Teoretycy i praktycy szermierki w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół” w Galicji

• Authors: Gabriel Szajna

Title variants

Profiles of fencing pioneers in the Sokół Gimnastic Association, their teaching and organizational activity

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Najwcześniej w Galicji powstała organizacja o charakterze paramilitarnym, towarzyskim, a przede wszystkim sportowym – Towarzystwo Gimnastyczne Sokół. Organizacja miała na celu wychowanie młodego pokolenia Polaków, zdolnego w przyszłości do walki o wolność narodu. Rozwój fizyczny i duchowy polskiego młodego pokolenia był środkiem do osiągnięcia wyższych celów narodowych, najwyższą wartością społeczną i swoistym posłannictwem. Program ćwiczeń zawarty w statucie tej organizacji opierał się na gimnastyce, która odgrywała dominującą rolę w zakresie ćwiczeń fizycznych. Propagowano również sporty o znaczeniu utylitarnym, wśród nich: jazdę konną, kolarstwo, pływanie, zapasy i szermierkę. Artykuł prezentuje biografie teoretyków i praktyków fechtunku w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół” w Galicji. Działalność teoretyczna i praktyczna w zakresie szermierki przyczyniła się do wzbogacenia dorobku polskiej kultury fizycznej o uniwersalne wartości i swoisty paradygmat edukacyjny.

EN

The article describes the beginnings of fencing in the “Sokół” Gymnastic Association in the Galicia region of Eastern Europe. The activity of the Association was undoubtedly a cultural phenomenon; it played a culture-forming and educational role. The biographies of the disciplines pioneers from the Galicia region were presented. A review of the fencing literature published by the fencing association in “Sokół” was done. These publications committed to implementing into the polish physical culture a certain set of universal values and a unique educational paradigm

Keywords

PL

historia szermierki; Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”; pionierzy szermierki; szermierka w literaturze

• Publisher: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie
• Journal: Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie Kultura Fizyczna
• Year: 2015
• Volume: 14
• Issue: 2
• Pages: 27-44

Contributors

author

Gabriel Szajna

• Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Wychowania Fizycznego

References

• Bernolak K., Podręcznik szermierczy i krótki opis szabli polskiej, Przemyśl 1898.
• Borzęcki B., Białą bronią urzeczeni, Warszawa1994.
• Bryła K., Szermierz postępowy czyli podręcznik polski do nauki szermierki szpadonem, Stanisławów 1888.
• Borysiuk Z., Współczesna szermierka na szable, Warszawa 2005.
• Czajkowski Z., Od sztuki władania bronią do sportu szermierczego, „Kultura Fizyczna” 1968, nr 5.
• Durski A., Szkoła szermierki siecznej, Lwów 1879.
• Dudek D., Zarys dziejów organizacja stowarzyszeń kultury fizycznej, Kraków 2001.
• Kurek A., Galicyjskie Stowarzyszenia Kolarskie 1886–1914, Kraków 2011.
• Łepkowski J., Broń sieczna w ogóle i w Polsce uważana archeologicznie, Kraków 1857.
• Łuczak M., Szermierka w Polsce 1945–1989, Poznań 2002.
• Łuczak M., Związki znanych osobistości, filozofów, lekarzy oraz teoretyków i praktyków wychowania fizycznego z szermierką (od starożytności do odrodzenia), [w:] K. Obodyński, P. Król, W. Bajorek, Społeczno-kulturowe studia z kultury fizycznej, Rzeszów 2012.
• Marcinek K., Leksykon polskiej szermierki, Warszawa 2012.
• Mirkiewicz A., Zarys dziejów Sokolstwa Słowiańskiego 1862–1939, Rzeszów 2014.
• Oszast H., Szkoła jazdy konnej i szermierki w Uniwersytecie Jagiellońskim w pierwszej połowie XIX wieku, „Wychowanie Fizyczne i Sport” 1963, nr 4.
• Raciborski A., Historya i psychologia szermierki, Lwów 1894.
• Snopko J., Polskie Towarzystwo Gimnastyczne Sokół w Galicji 1867–1914, Białystok 1997.
• Starzewski J., Ze wspomnień o Michale Starzewskim, Kraków 1932.
• Szuro S., TG Sokół w Małopolsce zarys dziejów, Kraków 2003.
• Tokarski., Szermierka bronią sieczną, Kraków 1899.
• Toporowicz K., Tokarski Marian Stanisław (1861–1942), „Wychowanie Fizyczne i Sport” 1968, t. 12, nr 2.
• Toporowicz K., Zarys dziejów Sokoła na ziemiach polskich w latach 1867–1947, [w:] Z kart historii polskiego Sokoła, Kraków 1995.
• Wasztyl R., Wychowanie fizyczne i sport w Krakowie w latach 1773–1890, Kraków 1993.
• Wroczyński R., Powszechne dzieje wychowania fizycznego i sportu, Wrocław 1979.
• Żytny J., Krótki zarys szermierki na szable według systemu włoskiego, Lwów 1899.