Excavations on a multicultural site 1 at Michałowice, Czarnocin commune, Świętokrzyskie province, season 2012

• Authors: Zagórska-Telega Joanna , Pikulski Jacek , Szczepanek Anita

Title variants

PL

Badania wykopaliskowe na wielokulturowym stanowisku 1 w Michałowicach, gm. Czarnocin, woj. świętokrzyskie w sezonie 2012

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Excavations on a multicultural archaeological site at Michałowice have been conducted since 2008. So for, a total area of nearly 3200 m2 has been explored, bringing to light 107 archaeological features connected in the most part with the Przeworsk culture cemetery. In the 2012 season, 6 cremation burials and one groove-type feature attributed to this cultural unit were discovered. They were dug into a very large (ca. 30 m in diameter) natural closed depression.

PL

Badania wykopaliskowe na wielokulturowym stanowisku 1 w Michałowicach prowadzone są od roku 2008. Do chwili obecnej odsłonięto obszar o powierzchni blisko 32 arów, odkrywając 107 obiektów, związanych głównie cmentarzyskiem ludności kultury przeworskiej (por. Pikulski, Zagórska-Telega 2011; Zagórska-Telega et al. 2011; 2012) (Ryc. 2). W sezonie 2012 badania koncentrowały się w północno-wschodniej części stanowiska i miały na celu weryfikacje badań geofizycznych przeprowadzonych przez mgr. P. Wronieckiego w roku 2010 (por. Wroniecki 2012). W trakcie badań wykopaliskowych wyeksplorowano obszar około 6 arów, odsłaniając bardzo dużych rozmiarów (ok. 30 m średnicy) naturalne zagłębienie bezodpływowe, tzw. wymok, określone jako obiekt 100. W obiekt ten zostało wkopanych sześć grobów ciałopalnych kultury przeworskiej (obiekty 101–104, 106, 107) oraz obiekt rowkowy związany z tą samą jednostką kulturową (105). Odkryte w trakcie tegorocznych badań groby były w znacznym stopniu zniszczone przez głęboką orkę. Zostały one wyposażone w przedmioty charakterystyczne dla pochówków kultury przeworskiej, m.in. w elementy stroju w postaci zapinek (obiekt 104, Ryc. 10: 2, 3) i sprzączek do pasa (obiekt 103, Ryc. 9: 2), jak również nożyce żelazne (obiekt 101, Ryc. 6) i nóż (obiekt 101, Ryc. 5: 1). Z obiektem 101 związana jest prawdopodobnie także ostroga żelazna (Ryc. 5: 2). W jednym z grobów (obiekt 103) odkryto koncentrację fragmentów ceramiki, pochodzących z kilku mocno zniekształconych i potłuczonych naczyń (Ryc. 7; 8). Wszystkie wspomniane obiekty należy datować na wczesny okres rzymski.

Keywords

EN

cemetery; Przeworsk culture; Roman Period; groove-type features; closed depression

• Publisher: Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Journal: Recherches Archéologiques Nouvelle Serie
• Year: 2015
• Volume: 7
• Pages: 157-180

