesie kształcenia i wychowania uczniów w szkole galicyjskiej w początkach XX w. odgrywały nowo powstałe czytelnie uczniowskie i kółka naukowe. Organizacja uczniów pod nazwą Czytelnia Uczniowska skupiała działalność naukową i kulturalną szkoły. Podstawę jej funkcjonowania stanowiły gromadzone zbiory książek i czasopism. Z czasem w czytelniach zaczęły powstawać kółka naukowe i artystyczne, które były doskonałym środkiem w procesie samokształcenia. Uczniowie pod opieką nauczycieli mogli poszerzać wiedzę i umiejętności, często też zdobywać nowe informacje. Czytelnie uczniowskie i kółka naukowe były miejscem pracy z książką i czasopismem, lektury zasobów gromadzonych w powstających biblioteczkach. Spotkania w naukowych kółkach uczniowskich wymagały już bardziej sprecyzowanych wyborów czytelniczych związanych z tematyką kółka. Czytelnie uczniowskie i kółka naukowe przyczyniały się do rozwijania zainteresowań, zapewne określały też mody czytelnicze środowiska młodzieżowego. Kulturotwórcza funkcja czytelni to także organizowanie amatorskich przedstawień teatralnych, wystawianych z okazji różnego rodzaju uroczystości.

EN

An important role in the education and upbringing of students of Galician schools in the early 20th century was played by reading rooms and students’ scientific clubs. The students’ organisation called “Students’ Reading Room” was home to scientific and cultural activity. What began as a place which hosted a collection of books and magazines gave rise to scientific and art clubs, and these played a great role in the process of self-education. Under the guidance of teachers, students were able to expand their knowledge and gather new information by studying the library collections. At a higher level they were encouraged to refer to more specialized literature. Thus, these organisations contributed to developing interests and shaping literary trends among young students. Another aspect of the cultural activity of reading rooms was amateur theatrical performances staged on different occasions.

Keywords

PL

Biblioteki szkolne; Czytelnictwo; Galicja; Młodzież

EN

Galicia; Readership; School libraries; Youth

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media
• Year: 2016
• Issue: 4(23)
• Pages: 65-90

