Krytyczna refleksja nad sytuacyjną prewencją kryminalną.

• Authors: Szwejka Łukasz

Title variants

EN

Critical Reflection on Situational Crime Prevention.

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W polskiej literaturze przedmiotu, jak również w obszarze kontroli przestępczości obserwuje się popularyzację sytuacyjnej prewencji kryminalnej. Celem niniejszego tekstu jest nakreślenie podłoża teoretycznego owej koncepcji, warunków społecznych, w których koncepcja ta powstała, a następnie została spopularyzowana w Polsce. W przeciwieństwie do pozytywistycznej tradycji myśli pedagogicznej sytuacyjna prewencja kryminalna ufundowana jest na teoriach, które nawiązują do klasycznej szkoły prawa karnego. Jakie wobec tego warunki przyczyniły się do owego renesansu? Odpowiedzi dostarczyła analiza przeobrażeń cywilizacyjnych, które w państwach zachodnich miały miejsce w drugiej połowie XX wieku, zwłaszcza takich jak: wzrost przestępczości, lęk przed przestępczością, krytyka nurtu korekcyjnego. Amalgamat tych czynników poskutkował przyjęciem nowych, opresyjnych środków kontroli przestępczości. Analogiczne przeobrażenia dotknęły Polskę po transformacji społeczno-ustrojowej, przez pryzmat czego wyjaśniono popularyzację strategii sytuacyjnych.

EN

Situational crime prevention is observed to be gaining ground both in Polish literature and in the field of crime control policy. The purpose of this paper is to outline the theoretical foundations of the concept and the social conditions of its establishment and promotion in Poland. In contrast to the positivist tradition in pedagogical thinking, SCP is founded on theories drawing from the Classical School of Criminology. What conditions brought about this renaissance? The answer can be found in the analysis of civilization changes which affected Western countries in the second half of the 20th century, and most notably increased crime rates, fear of crime and critique of correctionalism. The amalgam of these factors paved the way for new, oppressive crime control measures. Similar changes took place in Poland after its social and political transition; this in turn was used to explain why SCP became so widespread.

Keywords

PL

profilaktyka społeczna; sytuacyjna prewencja kryminalna; monitoring wizyjny; państwo neoliberalne; kryzys resocjalizacji w Stanach Zjednoczonych

EN

social prevention; situational crime prevention; CCTV monitoring; neoliberal state; rehabilitation crisis in the US

• Publisher: Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW
• Journal: Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja
• Year: 2015
• Volume: 28
• Pages: 79-100