Dates

published

2015

Contributors

author

Zagórska-Telega Joanna

• Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego

author

Pikulski Jacek

author

Szczepanek Anita

• Department of Anatomy, Jagiellonian University Medical College

References

• Almgren O., 1923 Studien über nordeuropäische Fibelformen der ersten nachchristlichen Jahrhunderte mit Berücksichtigung der provinzialrömischen und südrussischen Formen, Mannus-Bibliothek, 32, Leipzig: C. Kabitzsch.
• Andrzejowski J., 2000 Wczesnorzymska miniaturka tarczy z Nadkola nad Liwcem, (in:) R. Madyda-Legutko, T. Bochnak (eds.), SUPERIORES BARBARI. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Kazimierza Godłowskiego, Kraków: Uniwersytet Jagielloński, Instytut Archeologii, pp. 23–47.
• Balcer B., 2002 Ćmielów, Krzemionki, Świeciechów. Związki osady neolitycznej z kopalniami krzemienia, Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
• Beilke-Voigt, I., 1994 Die Sitte der Miniaturgerätebeigabe bei den Germanen der späten Kaiserzeit, Offa 51, pp.101–142.
• Błażejewski A., 1998 Obrządek pogrzebowy kultury przeworskiej na Śląsku, Wrocław: Katedra Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Chomentowska B., Michalski J., 1992 Ciałopalny zespół z cmentarzyska z okresu wpływów rzymskich w Zawadzie, woj. tarnobrzeskie, Wiadomości Archeologiczne, 52 (1991–1992), pp. 99–110.
• Cieślak-Kopyt M., 2010 Wstępne wyniki badań na ciałopalnym cmentarzysku kultury przeworskiej w Nowej Żelaznej, pow. kozienicki, stan. 2, (in:) M. Cieślak-Kopyt, K. Solarska (eds.), Radom i region radomski w świetle badań archeologicznych, Radom: Biuletyn Kwartalny Radomskiego Towarzystwa Naukowego 44 (1–4), pp. 55–85.
• Czarnecka K., 1990 Struktura społeczna ludności kultury przeworskiej. Próba rekonstrukcji na podstawie źródeł archeologicznych i analizy danych antropologicznych z cmentarzysk, Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie.
• Czarnecka K., 1999 O pozornej niezgodności stratygraficznej. Dwa ciekawe groby z cmentarzyska kultury przeworskiej w Oblinie, pow. garwoliński, (in:) J. Andrzejowski (ed.), COMHLAN. Studia z archeologii okresu przedrzymskiego i rzymskiego w Europie Środkowej dedykowane Teresie Dąbrowskiej w 65 rocznicę urodzin, Warszawa: Fundacja Przyjaciół Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, pp. 165–177.
• Czarnecka K., 2004 Obrządek pogrzebowy ludności kultury przeworskiej, (in:) J. Andrzejowski, A. Kokowski, L. Chrystian (eds.), Wandalowie. Strażnicy bursztynowego szlaku, Lublin – Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie & Instytut Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, pp. 97–106.
• Czarnecki R., Lewartowska-Urbańska M., 1987 Wymoki okolic Sandomierza, Przegląd Geograficzny, 59, pp. 385–398.
• Czarnecki R., Solnceva N. P., 1992 Wymoki okolic Sandomierza (część II), Przegląd Geograficzny, 64, pp. 143–149.
• Dąbrowska T., 1988 Wczesne fazy kultury przeworskie. Chronologia-zasięg-powiązania, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Dąbrowska T., 2007 O rozplanowaniu cmentarzysk kultury przeworskiej, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Archaeologica, 25, pp. 251–265.
• Dobrzańska H., 1990 Osada z późnego okresu rzymskiego w Igołomi, woj. krakowskie, Część II, Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Dymaczewski A., 1958 Cmentarzysko z okresu rzymskiego w Młodzikowie pow. Środa, Fontes Archaeologici Posnanienses, 8-9, pp. 179–442.
• Fairgrieve S. I., 2008 Forensic Cremation, Recovery and Analysis, London-New York: CRC press.
• Florkiewicz I., 2011 Miniaturowe nożyce w inwentarzach grobowych kultury przeworskiej, wielbarskiej i luboszyckiej w okresie rzymskim, (in:) E. Droberjar (ed.), Archeologie Barbarů 2010: Hroby a Pohřebiště Germánů mezi Labem a Dunajem, Sborník příspěvků ze VI. Protohistorické konferencje Hradec Králové, 6.-9. září 2010, Olomouc: Univerzita Palackého v Olomouci, pp. 329–353.