Contributors

author

Wałek Bożena

References

• [1] Bostel, F. (1909). Czytelnie i kółka naukowe młodzieży – ich urządzenie i zadania. W: Sprawozdanie z trzeciej konferencji dyrektorów szkół średnich galicyjskich odbytej we Lwowie w dniach 23 i 24 marca 1908 (s. 22–34). Lwów: Druk. Władysława Łozińskiego.
• [2] Komza, M. (1995). Żywe obrazy. Między sceną, obrazem i książką. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• [3] Krotoski, K. (1913). Jak należałoby unormować stosunek obowiązkowej pracy uczniów do pozalekcyjnych jej zajęć. W: Sprawozdanie z IV Konferencji Dyrektorów Szkół Średnich Galicyjskich odbytej w dniach 16 i 17 grudnia 1912 r. we Lwowie (s. 26–42). Lwów: Drukarnia Władysława Łozińskiego pod zarządem J. Niedopada.
• [4] Księga Pamiątkowa III Gimnazjum, obecnie II Liceum im. Króla Jana III Sobieskiego 1883–1983 (1984). Kraków: II Liceum im. Króla Jana III Sobieskiego.
• [5] m. [krypt.] (1912): W sprawie kółek literackich i t.zw. lektury w kółkach. Muzeum.
• [6] Missona, K. (1906). Kilka uwag o „części urzędowej” sprawozdań galicyjskich szkół średnich za rok 1905/6. Muzeum. T. 2, z. 5.
• [7] Okólnik RSK z dnia 3 stycznia 1897 L. 31067 zatwierdzony reskryptem MW i O z dnia 9 grudnia 1897 L. 28684.
• [8] Słotwiński, J. (1909): Czytelnie i kółka naukowe młodzieży – ich urządzenie i zadania. W: Sprawozdanie z trzeciej konferencji dyrektorów szkół średnich galicyjskich (s. 34–42). Lwów: Druk. Władysława Łozińskiego.
• [9] Słowiński, L. (1976). Nauka literatury polskiej w szkole średniej w latach 1795–1914. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• [10] Sokołowski, F. (1912). T.zw. kółka literackie. Muzeum.
• [11] Sprawozdanie c. k. Rady Szkolnej Krajowej o stanie szkół średnich galicyjskich w roku 1899/1900 (1980). Lwów: nakł. c. k. Rady szkolnej krajowej.
• [12] Sprawozdanie c. k. Rady Szkolnej Krajowej o stanie szkół średnich galicyjskich w roku 1904/5 (1905). Lwów: nakł. c. k. Rady szkolnej krajowej.
• [13] Sprawozdanie c. k. Rady Szkolnej Krajowej o stanie wychowania publicznego w roku szkolnym 1906/1907 (1907). Lwów: nakł. c. k. Rady szkolnej krajowej.
• [14] Sprawozdanie c. k. Rady Szkolnej Krajowej o stanie wychowania publicznego w roku szkolnym 1907/1908 (1909). Lwów: nakł. c. k. Rady szkolnej krajowej.
• [15] Sprawozdanie c. k. Rady Szkolnej Krajowej o stanie wychowania publicznego w roku szkolnym 1911/12 (1912). Lwów: nakł. c. k. Rady szkolnej krajowej. 1912.
• [16] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Gimnazjum Lwowskiego im Franciszka Józefa we Lwowie za rok szkolny 1904/1905 (1905). Lwów: nakł. Funduszu Naukowego.
• [17] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Gimnazjum Lwowskiego im. Franciszka Józefa we Lwowie za rok szkolny 1905/1906 (1906). Lwów: nakł. Funduszu Naukowego.
• [18] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Gimnazjum Lwowskiego im. Franciszka Józefa we Lwowie za rok szkolny 1906/1907 (1907). Lwów: nakł. Funduszu Naukowego.
• [19] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Gimnazjum Lwowskiego im. Franciszka Józefa we Lwowie za rok szkolny 1907/1908 (1908). Lwów: nakł. Funduszu Naukowego.
• [20] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Gimnazjum Lwowskiego im. Franciszka Józefa we Lwowie za rok szkolny 1909/1910 (1910). Lwów: nakł. Funduszu Naukowego.
• [21] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Gimnazjum Lwowskiego im. Franciszka Józefa we Lwowie za rok szkolny 1911/1912 (1912). Lwów: nakł. Funduszu Naukowego.
• [22] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Gimnazjum w Jaśle za rok szkolny 1903 (1903). Jasło: Druk. L.D. Stoeger.
• [23] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Gimnazjum w Jaśle za rok szkolny 1905/1906 (1906). Jasło: Druk. L.D. Stoeger.
• [24] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Gimnazjum w Jaśle za rok szkolny 1907/1908 (1908). Jasło: Druk. L.D. Stoeger.
• [25] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Gimnazjum w Przemyślu za rok szkolny 1906/1907 (1907). Przemyśl.
• [26] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Gimnazjum w Stryju za rok szkolny 1910/1911 (1911). Stryj.
• [27] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Gimnazjum w Stryju za rok szkolny 1911/1912 (1912). Stryj.
• [28] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Gimnazjum w Wadowicach za rok szkolny 1908/1909 (1909). Kraków.
• [29] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Gimnazjum w Wadowicach za rok szkolny 1910/1911 (1911). Kraków.
• [30] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Gimnazjum w Wadowicach za rok szkolny 1915/1916 (1916). Kraków.
• [31] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Gimnazjum w Wadowicach za rok szkolny 1916/1917 (1917). Kraków.
• [32] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. I Gimnazjum w Stanisławowie za rok szkolny 1907/1908 (1908). Stanisławów: nakł. Funduszu Naukowego.
• [33] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. I Gimnazjum w Stanisławowie za rok szkolny 1908/1909 (1909). Stanisławów: nakł. Funduszu Naukowego.
• [34] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. I Gimnazjum w Stanisławowie za rok szkolny 1909/1910 (1910). Stanisławów: nakł. Funduszu Naukowego.
• [35] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. I Gimnazjum w Stanisławowie za rok szkolny 1910/1911 (1911). Stanisławów: nakł. Funduszu Naukowego.
• [36] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. I Gimnazjum w Stanisławowie za rok szkolny 1911/1912 (1912). Stanisławów: nakł. Funduszu Naukowego.
• [37] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. I Gimnazjum w Stanisławowie za rok szkolny 1912/1913 (1913). Stanisławów: nakł. Funduszu Naukowego.
• [38] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Wyższej Szkoły Realnej w Tarnopolu za rok szkolny 1908/1909 (1909). Tarnopol.
• [39] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Wyższej Szkoły Realnej w Tarnopolu za rok szkolny 1909/1910 (1910). Tarnopol.
• [40] Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Wyższej Szkoły Realnej w Tarnopolu za rok szkolny 1910/1911 (1911). Tarnopol.
• [41] Sprawozdanie z czytelni w gimnazjum św. Anny (1908). Łan Młodzieży, 7.
• [42] Śmiałek, W. (1913). Pozaszkolne zajęcia młodzieży. W: Sprawozdanie z IV Konferencji Dyrektorów Szkół Średnich Galicyjskich odbytej w dniach 16 i 17 grudnia 1912 r. we Lwowie (s. 26–42). Lwów.
• [43] Wojciechowski, K. (1902). W sprawie bibliotek i czytelń dla młodzieży w szkołach średnich. Muzeum, dodatek do nr 10.
• [44] Znicz. Miesięcznik Organizacji Polskiej Młodzieży szkół średnich. Red. nacz. A. Mazanowski. Kraków 1906/1907 i dalsze roczniki.