Prawne regulacje pobierania i transplantacji narządów oraz tkanek w ujęciu europejskiej konwencji bioetycznej

• Authors: Kołodyński Paweł , Drab Paulina

Title variants

EN

Legal regulation of the collection and transplantation of organs and tissues in the European Convention on Bioethics

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat transplantologia stała się jedną z najprężniej rozwijających się dziedzin medycyny. Spowodowane jest to przede wszystkim znaczną poprawą wyników udanych przeszczepów. Współczesne możliwości przeszczepiania narządów są niezwykle duże, niemniej jednak budzą one w społeczeństwie wiele kontrowersji, zarówno na gruncie medycznym, jak i etycznym. Artykuł przedstawia najważniejsze pojęcia oraz regulacje prawne dotyczące pobierania oraz przeszczepia narządów i tkanek do transplantacji, w ujęciu Konwencji o prawach człowieka i medycynie. Analizie poddano europejską konwencję bioetyczną oraz jej protokół dodatkowy. Przedstawiono definicję transplantacji oraz jej rodzaje, z uwzględnieniem występujących w medycynie kryteriów przeszczepów. Wyjaśniono kwestię dawstwa ex vivo i ex mortuo. Europejska konwencja bioetyczna w sposób przejrzysty reguluje prawne aspekty dotyczące transplantacji oraz podstawowych pojęć z nią związanych, dlatego też stanowi rzetelne źródło informacji na temat przeszczepiania narządów oraz tkanek. Akt ten jest częścią międzynarodowego porządku prawnego, który zawiera kodyfikację wypracowanych standardów bioetycznych.

EN

Over the past several years, transplantology has become one of the fastest developing areas of medicine. The reason is, first and foremost, a significant improvement of the results of successful transplants. However, much controversy arouse among the public, on both medical and ethical grounds. The article presents the most important concepts and regulations relating to the collection and transplantation of organs and tissues in the context of the European Convention on Bioethics. It analyses the convention and its additional protocol. The article provides the definition of transplantation and distinguishes its types, taking into account the medical criteria for organ transplants. Moreover, authors explained the issue of organ donation ex vivo and ex mortuo. The European Convention on Human Rights and Biomedicine clearly regulates the legal aspects concerning the transplantation and related basic concepts, and therefore provides a reliable source of information about organ transplantation and tissue. This act is a part of the international legal order, which includes the established codification of bioethical standards.

Keywords

PL

transplantacja; Europejska Konwencja Bioetyczna

EN

transplantation; European Convention on Bioethics

• Publisher: Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych, Uniwersytet Warszawski
• Journal: Przegląd Europejski
• Year: 2016
• Issue: 1(39)
• Pages: 52-65

Dates

published

2016

Contributors

author

Kołodyński Paweł

• Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Opolskiego w Opolu

author

Drab Paulina

• Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Opolskiego w Opolu

References

• BRYZIK-KONDRATIEWA Jelena (2009), Początek prawnej ochrony życia ludzkiego w świetle standardów międzynarodowych, Warszawa.
• DELKESKAMP-HAYES Cornelia (2000), Respecting, Protecting, Persons, Humans and Conceptual Muddles in the Bioethics Convention, „Journal of Medicine and Philosophy”, vol. 25, no 2.
• DEWACHTER Maurice A. (1997), The European convention on bioethics, „Hastings Center Report”, nr 27 (1).
• EUROPEJSKA KONWENCJA BIOETYCZNA z dnia 4 kwietnia 1997 r., art. 5., art. 19.
• GRZYMKOWSKA Maja (2009), Standardy bioetyczne w prawie europejskim, Warszawa.
• GUZIK-MAKARUK Ewa Monika (2008), Transplantacja organów, tkanek i komórek w ujęciu prawnym i kryminologicznym – studium prawnoporównawcze, Białystok.
• HARTMAN Jan (2011), Bioetyka dla lekarzy, Warszawa.
• HOTTOIS Gilbert (2000), A philosophical and critical analysis of the European Convention of Bioethics, „Journal of Medicine and Philosophy”, nr 25 (2).
• JASUDOWICZ Tadeusz, CZEPEK Jakub, KAPELAŃSKA-PRĘGOWSKA Julia (2014), Międzynarodowe standardy bioetyczne. Dokumenty i orzecznictwo, Warszawa.
• JASUDOWICZ Tadeusz (1998), Europejskie standardy bioetyczne. Wybór materiałów, Toruń.
• KONDRATIEWA-BRYZIK Lena, SĘKOWSKA-KOZŁOWSKA Katarzyna (2013), Prawa człowieka wobec rozwoju biotechnologii, Warszawa.
• KONWENCJA O OCHRONIE PRAW CZŁOWIEKA I PODSTAWOWYCH WOLNOŚCI sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz. U., 1993, nr 61, poz. 284)
• ŁUKÓW Paweł (2007), Etyczne podstawy świadomej zgody na postępowanie medyczne w Europejskiej Konwencji Bioetycznej, „Prawo i Medycyna”, nr 29 (9).
• ŁUKÓW Paweł (2005), Granice zgody: autonomia zasad i dobro pacjenta, , Warszawa.
• MACKLIN Ruth (2003), Dignity is a Useless Concept, „British Medical Journal”, nr 327.
• MAŁKOWSKI Piotr (2010), Kulturowe uwarunkowania w transplantologii, w: E. Krajewska-Kułak, I. Wrońska, K. Kędziora-Kornatowska (red.), Problemy wielokulturowości w medycynie, Warszawa.
• NAWROT Oktawian (2011), Ludzka biogeneza w standardach bioetycznych Rady Europy, Warszawa.
• OSIECKI Jan (2009) Religa: Człowiek z sercem w dłoni, Warszawa.
• POWSZECHNA DEKLARACJA PRAW CZŁOWIEKA przyjęta i proklamowana rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ, 217 A (III), w dniu 10 grudnia 1948 r.
• PROTOKÓŁ DODATKOWY W SPRAWIE TRANSPLANTACJI NARZĄDÓW I TKANEK POCHODZENIA LUDZKIEGO z dnia 24 stycznia 2002 r.
• RÓŻNIATOWSKI Tadeusz (1987), Mała encyklopedia medycyny, t. III, Warszawa.
• SAFJAN Marek (2000), Prawo polskie a Europejska Konwencja Bioetyczna, „Prawo i Medycyna”, nr 5 (2).
• SCHOTT Heinz (2002), Kronika medycyny, Warszawa.
• SKOREK Agata (2008), Prawo człowieka do integralności w Traktacie ustanawiającym Konstytucję dla Europy – część I, „Prawo i medycyna”, nr 6, http://www.prawoimedycyna.pl/index.php?str=artykul&id=151&PHPSESSID=f788ffb264553b1a5e8b11c6d5e49b38 (10.06.2016).
• STĘPIEŃ Tadeusz (2013), Wybrane problemy prawno-medyczne ze szczególnym uwzględnieniem transplantacji, Toruń.
• SZEWCZYK Kazimierz (2009), Bioetyka. Pacjent w systemie opieki zdrowotnej, Warszawa.
• YOUNGSON Robert M. (1997), Słownik encyklopedyczny. Medycyna, Warszawa.
• ZIELIŃSKA Elżbieta (1995), Transplantacje w świetle prawa polskiego i na świecie, Warszawa.