Etap wstępnego poznawania i wizualizacje w badaniach kulturoznawczych

• Authors: Robert Boroch

Title variants

EN

The Initial Stage of Cognition and Visualization in Cultural Studies

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule zwracam uwagę na dwa problemy: (1) etap wstępnego poznawania (dalej: EWP) w kulturoznawstwie oraz (2) rolę wizualizacji jako narzędzia ułatwiającego myślenie o przedmiocie poznania. W moim przekonaniu EWP pozwala na skonstruowanie niestabilnego opisu przedmiotu poznania, co stanowi sensowny punkt wyjścia do dalszych rozważań, jeżeli zostaną wsparte wizualizacją, która jako „materialny model abstrakcji” ułatwia odejście od myślenia o osobliwościach kultury w sposób materialny w kierunku myślenia abstrakcyjno-symbolicznego, wprowadzając przy tym konkretne ograniczenia. Zakładam, że możliwość wizualizacji niestabilnego opisu powstałego na etapie EWP pozwala na formułowanie dalszych pytań oraz ich problematyzowanie.

EN

In the article, I pay attention to the Initial Stage of Cognition (from now on: ISC) in cultural studies and the role of visualization as a tool to facilitate cognitive thinking. I argue that ISC allows constructing an unstable description of the object of cognition that could be treated as a grand to stand for in the further analysis. Thus, the description supported by visualization clarify discussion as well as makes it easier to move away from material thinking (about the object of cognition) towards abstract and symbolic. Furthermore, visualization introducing a specific number of constitutional restriction. I also assume that the ability to visualize the description of the resulting unstable at the stage of ISC allows you to formulate further questions, and they define problems.

Keywords

PL

teoria kultury; modele strukturalne; etap wstępnego poznawania (EWP); wizualizacja jako teoretyzowanie; teoria interpretacji

EN

theory of culture; structural models; Initial Stage of Cognition (ISC); visualization as theorising; theory of interpretation

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Kulturoznawcze
• Year: 2016
• Volume: 7
• Issue: 3
• Pages: 25-40