Dates

published

2016

Contributors

author

Szwejka Łukasz

References

• Becker, Howard (2009) Outsiderzy. Studia z socjologii dewiacji. Warszawa: PWN.
• Błachut, Janina, Andrzej Gaberle, Krzysztof Krajewski (2007) Kryminologia. Gdańsk: Arche s.c.
• Centrum Badania Opinii Społecznej (1998) Opinie o sposobach walki z przestępczością i uprawnieniach policji: Komunikat z badań. http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/1998/K 055 98.PDF, dostęp 23.12.2015 r.
• Cerezo, Ana (2013) CCTV and crime displacement: a quasi-experimental evaluation. „European Journal of Criminology” 10(2): 222–236.
• Clarke, Ronald V. (1997) Introduction. [w:] Ronald Clarke, red., Situational Crime Prevention: Successful Case Studies, 2nd edition. New York: Harrow and Heston, s. 2–43.
• Clarke, Ronald V. (2011) Situational crime prevention. [w:] Richard Wortley, Lorraine Mazerolle, red., Environmental criminology and crime analysis. New York: Routledge, s. 178–194.
• Cohen, Lawrence, Marcus Felson (2010) Routine activity theory. [w:] Francis Cullen, Pamela Wilcox, red., Encyclopedia of criminological theory. Los Angeles, London, New Delhi: Sage, s. 1–15.
• Czapów, Czesław, Stanisław Jedlewski (1971) Pedagogika resocjalizacyjna. Warszawa: PWN
• Czapska, Janina (2012) Zapobieganie przestępczości przez kształtowanie przestrzeni. Teoria, badania, praktyka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Czarnecki, Bartosz, Waldemar Siemiński (2004) Kształtowanie bezpiecznej przestrzeni publicznej. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
• DeMichele, Matthew (2014) Studying the community corrections field: Applying neo-institutional theories to a hidden element of mass social control. „Theoretical Criminology” 18(4): 546–564.
• Eck, John (2002) Preventing crime at places. [w:] Lawrence W. Sherman, David P. Farrington, Brandon C. Welsh, Doris Layton MacKenzie, red., Evidence-Based Crime Prevention. London, New York: Routledge, s. 241–294.
• Felson, Marcus (1995) Those who discourage crime. „Crime Prevention Studies” 4: 53–66.
• Freilich, Joshua D. (2015) Beccaria and Situational Crime Prevention. „Criminal Justice Review” 40(2): 131–150.
• Ganev, Venelin I. (2005) The “triumph of neoliberalism” reconstructed: critical remarks on ideas-centered analyses of political and economical changes in post-communism. „East European Politics and Societies” 19(3): 343–378.
• Garland, David (2001) The culture of control. Chicago: The University of Chicago Press.
• Gill, Martin, Vicky Turbin (1999) Evaluating “Realistic evaluation”: evidence from a study of CCTV. „Crime Prevention Studies” 10: 179–199.
• Główny Urząd Statystyczny (2015) Stopa bezrobocia w latach 1990–2015. http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/bezrobocie-rejestrowane/stopabezrobocia-w-latach-1990-2015,4,1.html, dostęp 23.12.2015 r.
• Hallsworth, Simon (2000) Rethinking the punitive turn. „Punishment & Society”2(2): 145–160.
• Hallsworth, Simon, John Lea (2011) Reconstructing Leviathan: emerging contours of the security state. „Theoretical Criminology” 15(2): 141–157.
• Hempel, Leon, Eric Topfer (2002) Inception report. Berlin: Technical University.
• Jacobs, Jane (1961) The Death and Life of Great American Cities. New York: Random House.
• Jaroszewska-Brudnicka, Renata (2007) Osiedla zamknięte - Nowe zjawisko w przestrzeni mieszkaniowej Torunia. „Czasopismo Techniczne” 3: 101–106.
• Jeffery, C. Ray (1971) Crime Prevention Through Environmental Design. Beverly Hills: Sage Publications.
• Kiliszek, Ewa (2013) Czynniki ryzyka sprzyjające niedostosowaniu społecznemu i przestępczości nieletnich. „Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja” 21:165–222.
• Kim, Sangmoon, Randy LaGrange, Cecil Willis (2013) Place and crime: integrating sociology of place and environmental criminology. „Urban Affairs Review” 49(1): 141–155.
• Kołakowska-Przełomiec, Helena (1978) Kryminologiczne zagadnienia profilaktyki i przestępczości młodzieży. [w:] Jerzy Jasiński, red., Zagadnienia nieprzystosowania społecznego i przestępczości w Polsce. Wrocław, Warszawa, Kraków,Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, s. 425–449.
• Konopczyński, Marek (2009) Współczesne kierunki zmian w teorii i praktyce resocjalizacyjnej. Twórcza resocjalizacja - od korekcji do rozwoju. „Probacja” 1: 63–87.
• Kowalczuk, Katarzyna (2015) Polacy o bezpieczeństwie w kraju i miejscu zamieszkania: Komunikat z badań CBOS. http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2015/K 065 15.PDF, dostęp 23.12.2015 r.
• Krahe, Barbara (2006) Agresja. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Lavrakas, Paul J., Michael G. Maxfield, Jeffrey Henig (1978) Crime prevention and fear reduction in the commercial environment. Maszynopis referatu wygłoszonego w trakcie konferencji: Community Crime Prevention Workshop.
