Obsadzanie składu sądu konstytucyjnego w Polsce i w innych państwach Europy Środkowej i Wschodniej w kontekście jego niezależności

• Authors: Jarentowski Marek

Title variants

EN

The filling composition of the constitutional court in Poland and other Central and Eastern European countries in the context of its independence

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Sądy konstytucyjne, by wykonywać swą funkcję kontroli konstytucyjności prawa powinny być niezależne od podmiotów stanowiących to prawo. Niezależność można zoperacjonalizować jako mechanizm obsadzania i zmiany składu sądów określony w przepisach, a także jako stopień trudności zmiany tych przepisów. W tej perspektywie można opisać zakres niezależności polskiego sądu konstytucyjnego na tle sądów w innych państwach Europy Środkowej i Wschodniej. Można stwierdzić, że jest pole do zwiększenia niezależności polskiego sądu, np. poprzez zwiększenie różnorodności podmiotów uprawnionych do obsadzania składu sądu czy wprowadzenie regularnej rotacji na stanowiskach sędziów w określonych terminach (w miejsce kadencji indywidualnych), jednak w największym stopniu niezależności sądu zagraża zgodna lub niezgodna z konstytucją ingerencja w skład i ustrój sądu konstytucyjnego, dokonywana w interesie większości rządzącej, która dokonuje tej ingerencji.

EN

Constitutional courts, in order to perform their function of the constitutional review, should be independent of the creator of that law. Independence can be operationalized as a mechanism for filling and changing the composition of courts as defined in the legislation, and also as a difficulty in changing these rules. In this perspective one can describe the extent of independence of the Polish constitutional court against the background of courts in other countries of Central and Eastern Europe. It can be said that there is a field to increase the independence of the Polish court, eg by increasing the diversity of entities entitled to fill the court or by introducing regular rotation in the positions of the judges at specific dates (instead of individual mandates). But the greatest degree of court independence threatens, compliant with constitution or inconstitutional interference in the composition and constitutional court system, done in the interest of the ruling majority that makes this interference.

Keywords

PL

sądy konstytucyjne; niezależność sądów; Polska; Europa Środkowa i Wschodnia

EN

constitutional courts; independence of courts; Poland; Central and Eastern Europe

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2017
• Issue: 5 (39)
• Pages: 201-223

Contributors

author

Jarentowski Marek

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

References

• Antoszewski A., System polityczny RP, Warszawa 2012.
• Borski M., Sąd konstytucyjny Republiki Czeskiej, Sosnowiec 2009.
• Chmielarz-Grochal A., Sułkowski J., Odmowa mianowania sędziów konstytucyjnych (casus Słowacji), „Przegląd Sejmowy” 2016, z. 2.
• Chmielewski G., Konstytucyjny system ochrony podstawowych praw i wolności w Republice Słowackiej, Warszawa 2011.
• Composition of the Constitutional Court of the Republic of Croatia, https://www.usud.hr/en/judges.
• Constitutional Court/Judges, https://www.ustavnysud.sk/sudcovia
• Courts Act z 19 VI 2002 r., www.riigiteataja.ee.
• Courts Act, https://www.riigiteataja.ee/en/eli/ee/Riigikogu/act/505012017005/consolide
• Current Justices and Court Officials, http://www.usoud.cz/en/current-justices-and-court-officials.
• Czyż A., Sąd Konstytucyjny Republiki Czeskiej, [w:] Sądownictwo konstytucyjne w państwach Grupy Wyszehradzkiej: perspektywa politologiczno-prawna, red. M. Barański, A. Czyż i R. Rajczyk, Katowice 2015.
• Dudek D., Art. 161, [w:] Konstytucja RP: komentarz, tom II, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Former members, http://hunconcourt.hu/members/former-members
• Grabowska S., Sądy konstytucyjne w wybranych państwach europejskich, Rzeszów 2008.
• Granat M., Sądowa kontrola konstytucyjności prawa w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, Warszawa 2003.
• Hungary’s Government Has Taken Control of the Constitutional Court, 25.03.2015, http://www.liberties.eu/en/news/one-party-constitutional-judges
• Konstytucja Republiki Chorwacji, tłum. T.M. Wójcik, M. Petryńska, wstęp A. i L. Garliccy, Warszawa 2007.
• Konstytucja Republiki Węgierskiej, tłum. H. Donath, wstęp W. Brodziński, Warszawa 2002.
• Konstytucje państw Unii Europejskiej, red. W. Staśkiewicz, Warszawa 2011.
• Kovács K., Tóth G.A., Hungary’s Constitutional Transformation, „European Constitutional Law Review” 2011, Nr 2.
• Kruk M., Sąd Konstytucyjny Jugosławii – koncepcja i praktyka, „Studia Prawnicze” 1989, z. 2–3.
• Ľalík T., Constitutional Court Crisis in Slovakia: Still Far Away from Resolution, http://www.iconnectblog.com/2016/08/constitutional-court-crisis-in-slovakia-still-far-away-from-resolution.
• Paczolay P., Changes in the Competences of the Hungarian Constitutional Court, http://mkab.hu/letoltesek/2012-04-25-changes-in-the-competences-of-the-hungarian-cc.pdf
• Roskin M.G., Cord R.L., Medeiros J.A., Jones W.S., Wprowadzenie do nauk politycznych, Poznań 2001.
• Sadurski W., Prawo przed sądem: studium sądownictwa konstytucyjnego w postkomunistycznych państwach Europy Środkowej i Wschodniej, Warszawa 2008.
• Sądy konstytucyjne w Europie, t. 2, red. J. Trzciński, Warszawa 1997.
• Sądy konstytucyjne w Europie, t. 4, red. J. Trzciński, Warszawa 2000.
• Sokolewicz W., Uwagi do art. 161, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej: komentarz, tom II, red. L. Garlicki, Warszawa 2001.
• Sokolewicz W., Uwagi do art. 227, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej: komentarz, tom V, red. L. Garlicki, Warszawa 2007.
• Szymanek J., Opinia w odpowiedzi na pytania 1) Czy przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o Trybunale Konstytucyjnym (...) dotyczące wyboru sędziów Trybunału w 2015 r. są zgodne z Konstytucją? oraz 2) Czy nie zakończona ślubowaniem przed Prezydentem procedura obsadzania stanowiska sędziego TK, ma – w świetle wzorca konstytucyjnego i ustawowego – charakter zamknięty, a w szczególności czy podlega zasadzie dyskontynuacji?, http://www.sejm.gov.pl/media8.nsf/files/WBOI-A4LGY2/%24File/69–15A_Szymanek.pdf.
• Zwierzchowski E., Europejskie trybunały konstytucyjne: zarys rozwiązań konstytucyjnych, Katowice 1989.

Identifiers

DOI

DOI 10.15804/ppk.2017.05.12