O młodzież polską… działalność redakcyjna i publicystyczna Stefanii Sempołowskiej w czasopiśmie Z Bliska i z Daleka (1913-1914)

• Authors: Krakowiak Małgorzata

Title variants

EN

For Polish youth ... editorial and journalistic activity of Stefania Sempołowska in the magazine Z Bliska i z Daleka (1913-1914)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie działalności Stefanii Sempołowskiej (1869-1944) jako inicjatorki i organizatorki publicystyki dla młodzieży w Królestwie Polskim oraz omówienie założonego przez nią periodyku Z Bliska i z Daleka. Rezultatem analiz jest wskazanie głównych obszarów tematycznych periodyku oraz określenie i omówienie walorów wychowawczych pisma dla młodzieży. Analiza pozwoliła na sformułowanie następujących wniosków. Poprzez aktywność publicystyczno-redakcyjną Sempołowska prowadziła działania, które miały na celu wychowanie młodzieży w warunkach braku polskiej państwowości. W czasopiśmie akcentowano wartości patriotyczne, przywiązanie do polskiej kultury, tradycji i języka, co sprzyjało zachowaniu polskiej tożsamości młodych czytelników. Periodyk Z Bliska i z Daleka wyróżniał się starannym doborem tekstów publicystycznych, dzięki którym zapoznawano młodzież z tematyką polityczną, społeczną i naukową. Metodą badawczą zastosowaną w niniejszym artykule jest metoda jakościowa, w tym analiza zawartości prasy.

EN

The aim of this article is to present the activities of Stefania Sempołowska (1869-1944) as the initiator and organizer of journalism for youth in the Kingdom of Poland, as well as to discuss the periodical she created called Z Bliska i z Daleka. The result of the analyises is an indication of the main theme areas of the periodical for young people and describe the educational values of the youth magazine. The analysis allowed to formulate the following conclusions. Through journalistic and editorial activity Sempołowska, brought up the youth under par itions. The magazine emphasizes patriotic values, attachment to Polish culture, tradition and language, which favored maintaining the Polish identity of young readers. The periodical Z Bliska i z Daleka was distinguished by careful selection of journalistic texts, thanks to which young people were acquainted with political, social and scientific themes. The research method used in this article is the qualitative method, including press content analysis.

Keywords

PL

historia wychowania; czasopiśmiennictwo; historia młodzieży; Królestwo Polskie; młodzież; Stefania Sempołowska

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
• Journal: Przegląd Pedagogiczny
• Year: 2019
• Issue: 1
• Pages: 218-230