• Garbacz K., 2000 Cmentarzysko ciałopalne kultury przeworskiej w Grzybowie, gm. Staszów, woj. świętokrzyskie, Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, 21, pp. 5–170.
• Gedl M., 1972 Wyniki badań na cmentarzysku z okresu lateńskiego i wpływów rzymskich w Kietrzu, pow. Głubczyce, Sprawozdania Archeologiczne, 24, pp. 103–120.
• Gedl M., 1984 Obiekty rowkowe na cmentarzyskach z okresu lateńskiego i wczesnego okresu wpływów rzymskich w Polsce południowej, I, Przegląd Archeologiczny, 32, pp. 157–186.
• Gedl M., 1985 Obiekty rowkowe na cmentarzyskach z okresu lateńskiego i wczesnego okresu wpływów rzymskich w Polsce południowej, II, Przegląd Archeologiczny, 33, pp. 159–190.
• Ginalski J., 1991 Ostrogi kabłąkowe kultury przeworskiej. Klasyfikacja typologiczna, Przegląd Archeologiczny, 38, pp. 53–84.
• Godłowski K., 1960 Studia nad stosunkami społecznymi w okresach późnolateńskim i rzymskim w dorzeczu Odry i Wisły. Próba interpretacji cmentarzysk, Warszawa-Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Godłowski K., 1969 Kryspinów district of Cracow (A Cemetery of the Roman Period), Recherches Archéologiques de 1968, pp. 31–36.
• Godłowski K., 1970 Kryspinów district of Cracow (A Cemetery of the Roman Period), Recherches Archéologiques de 1969, pp. 32–39.
• Godłowski K., 1971 Kryspinów district of Cracow (A Cemetery of the Roman Period), Recherches Archéologiques de 1970, pp. 31–36.
• Godłowski K., 1972 Badania na cmentarzysku z okresu rzymskiego w Kryspinowie, pow. Kraków, Sprawozdania Archeologiczne, 24, pp. 129–148.
• Godłowski K., 1973 Kraków-Kryspinów (A cemetery of the La Tène and Early Roman Periods), Recherches Archéologiques de 1972, pp. 40–46.
• Godłowski K., 1974 Kryspinów district of Kraków (A cemetery from the end of Late La Tène and the Roman Period), Recherches Archéologiques de 1973, pp. 27–35.
• Godłowski K., 1976 Kryspinów, district of Kraków (A cemetery from the La Tène and Roman Period), Recherches Archéologiques de 1974, pp. 32–43.
• Godłowski K., 1977 Materiały do poznania kultury przeworskiej na Górnym Śląsku, część II, Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne, 4, pp. 7–238.
• Godłowski K., 1978 Kryspinów, Gemeinde Liszki, Woiwodschaft Kraków (Ein Gräberfeld der Spätlatenzeit und der römischen Kaiserzeit), Recherches Archéologiques de 1977, pp. 22–23.
• Godłowski K., 1986 Kryspinów, Woiwodschaft Kraków, Gemeinde Liszki (Gräberfeld der Spätlatenzeit und der römischen Kaiserzeit), Recherches Archéologiques de 1984, pp. 34–35.
• Godłowski K., Madyda R., 1976 Kraków-Kryspinów (A Cemetery from the Late La Tène and the Roman Period), Recherches Archéologiques de 1975, pp. 27–33.
• Godłowski K., Szadkowska L., 1972 Cmentarzysko z okresu rzymskiego w Tarnowie powiat Opole, Opolski Rocznik Muzealny, 5, pp. 5–246.
• Godłowski K, Wichman T., 1998 Chmielów Piaskowy. Ein Gräberfeld de Przeworsk-Kultur im Świętokrzyskie-Gebrige, Monumenta Archaeologica Barbarica, 6, Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Muzeum Archeologiczne w Krakowie, Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Holmquist W., 1951 Tauschierte Metallarbeiten des Nordens aus Römerzeit und Völkerwanderung, Stockholm: Wahlström & Widstrand.
• Jamka R., 1936 Cmentarzysko w Kopkach (pow. niski) na tle okresu rzymskiego Małopolsce, Przegląd Archeologiczny, 5 (1933-1936), pp. 23–62.
• Jamka R., 1959 Cmentarzysko z okresu rzymskiego w Starachowicach, Przegląd Archeologiczny, 11, pp. 32–61.
• Jasnosz S., 1952 Cmentarzysko z okresu późnolateńskiego i rzymskiego w Wymysłowie pow. Gostyń, Fontes Prehistorici Posnanienses, 2, pp. 1–284.