Contributors

author

Robert Boroch

• Wydział Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego

References

• Argüelles José: Manifesto for the Noosphere: The Next Stage in the Evolution of Human Consciousness. Evolver Editions: Kindle Edition 2011.
• Barr Stephen M.: A Student’s Guide to Natural Science. Wilmington Delaware: Intercollegiate Studies Institute. Kindle Edition 2014.
• Bidney David: Theoretical Anthropology. New York: Schocken Books 1967.
• Bonecki Mateusz: «Sensemaking» – wiedza i kultura organizacji w świetle humanistyki zintegrowanej. „Filo-Sofija” 2012/2013 nr (18), s. 49-69.
• Bonecki Mateusz: Interpretacja humanistyczna a teoretyczna rekonstrukcja kultury. „Filo- Sofija” 2011 nr 12 s. 189–211.
• Boroch Robert: Formalna Analiza Konceptualna – Reprezentacja Wiedzy – Przekład. „Roczniki Humanistyczne” 60:2013 z. 6 s. 121-154.
• Brocki Marcin: Problemy podstaw wiedzy antropologicznej: refleksje metodologiczne. W: Teren w antropologii. Praktyka badawcza we współczesnej antropologii kulturowej. Red. Tarzycjusz Buliński i Mariusz Kairski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2011 s. 67-90.
• Chmieliński Łukasz: Imre Lakatosa ujęcie problemu zmiany w nauce. „Studia Philosophiae Christianae” 1999 nr 1 s. 113-142.
• Gajda Stanisław: Wprowadzenie do teorii terminu. Opole: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich 1990.
• Gänshirt Christian: Tools for Ideas. Introduction to Architectural Design. Berlin: Brickhäuser 2007.
• Grobler Adam: Ajdukiewicz, Lakatos i racjonalizacja konwencjonalizmu. „Kwartalnik Filozoficzny” 1999 z. 1 s. 5−16;
• Grucza Franciszek: Teoretyczne podstawy terminologii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1991.
• Grucza Sambor: Kategoryzacja języków (specjalistycznych) w świetle antropocentrycznej teorii języków ludzkich. „Komunikacja Specjalistyczna” 2009 t. II s. 15-30.
• Hage Per, Harary Frank: Structural Models in Anthropology. Cambridge: Cambridge University Press: 1983.
• Jodkowski Kazimierz: Punktualizm w perspektywie I. Lakatosa kryteriów postępu i degeneracji programu badawczego. „Przegląd Filozoficzny” 2004 nr 13 s. 55-64.
• Keller Reiner: The Sociology of Knowledge Approach to Discourse (SKAD). „Human Studies” 34:2011 No 1 s. 43-65.
• Khun Thomas S.: The Structure of Scientific Revolution. Chicago: Kindle edition 2012.
• Kmita Jerzy: Konieczne serio ironisty. O przekształcaniu się problemów filozoficznych w kulturoznawcze. Poznań: Wydawnictwo Naukowe PWN 2007.
• Kulturo-znawstwo. Dyscyplina bez dyscypliny? Red. Wojciech Józef Burszta, Michał Januszkiewicz. Warszawa: Wydawnictwo SWPS 2010.
• Lakatos Imre: Dowody i refundacje: logika odkrycia matematycznego. Przeł. Michał Kozłowski, Katarzyna Lipszyc. Warszawa: Fundacja Literacka Tikkun im. Małgosi Arkuszewskiej 2005.
• Lakatos Imre: Falsification and the Methodology of Scientific Research Programmes. W: Criticism and the Growth of Scientific Knowledge. Red. Imre Lakatos, Alan Musgrave. Cambridge: Cambridge University Press 1970 s. 91-196.
• Lakatos Imre: Pisma z filozofii nauk empirycznych. Przeł. Wojciech Sady, Władysław Krajewski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1995.
• Lakatos Imre: Proofs and Refutations. Cambridge: Cambridge University Press 1976.
• Lakatos Imre: The Methodology of Scientific Research Programmes. W: Philosophical Papers. T. 1. Cambridge: Cambridge University Press 1978.
• Logical Positivism. The Library of Philosophical Movements. Red. A.J. Ayer. New York: The Free Press Corporation 1959.
• Łotman Jurij, Uspienski Boris: O semiotycznym mechanizmie kultury. Przeł. Jerzy Faryno. W: Semiotyka kultury. Wybór i oprac. Elżbieta Janus i Maria Renata Mayenowa. Warszawa: PIW 1977 s. 147-170.
• Łotman Jurij: Kultura i eksplozja. Przeł. Bogusław Żyłko, Warszawa: PIW 1999.
• Łotman Jurij: O znaczeniach we wtórnych systemach modelujących. Przeł. Jerzy Faryno. „Pamiętnik Literacki” 1969 z. 1 s. 279-280.
• Łotman Jurij: Uniwersum umysłu. Semiotyczna teoria kultury. Przeł. Bogusław Żyłko. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 2008.
• Łotman Jurij: Динамическая модель семиотической системы. W: Статьи по семиотике и топологии культуры. T. 1, Таллинн: Aлександра 1992 [http://www.gumer.info/bibliotek _Buks/ Culture/Lotm/07.php] (dostęp: 29.01.2016).
• Michalska Anna: Dekonstrukcja problemu demarkacji: Karla Poppera oraz Imre Lakatosa ujęcia relacji między nauką i metafizyką. „Edukacja Filozoficzna” 49:2010 s. 157-177.
• Michalska Anna: Eksperymenty krzyżowe a rozwój nauki: Stanowisko Duhema, Quine’a i Lakatosa. „Zagadnienia Naukoznawstwa” 43:2007 s. 47−61.
• O naturze i kulturze. Red. Jan Mozrzymas. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2005.
• Pacewicz Grzegorz: Koncepcja noosfery w myśl Pierre’a Teilharda de Chardin. Olsztyn: Instytut Filozofii UWM 2010.
• Perek Marek: Struktura i rozwój wiedzy naukowej w metodologii naukowych programów badawczych Imre Lakatosa. Prace Naukowe. Filozofia. Częstochowa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna 2000 s. 107-122.
• Popper Karl: The Logic of Scientific Discovery. New York: Basic Books 1959.
• Reichenbach Hans: The rise of scientific philosophy. Berkeley: University of California Press 1951.
• Sady Wojciech: Spór o racjonalność naukową. Od Poincarégo do Laudana. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK 2013.
• Sax Daniel J: Interpretacja „w czasie rzeczywistym”: struktura tematyczno-rematyczna a teoria relewancji. „Linguistica Copernicana” 2012 T. 8 s. 173−203.
• Scarbi Marco: The Aristotelian Tradition and the Rise of British Empiricism Logic and Epistemology in the British Isles (1570-1689). London: Springer 2012.
• Sójka Jacek: Kulturoznawstwo. Od znawstwa do dyscypliny naukowej. „Nauka” 2005 s. 97-116.
• Stępnik Andrzej: Model zmian kulturowych: między ewolucją a rewolucją kulturową. „Teksty z ulicy” 2012 nr 14 s. 81-92.
• Swedberg Richard: Theorizing in Sociology and Social Science: Turning to the Context of Discovery. „Theory and Society” 41 2012 No. 1 s. 1-40. Pobrano z http://10.1007/s11186-011-9161-5
• Tożsamość kulturoznawstwa. Red. Andrzej Pankowicz, Jarosław Rokicki, Paweł Plichta. Kraków: Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego 2008.
• W stronę hermeneutyki kultury. Red. Tomasz Tisończyk, Andrzej Waśko. Kraków: Wydawnictwo WAM 2013.
• Wille Rudolf: Why can Concept Lattices support knowledge discovery in databases? Darmstadt: Technische University 2000.
• Wójtowicz Krzysztof: O filozofii matematyki Imre Lakatosa. „Roczniki Filozoficzne” 55:2007 nr 1 s. 229−247.
• Zahar Elie: Falsifiability, Empirical Content and the Duhem-Quine Problem. W: Logic, Mathematics, Philosophy, Vintage Enthusiasms. The Western Ontario Series in Philosophy of Science. Springer 2011 s. 385−404.
• Żyłko Bogusław: Semiotyka kultury. Szkoła tartusko–moskiewska. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria 2009.

Identifiers

DOI

10.18290/rkult.2016.7.3-2