• Levitt, Steven (2004) Understanding why crime fell in the 1990s: four factors that explain the decline and six that do not. „Journal of Economic Perspective” 18(1): 163–190.
• Martinson, Robert (1974) What works? - questions and answers about prison reform. „The Public Interest” 35: 22–54.
• Masten, Ann (2014) Global perspective on resilience in children and youth. „Child Development” 85(1): 6–20.
• Michel, Małgorzata (2013) Lokalny system profilaktyki społecznej i resocjalizacji nieletnich. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium.
• Najwyższa Izba Kontroli (2014) Funkcjonowanie miejskiego monitoringu wizyjnego. https://www.nik.gov.pl/plik/id,6400,vp,8169.pdf, dostęp: 23.12.2015 r.
• Newman, Oscar (1972) Defensible Space: Crime Prevention Through Urban Design. New York: Macmillan.
• Norris, Clive (2009) A review of the increased use of CCTV and video-surveillance for crime prevention purposes in Europe. Report: Policy Department C. Citizens’ Rights and Constitutional Affairs. Brussels: European Parliament.
• Opora, Robert (2009) Ewolucja niedostosowania społecznego jako rezultat zmian w zakresie odporności psychicznej i zniekształceń poznawczych. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Piotrowski, Przemysław (2011) Rozbój. Uwarunkowania psychospołeczne, motywacja i racjonalność sprawców. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Pytka, Lesław (2009) Mała refleksja krytyczna nad stanem pedagogiki resocjalizacyjnej. „Pedagogika Społeczna” 2: 20–40.
• Rejzner, Andrzej, Paweł Szczepaniak (2009) Terapia w resocjalizacji część 1. Warszawa. Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Reynald, Danielle (2015) Environmental design and crime prevention. „Journal of Contemporary Criminal Justice” 31(1): 71–89.
• Rutter, Michael (2006) Implications of resilience concepts for scientific understanding. „Annals New York Academy of Science” 1094: 1–12.
• Schneider, Stephen (2010) Crime prevention. Theory and practice. New York: CRC Press.
• Seipel, Christian, Stefanie Eifler (2010) Opportunities, rational choice, and self-control „Crime & Delinquency” 56(2): 163–197.
• Siemaszko, Andrzej (1993) Granice tolerancji. O teoriach zachowań dewiacyjnych. Warszawa: PWN.
• Skórzyńska-Ślusarek, Julia (2013) Monitoring wizyjny w życiu społecznym. Raport z badań. Warszawa: Fundacja Panoptykon
• Strzeszewski, Michał (2000) Opinie o polityce karnej i bezpieczeństwie obywateli: Komunikat z badań. http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2000/K 180 00. PDF, dostęp 23.12.2015 r.
• Sztuka, Mariusz (2013) Anachronizm i aktualność. Idea resocjalizacji w sporze o nowoczesność. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Tyszkiewicz, Leon (1997) Kryminogeneza w ujęciu kryminologii humanistycznej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Urban, Bronisław (1998) Przestępczość młodzieży polskiej u schyłku XX wieku. [w:] Bronisław Urban, red., Problemy współczesnej patologii społecznej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 9–24.
• Urban, Bronisław (2004) Przestępczość młodzieży polskiej w okresie transformacji społeczno-ustrojowej na tle przestępczości ogólnej. [w:] Bronisław Urban, red., Profilaktyka społeczna i resocjalizacja młodzieży. Mysłowice: Wydawnictwo Górnośląskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Kardynała Augusta Hlonda, s. 7–29.
• Urban, Bronisław (2012) Agresja młodzieży i odrzucenie rówieśnicze. Warszawa: PWN
• Veillard-Cybulsky, Maurice, Henryka Veillard-Cybulsky, (1968) Nieletni przestępcy w świecie. Warszawa: PWN.
• Waples, Sam, Martin Gill, Peter Fisher (2009) Does CCTV displace crime? „Criminology & Criminal Justice” 9(2): 207–224.
• Waszkiewicz, Paweł (2012) Monitoring wizyjny miejsc publicznych w dużym mieście na przykładzie Warszawy. Próba analizy kosztów i zysków. „Archiwum Kryminologii” 34: 253–273.
• Welsh, Brandon, Akemi Hoshi (2002) Communities and crime prevention [w:] Lawrence W. Sherman, David P. Farrington, Brandon C. Welsh, Doris Layton MacKenzie, red., Evidence-Based Crime Prevention. London, New York: Routledge, s. 165–197.
• Welsh, Brandon, Rebecca D. Pfeffer (2013) Reclaiming crime prevention in an age of punishment: an American history. „Punishment & Society” 15(5): 534-553.
• Zarządzenie nr 1952/2014 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 11.07.2014 r. w sprawie powołania Zespołu zadaniowego ds. realizacji wyników referendum z dnia 25 maja 2014 r. w zakresie pytania obejmującego zagadnienie pytania obejmującego zagadnienie systemu monitoringu wizyjnego poprawiającego bezp eczeństwo w Krakowie (1953/2014).

Identifiers

ISSN

2300-3952