• Kaczanowski K., 1992 Cmentarzysko ciałopalne kultury łużyckiej w Kietrzu, woj. opolskie (od II okresu epoki brązu do okresu halsztackiego, (in:) J. Holzer (ed.), Zaludnienie ziem polskich między XIII w.p.n.e. a IV w. n.e. – materiały źródłowe, próba oceny, Warszawa: Monografie i Opracowania/Szkoła Główna Handlowa, pp. 113–135.
• Kaczanowski P., Madyda-Legutko R., Poleski J., 1982 Górka Stogniewska, Provice of Kraków, Community of Proszowice (A Cemetery from the pre-Roman and the Roman Influence Periods), Recherches Archéologiques de 1980, pp. 24–29.
• Kaczanowski P., Madyda-Legutko R., Poleski J., 1984a Michałowice, Woiwodschaft Kielce, Gemeinde Czarnocin (Brandgräberfeld der Przeworsk-Kultur), Recherches Archéologiques de 1982, pp. 34–37.
• Kaczanowski P., Madyda-Legutko R., Poleski J., 1984b Cmentarzysko kultury przeworskiej w Wólce Stogniewskiej koło Proszowic, Sprawozdania Archeologiczne, 36, pp. 83–121.
• Kaszewska E., 1975 Wielookresowe cmentarzysko ciałopalne w Zadowicach, pow. Kalisz, Sprawozdania Archeologiczne, 27, pp. 141–164.
• Kempisty A., 1968 Ciałopalne cmentarzysko z późnego okresu rzymskiego w miejscowości Korzeń, pow. Gostynin, Materiały Starożytne, 11, pp. 303–415.
• Kietlińska A., 1959 Problem tzw. grobów książęcych we wczesnym okresie rzymskim, Wiadomości Archeologiczne, 26, pp. 98–115.
• Kietlińska A., Dąbrowska T., 1963 Cmentarzysko z okresu wpływów rzymskich we wsi Spicymierz, pow. Turek, Materiały Starożytne, 9, pp. 143–254.
• Knaack A., 1978 Beobachtungen an Scherenbeigaben in Gräbern des elbgermanischen Siedlungsgebietes während der römischen Kaiserzeit, Ethnographisch – Archäologische Zeitschrift (1) 19, pp. 15–50.
• Kołodyńska-Gawrysiak R., Bienia M., 2010 Uwarunkowania i przebieg holoceńskiej denudacji w rejonie wielokulturowej osady w Panieńszczyźnie koło Lublina, Prace i Studia Geograficzne, 45, pp. 89–104.
• Kołodyńska-Gawrysiak R., Mroczek P., Chabudziński Ł., 2013 Cechy osadów i rozwój sedymentacji w zagłębieniach bezodpływowych obszarów lessowych na przykładzie stanowiska Snopków (Płaskowyż Nałęczowski, wschodnia Polska), Prace i Studia Geograficzne, 51, pp. 29–44.
• Konecka-Betley K., Maruszczak H., 1993 Rozwój holoceńskiej pedogenezy w wymokach obszarów lessowych okolic Lublina, Roczniki Gleboznawcze, 44, pp. 153–163.
• Kontny B., 2002 Broń jako wyraz zmian w obrządku pogrzebowym. Analiza zespołów uzbrojenia w kulturze przeworskiej od młodszego okresu wpływów rzymskich do początku okresu wędrówek ludów, Światowit 4 (45), Fasc. B, pp. 101–144.
• Koperski A., 1972 Badania archeologiczne w Trójczycach, pow. Przemyśl w latach 1967-1970, Sprawozdania Archeologiczne, 24, pp. 299–306.
• Kostrzewski B., 1954 Cmentarzysko z okresu późnolateńskiego i rzymskiego w Domaradzicach, pow. Rawicz, Fontes Archaeologici Posnanienses, 4, pp. 153–274.
• Kostrzewski J., 1919 Die ostgermanische Kultur der Spätlatenezeit, Mannus-Bibliothek, Leipzig-Würzburg: C. Kabitzsch.
• Liana T., 1968 Niektóre zwyczaje pogrzebowe ludności kultury przeworskiej, Wiadomości Archeologiczne, 33, pp. 381–385.
• Liana T., 1970 Chronologia względna kultury przeworskiej we wczesnym okresie rzymskim, Wiadomości Archeologiczne, 35, pp. 429–491.
• Liana T., 1976a Kurhan i cmentarzysko płaskie kultury przeworskiej na stan. II w Łęgonicach Małych, pow. Opoczno, Wiadomości Archeologiczne, 41/1, pp. 64–127.
• Liana T., 1976b Kształtowanie się stylu B1 w kulturze przeworskiej (in:) K. Godłowski (ed.), Kultury archeologiczne i strefy kulturowe w Europie Środkowej w okresie wpływów rzymskich, Prace Archeologiczne, 22, pp. 139–151.
• Madyda–Legutko R., 1986 Die Gürtelschnallen der Römischen Kaiserzeit und der frühen Völkerwanderungszeit im mitteleuropäischen Barbaricum, BAR International Series 360, Oxford: Archaeopress.
