Duchowość, religia i wychowanie

• Authors: Marek Zbigniew

Title variants

EN

Spirituality, religion and upbringing

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule podjęto refleksję nad zasadnością odwoływania się w procesach edukacyjnych do religii stanowiącej fundament rozwoju duchowego człowieka. Bez kwestionowania udziału w procesach edukacyjnych duchowości naturalnej, zostaje podkreślona rola duchowości odwołującej się do relacji człowieka z Transcendencją. Występujące na tym polu nieporozumienia w wielu przypadkach biorą się z nieznajomości religijnego przesłania wobec edukacji, jako że nie można go utożsamiać z realizacją celów własnych (przekazem doktryny). Wiele światła przy ustalaniu relacji między edukacją a religią może wnieść refleksja nad zadaniami rozwijanej pedagogiki religii. Z tym przekonaniem autor wskazuje na znaczenie edukacyjno-wychowawcze troski o rozwój duchowy człowieka. Uważa też, że rozwój ten będzie wspierać otwarcie osoby na rzeczywistości wykraczające poza pojęcie „mieć”. Z tych powodów istotne dla całej edukacji są działania dowartościowujące walory, jakie zawiera w sobie pojęcie „duchowość”. Na tej drodze upatruje też możliwość otwierania osoby nie tylko na rzeczywistość poznania naturalnego, w którym wiodącą rolę spełnia intelekt, ale też na poznanie religijne. W tej drugiej formie poznania dominującą rolę spełniają „podawane” ludziom przez Boga wyjaśnienia ich egzystencjalnych pytań, którymi szczegółowo zajmuje się pedagogika religii.

EN

The article offers reflection on the significance of referring to religion – which constitutes the basis of spiritual development of a human being – in educational processes. Without questioning the role of natural spirituality in educational processes, the role of spirituality based on the relations of human beings with Transcendence is emphasised. Frequent misunderstandings in this area often originate from a lack of thorough knowledge of the religious message directed at education, as it cannot be identified with attaining one’s goals (the message of a doctrine). A reflection on the tasks of pedagogy of religion can be helpful in analysing the relation between education and religion. Bearing this in mind, the author highlights the vital role of education and upbringing in a person’s spiritual development. The author believes that such development will help a person open to a reality where ‘to have’ is not the most important value. This is why spirituality understood in its broadest sense is so important in education. It also enables a person to open not only to natural cognition, where the intellect plays the leading role, but also to religious cognition, where the central role is played by the answers to existential questions ‘offered’ to people by God, which is the essence of the pedagogy of religion.

Keywords

PL

religia; duchowość; życie duchowe; wychowanie; Transcendencja

EN

religion; spiriuality; spiritual life; education; Transcendence

• Publisher: Pedagogium Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Warszawie
• Journal: Pedagogika Społeczna
• Year: 2015 (R. XIV)
• Issue: 1(55)
• Pages: 9-22