Contributors

author

Krakowiak Małgorzata

• Uniwersytet Łódzki

References

• (APW) Archiwum Państwowe w Warszawie, Zbiór Korotyńskich, sygn. 2209.
• (AUJ) Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Korespondencja Władysława Orkana z lat 1891-1930, syg. 8628 III, t 25.
• Araszkiewicz F.W. (1978). Ideały Wychowawcze Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Birżysko M. (1913). O ruchach społeczno-narodowych na Litwie, Z Bliska i z Daleka, 2.
• Bołdyrew A. (2018). Alkoholizm, prostytucja, narkomania jako „trucizna młodzieży”. Dyskusja o zagrożeniach dorastania u progu polskiej nowoczesności. W: A. Cybal-Michalska, B. Kanclerz, L. Myszka- Strychalska, P. Peret-Drążewska (red.), Młodzież w strefie doświadczeń edukacyjno-zawodowych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
• Czawczawadze E. (1914). Do Matki-Gruzinki. Z Bliska i z Daleka, 2.
• Danyszowa J. (1913). Radioaktywność. Z Bliska i z Daleka, 11-12.
• Dębicka Z. (1960). Ciocia Stefa. W: N. Gąsiorowska (red.), Życie i działalność Stefanii Sempołowskiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Domejko I. (1914). Filareci i Filomaci. Z Bliska i z Daleka, 5. Droga do Niepodległości: Stefania Sempołowska. (2018). Rozmowa z dr Agnieszką Janiak-Jasińską. Zaczerpnięte 5 października 2018. Strona internetowa https://www.youtube.com/watch?v=x6DCu_sFr90
• Falski M. (1906). Niektóre dane z życia młodzieży szkół średnich. Nowe Tory, 8.
• Falski M. (red.) (1962). Pisma pedagogiczne i oświatowe. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
• Gąsiorowska N. (1913). Królestwo Polskie (1815 – 1830). Z Bliska i z Daleka, 9.
• Gąsiorowska N. (red.) (1960). Życie i działalność Stefanii Sempołowskiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Grabowski E. (1914a). Miasta i wsie. Z Bliska i z Daleka, 4.
• Grabowski E. (1914b). Wybory do parlamentu. Z Bliska i z Daleka, 7.
• Grudzińska A. (1914). Wierny. Z Bliska i z Daleka, 4.
• Gulczyńska J. (2006). Stefania Sempołowska. W: T. Pilch, (red.), Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, t. 5. Warszawa: Żak.
• Heilpern M. (1913). Liście żółkną. Z Bliska i z Daleka, 1.
• Jankowski E. (red.) (1996). Słownik pseudonimów pisarzy polskich. t. IV. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Jezierski W. (1913). Wędrówki ptaków w październiku. Z Bliska i z Daleka, 1.
• Kempa G. (1998). Sempołowska Stefania. W: W. Bobrowska-Nowak, D. Drynda (red.), Słownik pedagogów polskich. Katowice: Uniwersytetu Śląskiego.
• Kmiecik Z. (1978). Prasa polska w latach 1864-1918. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Kolasa W., Rogoż M., Woźniakowski K. i in. (2017). Polish press for children and youth up to 1918 year (assumptions of a research project). Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia, 15, 309-321.
• Krassowski J. (1914). O kalendarzu. Z Bliska i z Daleka, 1.
• Kronika. (1913c). Walory edukacji ludowej. Z Bliska i z Daleka, 4.
• Kronika. (1914e). O młodzieży w Galicji. Z Bliska i z Daleka, 17.
• Kronika. (1913a). Z Bliska i z Daleka, 1.
• Kronika. (1913b). Z Bliska i z Daleka, 4.
• Kronika. (1913d). Z Bliska i z Daleka, 7.
• Kronika. (1913e). Z Bliska i z Daleka, 8.
• Kronika. (1913f). Z Bliska i z Daleka, 10.
• Kronika. (1914a). Z Bliska i z Daleka, 2.
• Kronika. (1914b). Z Bliska i z Daleka, 3.
• Kronika. (1914c). Z Bliska i z Daleka, 7.
• Kronika. (1914d). Z Bliska i z Daleka, 9.
• Kronika. (1914f). Z Bliska i z Daleka, 20.
• Kronika. (1914g). Z Bliska i z Daleka, 27
• Kronika. (1914h). Z Bliska i z Daleka, 29.
• Krzesławski J. (1914). O zarobkowej pracy fizycznej w czasie wakacji. Z Bliska i z Daleka, 30.
• Kuliczkowska K. (1975). Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1864-1918. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Kuliczkowska K. (1985). Sempołowska Stefania. W: C. Hernas (red.), Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Lubartowianka B., Krasińska F. (1914). Głos Czytelniczy. Z Bliska i z Daleka, 7.
• Łaganowski S. (1913). Azja Mniejsza. Zarys geograficzny. Z Bliska i z Daleka, 6.
• Makowski W. (1914). Młodzież wileńska 1817-22. Z Bliska i z Daleka, 5.
• Maliniak-Libkindowa R. (1914). Doświadczenia z fizjologii roślin. Z Bliska i z Daleka, 20.
• Markowska M. (1913). 19.X.1813. Z Bliska i z Daleka, 3.
• Markowska M. (1914). Modlitwa. Z Bliska i z Daleka, 4.