• Madyda–Legutko R., 2011 Studia nad zróżnicowaniem metalowych części pasów w kulturze przeworskiej. Okucia końca pasa, Kraków: Historia Iagellonica.
• Madyda-Legutko R., Rodzińska-Nowak J., Zagórska-Telega J., 2003 Obrządek pogrzebowy a płeć zmarłego. Uwagi na podstawie analizy materiałów archeologicznych z najstarszej fazy użytkowania cmentarzyska kultury przeworskiej w Opatowie, stan. 1, woj. śląskie, (in:) W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński (eds.), Kobieta – Śmierć – Mężczyzna. Funeralia Lednickie, Spotkanie 5, Poznań: Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, Oddział w Poznaniu, pp. 263–271.
• Madyda-Legutko R., Rodzińska-Nowak J., Zagórska-Telega J.,2005 Uwagi na temat reguł wyposażania zmarłych w kulturze przeworskiej w okresie rzymskim, (in:) W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński (eds.), Do, ut des – dar, pochówek, tradycja, Funeralia Lednickie, Spotkanie 7, Poznań, pp. 181–188.
• Madyda-Legutko R., Rodzińska-Nowak J., Zagórska-Telega J.,2006 Cmentarzysko ludności kultury przeworskiej w Prusieku, stan. 25, pow. Sanok, Rocznik Przemyski 42/2, Archeologia, pp. 59–67.
• Madyda-Legutko R., Zagórska-Telega J., 2006 Szczątki zwierzęce z ciałopalnego cmentarzyska kultury przeworskiej w Opatowie, woj. śląskie, stan. 1 – komentarz archeologa, (in:) L. Kostuch, K. Ryszewska (eds.), Zwierzę jako sacrum w pradziejach i starożytności, I, Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, pp. 27–40.
• Maruszczak H., 1954 Werteby obszarów lessowych Wyżyny Lubelskiej, Annales UMCS, Sec. B., 8, pp. 123–262.
• Naglik R., 2002 Cmentarzysko kultury przeworskiej na stan. 7 w Szarbii, gm. Koniusza (badania w latach 1997 i 1999), Materiały Archeologiczne, 33, pp. 141–162.
• Niewęgłowski A., 1982 Cmentarzysko kultury przeworskiej z okresu rzymskiego w Gościeradowie, gm. loco, woj. Tarnobrzeg, Sprawozdania Archeologiczne, 33, pp. 61–98.
• Olędzki M., 1997 Fibule z cmentarzyska kultury przeworskiej w Wólce Domaniowskiej koło Radomia, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Archaeologica, 21, pp. 51–70.
• Olędzki M., Teske G., 1987 Nowe materiały kultury przeworskiej z cmentarzyska w miejscowości Kurza, woj. kaliskie, Wiadomości Archeologiczne, 48 (1983), pp. 77–91.
• Peškař I., 1972 Fibeln aus der römischen Kaiserzeit in Mähren, Praha: Academia.
• Pikulski J., Zagórska-Telega J., 2011 Obiekty rowkowe na cmentarzysku kultury przeworskiej w Michałowicach, stan. 1, gm. Czarnocin, woj. świętokrzyskie, (in:) E. Droberjar (ed.), Archeologie Barbarů 2010: Hroby a Pohřebiště Germánů mezi Labem a Dunajem, Sborník příspěvků ze VI. Protohistorické konferencje Hradec Králové, 6.-9. září 2010, Olomouc: Univerzita Palackého v Olomouci, pp. 207–226.
• Poradyło W., 2004 Cmentarzysko ludności kultury przeworskiej w Trójczycach w powiecie przemyskim, Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, 25, pp. 125–156.
• Ravn M., 2003 Death Ritual and Germanic Social Structure (c. AD 200–600), BAR International Series 1164, Oxford: Archaeopress.
• Rodzińska-Nowak J., 2006 Jakuszowice, stanowisko 2. Ceramika z osady kultury przeworskiej z młodszego i późnego okresu wpływów rzymskich i wczesnej fazy okresu wędrówek ludów, Zeszyty Naukowe UJ, Prace Archeologiczne 61, Kraków: Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Rudnicki M., 2005 A Late La Tène inhumation grave from Pełczyska: Comments on the cultural situation in the upland area of Little Poland, (in:) H. Dobrzańska, V. Megaw, P. Poleska (eds.), Celts on the Margin, Studies in European Cultural Interaction 7th Century BC – 1 st Century AD Dedicated to Zenon Woźniak, Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, pp. 195–203.