Dates

published

2015-03-30

Contributors

author

Marek Zbigniew

• Akademia Ignatianum w Krakowie

References

• Adamski F. (2005), Wprowadzenie. Personalizm – filozoficzny nurt myślenia o człowieku i wychowaniu, [w:] Wychowanie personalistyczne. Wybór tekstów, Adamski F. (red.), Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Bogdalczyk M. (2012), Wiara jako troska ostateczna. W nawiązaniu do myśli Paula Tillicha, „Logos i Ethos”, nr 33.
• Brezinka W. (2005), Wychowanie i pedagogika w dobie przemian kulturowych, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Brezinka W. (2007), Wychowywać dzisiaj. Zarys problematyki, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Bronk A. (2010), Pojęcie godności człowieka: uwagi metodologa, [w:] Antropologiczna pedagogika ogólna, Nowak M., Magiera P., Szewczak I. (red.), Wydawnictwo KUL, Wydawnictwo Gaudium, Lublin.
• Chmielewski M. (red.), 2002, Duchowość, [w:] Leksykon duchowości katolickiej, Wydawnictwo „M”, Lublin–Kraków.
• Cichosz W. (2013), Możliwości dialogu wychowania chrześcijańskiego ze współczesną edukacją polską, Wydawnictwo Bernardinum, Pelplin.
• Daniluk M. (1989), Duchowość chrześcijańska, [w:] Encyklopedia katolicka, t. IV, Łukaszyk R., Bieńkowski L., Gryglewicz F. (red.), WN KUL, Lublin.
• Divarkar P. (2002), Droga wewnętrznego poznania, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Exeler A. (1977), Grundfragen der Religionspägogik. Vorlesung, Teil 1, Somersemester 1977, 31 (skrypt w posiadaniu autora).
• Fleming D.L. (2013), Czym jest duchowość ignacjańska?, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Kiereś B. (2010), Podstawy antropologiczne pedagogiki personalistycznej, [w:] Antropologiczna pedagogika ogólna, Wydawnictwo Gaudium, Lublin.
• Kozakiewicz S. (2007), Człowiek, [w:] Leksykon pedagogiki religii, Rogowski C. (red.), Verbinum, Warszawa.
• Kunowski S. (1981), Podstawy współczesnej pedagogiki, Wydawnictwo Salezjańskie, Łódź.
• Lowen A. (1992), Duchowość ciała, Agencja Wydawnicza Jacek Santorski & CO, Warszawa.
• Makselon J. (red.) (1995), Człowiek jako istota religijna, [w:] Psychologia dla teologów, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków.
• Marek Z. (2005), Podstawy wychowania moralnego, WSF-P „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Marek Z. (2007), Podstawy i założenia katechetyki fundamentalnej, WSF-P „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Marek Z. (2014), Religia – pomoc czy zagrożenie dla edukacji?, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Mariański J. (1990), Moralność w procesie przemian. Szkice socjologiczne, PAX, Warszawa.
• Marszałek L. (2013), Duchowość dziecka: znaczenia, perspektywy, konteksty w pedagogice przedszkolnej, Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego, Warszawa.
• Morbitzer J. (2005), Postmodernistyczne konteksty Internetu, www.up.krakow.pl/ktime/ref2005/
• Murawski R. (2002), Dorastający, [w:] Jestem świadkiem Chrystusa w Kościele. Podręcznik do religii dla I klasy liceum i technikum, seria: Drogi świadków Chrystusa, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Nossol A. (2001), Wychowanie religijne jako wyzwanie dla współczesnej Europy, [w:] Wychowanie religijne u progu trzeciego tysiąclecia chrześcijaństwa, Chałupniak R., Kostorz J., WT UO, Opole.
• Olbrycht K. (2007), O roli przykładu, wzoru, autorytetu i mistrza w wychowaniu osobowym, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Olchanowski T. (2006), Duchowość i narcyzm, Wydawnictwo Psychologii i Kultury ENETEIA, Warszawa.
• Pasek Z. (2010), O przydatności pojęcia duchowość do badań nad współczesną kulturą, [w:] Religijność i duchowość – dawne i nowe formy, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków.
• Pawluczuk W. (2004), Duchowość, [w:] Leksykon socjologii religii. Zjawiska – badania – teorie, Libiszowska-Żółtkowska, Mariański J. (red.), Wydawnictwo Verbinum, Warszawa.
• Piaget J. (1971), Rozwój ocen moralnych, PWN, Warszawa.
• Rychlicki Cz. (2001), Wiara, nadzieja, miłość wobec wieczności, Płocki Instytut Wydawniczy, Płock.
• Schneider T. (red.) (1995), Nuovo corso di dogmatica, t. I, Queriniana, Brescia, 439.
• Schulz R. (2007), Wykłady z pedagogiki ogólnej, t. II: O integralną wizję człowieka i jego rozwoju, Wydawnictwo UMK, Toruń.
• Sesboüé B. (2000), Wierzę, Wydawnictwo Księży Marianów, Księgarnia św. Wojciecha, Warszawa–Poznań.
• Sobór Watykański II, Deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim, Pallottinum, Poznań 1968.
• Szuman S. (1985), Dzieła wybrane, t. I, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
• Ślipko T. (2002), Zarys etyki ogólnej, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Tillich P. (1987), Dynamika wiary, W drodze, Poznań.
• Walulik A. (2012), Edukacyjne wspomaganie dorosłych w refleksji nad życiem, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Wiseman J.A. (2009), Historia duchowości chrześcijańskiej. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Witek S. (1989), Duchowość religijna, [w:] Encyklopedia katolicka, t. IV, Łukaszyk R., Bieńkowski L., Gryglewicz F. (red.), WN KUL, Lublin.

Identifiers

ISSN

1642-672X