• Michalski S. (1973). Społeczna i pedagogiczna działalność Stefanii Sempołowskiej na tle epoki. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Micińska M. (2008). Inteligencja na rozdrożach 1864-1918. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
• Miłkowska N. (1914). Wieczór wigilijny. Z Bliska i z Daleka, 1.
• Morecki R. (1913). Mgły. Z Bliska i z Daleka, 11-12.
• Mortkowicz-Olczakowa H. (1961). Panna Stefania. Warszawa: Nasza Księgarnia.
• Mortkowiczowa J. (1958). O postępowym czasopiśmiennictwie dla dzieci i młodzieży, Studia Pedagogiczne, t. 5, Wrocław.
• Mortkowiczowa J. (1960). Stefania Sempołowska. W: N. Gąsiorowska (red.), Życie i działalność Stefanii Sempołowskiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Muszkowska J.M. (1913). Wojna na Bałkanach. Z Bliska i z Daleka, 10.
• Pacholczykowa A. (1995-1996). Sempołowska Stefania Aniela (1869-1944). W: F. Schroeder, Ch. Siemiatycki (red.), Polski Słownik Biograficzny, t. 36. Warszawa–Kraków: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk.
• Papuzińska J. (1972). Wychowawcza rola prasy dziecięcej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Pisarek W. (1983). Analiza zawartości prasy. Kraków: Ośrodek Badań Prasoznawczych.
• Posner S. (1913a). Kodeks Napoleona. Z Bliska i z Daleka, 3.
• Posner S. (1913b). Związek „Dobroci”. Z Bliska i z Daleka, 4.
• Posner S. (1913c). Praca radosna. Z Bliska i z Daleka, 8.
• Posner St. (1913d). Jak dzieci pracują w fabryce. Z Bliska i z Daleka, 29.
• Posner S. (1914a). Cel życia. Z Bliska i z Daleka, 1.
• Posner S. (1914b). Ormianie, ich Dola i Niedola. Z Bliska i z Daleka, 2.
• Posner St. (1914c). Szamil. Z Bliska i z Daleka, 2.
• Posner S. (1914d). Hej, do pracy!. Z Bliska i z Daleka, 8.
• Posner St. (1914e). O dzieciach, które zamiast do szkoły chodzić, muszą na kawałek chleba zarobić. Z Bliska i z Daleka, 24.
• Potoczny J. (2008). Sempołowska Stefania Aniela (1870-1944). W: A. Meissner i W. Szulakiewicz (red.), Słownik biograficzny polskiej historii wychowania. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Przecławska A. (1993). Czasopisma dziecięce i młodzieżowe. W: W. Pomykało (red.), Encyklopedia Pedagogiczna. Warszawa: Fundacja Innowacja.
• Radlińska H. (1964). Z dziejów pracy społecznej i oświatowej. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Rogowska-Doroszewska J. (1959). Stefania Sempołowska wspomnienia. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Szkolnych.
• Rozrywki matematyczne. (1913). Z Bliska i z Daleka, 1.
• S.S. (1913). Powązki. Z Bliska i z Daleka, 5.
• S.S. (1914). Adolf Dygasiński. Z Bliska i z Daleka, 28.
• Sachsowa M. (1913). Owady w zimie. Z Bliska i z Daleka, 7.
• Sachsowa M. (1914). Świetlik świętojański. Z Bliska i z Daleka, 29.
• Sempołowska S. (1915). O jutro szkolnictwa Polskiego. Myśl Polska, 10.
• Sempołowska S. (1906a). O udziale młodzieży w radach pedagogicznych. Nowe Tory, 1.
• Sempołowska S.(1906b). Wczoraj i jutro w wychowaniu. Nowe Tory, 7.
• Sokołowska S., Ossowska I. (red.) (2000). Bibliografia historii Polski XIX i XX wieku, t. 3 :1865-1918, v. 1. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
• Sempołowska S. (1917). Zapomniana karta: z dziejów polskiego szkolnictwa (odczyt wygłoszony w Towarzystwie Wzajemnej Pomocy Nauczycieli Szkół Elementarnych). Warszawa: Drukarnia Narodowa.
• Sempołowska S., Unszlicht-Bernsteinowa J. (1897). Zbiorek powiastek, opowiadań, wierszyków i ćwiczeń dla dzieci od lat 7 do 9. Warszawa: Rubieszewski i Wrotnowski.
• Sempołowska S., Dzierżanowska M. (1895). Zbiór zadań arytmetycznych. Liczby całkowite. Warszawa: Rubieszewski i Wrotnowski.
• Staweno B. (1914). Samopomoc koleżeńska. Z Bliska i z Daleka, 4.
• Szczęsny Al. (1913). Jesienne liście. Z Bliska i z Daleka, 7.
• Sztompka P. (2005). Socjologia zmian społecznych. Przeł. J. Konieczny. Kraków: Znak.
• Tetmajer K. (1913). Bohater. Z Bliska i z Daleka, 3.
• Waker Wł. (1914). Kaukaz. Z Bliska i z Daleka, 2.
• Werycho-Szymanowska W. (1913). O nauczaniu początkowym w Polsce. Z Bliska i z Daleka,1.
• Wawrzykowska-Wierciochowa D. (1981). Stefania Sempołowska. Warszawa: Iskry.
• Wojdon J. (2018). Historia w przestrzeni publicznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Z Bliska i z Daleka. (1913). 1.
• Zasztowt L. (1898). Popularyzacja nauki w Królestwie Polskim 1864-1905. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Żarnowska A., Szwarc A. (red.) (2000). Równe prawa i nierówne szanse. Kobiety w międzywojennej Polsce, Warszawa: Wydawnictwo DiG.
• Żywicki K.R. [L. Krzywicki]. (1914). W obliczu pracy. Z Bliska i z Daleka, 8.