• Stasiak-Cyran M., 2004 Ręcznie lepiona ceramika wandalska, (in:) J. Andrzejowski, A. Kokowski, L. Chrystian (eds.), Wandalowie. Strażnicy bursztynowego szlaku, Lublin-Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie & Instytut Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, pp. 177–189.
• Steuer H., 1992 Interpretationsmöglichkeiten archäologischer Quellen zum Gefolgschaftsproblem, (in:) v. G. Neumann, H. Seemann (eds.), Beiträge zum Verständnis der Germania des Tacitus: Bericht über die Kolloquien der Kommission für die Altertumskunde Nord- und Mitteleuropas im Jahre 1986 und 1987, Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 2, pp. 203–257.
• Svoboda B., 1948 Čechy a řimské Imperium, Praha: Národní muzeum.
• Szpunar A., 1990 Cmentarzysko kultury przeworskiej w Łętowicach, gm. Wierzchosławice, woj. Tarnów. Badania 1986-1987, Sprawozdania Archeologiczne, 42, pp. 243–261.
• Szydłowski J., 1964 Obrządek pogrzebowy na Górnym Śląsku w okresie wpływów rzymskich, Rocznik Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Archeologia 2, Bytom: Muzeum Górnośląskie.
• Tejral J., 1970 K interpretaci severovýchodních prvků v hmotné kultuře moravské oblasti na sklonku starši doby římské, Památky Archeologické, 61, pp. 184–215.
• Tejral J., 2002 Das germanische Silberfibel von Mušov und ihr archäologisch-historisches Umfeld, Slovenská archeológia 49, pp. 203–247.
• White T. D., Folkens P. A., 2005 The human bone manual, Burlington-San Diego-London: Elsevier Academic Press.
• Wilczyński J., 2011 Materiały krzemienne z neolitu i wczesnej epoki brązu z wielokulturowego stanowiska w Modlnicy, st. 5, (in:) J. Kruk, A. Zastawny (eds.), Modlnica, st. 5. Od neolitu środkowego do wczesnej epoki brązu, Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce, Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, pp. 513–533.
• Wilczyński J., 2014 Krzemienny oraz obsydianowy inwentarz kultury ceramiki wstęgowej rytej ze stanowiska Brzezie 17, gm. Kłaj, (in:) A. Czekaj-Zastawny, Brzezie 17. Osada kultury ceramiki wstęgowej rytej, Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce, Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, pp. 499–546.
• Wroniecki P., 2012 Discovery of New Age groone-type features from Michałowice in 2010. A geophysical case study, Recherches Archéologiques NS 4, pp. 161–170.
• Wrotek L., 1962 Sprawozdanie z prac wykopaliskowych na stanowisku 5 w miejscowości Mierzanowice, pow. Opatów, Sprawozdania Archeologiczne, 14, pp. 63–73.
• Wrotek L., 1963 Sprawozdanie z prac wykopaliskowych na stanowisku 5 w miejscowości Mierzanowice, pow. Opatów w 1961 roku, Sprawozdania Archeologiczne, 15, pp. 57–64.
• Wrotek L., 1964 Sprawozdanie z prac wykopaliskowych na stanowisku 5 w miejscowości Mierzanowice, pow. Opatów w 1962, Sprawozdania Archeologiczne, 16, pp. 47–52.
• Zagórska-Telega J., 2000 Bogaty pochówek kobiecy na cmentarzysku kultury przeworskiej w Opatowie, stan. 1, woj. Śląskie, (in:) R. Madyda-Legutko, T. Bochnak (eds.), SUPERIORES BARBARI, Księga pamiątkowa ku czci Profesora Kazimierza Godłowskiego, Kraków: Uniwersytet Jagielloński, Instytut Archeologii, pp. 313–326.
• Zagórska-Telega J., Bulas J., Pikulski J., Szczepanek A., 2011 Excavations of multicultural site 1 at Michałowice, Czarnocin commune, Świętokrzyskie province, in the years 2008–2010, Recherches Archéologiques NS, 3, pp. 195–225.
• Zagórska-Telega J., Pikulski J., 2014 Uwagi na temat rozplanowana przestrzennego cmentarzyska w Michałowicach. Możliwości interpretacji funkcji obiektów rowkowych, (in:) W. Świętosławski (ed.), Grób w przestrzeni przestrzeń w grobie, Acta Archaeologica Lodziensia 60, pp. 69–79.
• Zagórska-Telega J., Pikulski J., Bulas J., Szczepanek A., 2012 Excavations on a multicultural site 1 at Michałowice, Czarnocin commune, Świętokrzyskie province, season 2011, Recherches Archéologiques NS, 4, pp. 135–160.